Η Συνταγματική Αναθεώρηση πρέπει να είναι Ριζική. Του Ιπποκράτη Χατζηαγγελίδη*

Στο χθεσινό μου άρθρο υποστήριξα την ανάγκη δημιουργίας νέων πολιτικών δυνάμεων και, κυρίως μιας νέας Ελληνικής Δεξιάς. Αναφέρθηκα, όμως και στην αριστερά, την οποία θεωρώ δύναμη εξισορρόπησης του καθεστωτισμού και σσυντηρητισμού της δεξιάς. Η δεξιά είναι ο πυλώνας του καθεστώτος, η αριστερά είναι ο ελεγκτής της, είναι η ζωντανή αμφισβήτηση, είναι η έκφραση όσων δεν χωράνε στο σύστημα, όσων έχουν διαφορετική αντίληψη...

για την συμμετοχή και τη διαχείριση των κοινών. Όμως, στην πραγματικότητα η δεξιά, ιστορικώς, υπήρξε ο φορέας των μεγάλων αλλαγών, της ανορθώσεως της χώρας, της απελευθερώσεως των υπόδουλων αδελφών, των μεγάλων αποφάσεων όπως η ένταξη στη Δυτική Συμμαχία και την Ενωμένη Ευρώπη.

Η δεξιά είναι που έχει και την ευθύνη της καλής λειτουργίας του πολιτεύματος, αλλά με τη απαραίτητη συναίνεση της αριστεράς. Οι δύο μεγάλες παρατάξεις μπορεί να διαφωνούν σε πάρα πολλά, αλλά στη μορφή και στη λειτουργία του πολιτεύματος πρέπει να υπάρχει η ελάχιστη συμφωνία. Ένας από τους λόγους που το σύνταγμα του 1974 έχει ήδη καταρρεύσει είναι ότι φτιάχθηκε χωρίς την πραγματική συναίνεση της αριστεράς, χωρίς να ερωτηθεί ο λαός για τον τρόπο διακυβερνήσεως και, κυρίως, το τρόπο εκλογής των εξουσιών και τις μεταξύ τους σχέσεις. Δεν θέλω να κατανείμω ευθύνες, ίσως τότε να έγινε ότι ήταν εφικτο να γίνει, ίσως να μην υπήρχε δυνατότητα ευρύτερης συναινέσεως. (Επί του ιστορικού αυτού θέματος θα επανέλθω.)

Όμως, σήμερα πλέον, αυτή η συζήτηση -που έχει ήδη ανοίξει και μάλιστα με πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού- δεν μπορεί να είναι ζήτημα μιας ομάδας εκλεκτών ή ειδικών. Εν μπορεί να είναι προνομία της κυβερνήσεως οι προτεινόμενες αλλαγές, δεν μπορεί να είναι προνομία του πολιτικού συστήματος η έγκριση του νέου συντάγματος! Η συζήτηση αυτή σχετίζεται με το πολίτευμα της χώρας μας, αφορά την ποιότητα της δημοκρατίας μας, η συζήτηση αυτή ΜΑΣ ΑΦΟΡΑ ΟΛΟΥΣ! Είναι καιρός οι Έλληνες πολίτες να αναλάβουν τις ευθύνες τους, να πάψουν να είναι θεατές στο έργο που αφορά τη ζωή τους. Είναι αδιανόητο να υπάρχει διάταξη, σε δημοκρατικό Σύνταγμα, που να απαγορεύει τη λαϊκή πρωτοβουλία για δημοψήφισμα ή την αλλαγή του Συντάγματος! Ο λαός, εξ ορισμού ,είναι η υπέρτατη εξουσία, η πηγή από την οποία εκπορεύονται όλες οι άλλες εξουσίες και ασκούνται υπέρ αυτού και του Έθνους. Συνεπώς, ο λαός, δια της νομίμως εκπεφρασμένης βουλήσεώς του μπορεί να αλλάξει το Σύνταγμα όσο και όπως θέλει, είτε αυτό αρέσει στους συνταγματολόγους και στα κόμματα είτε όχι! Άλλωστε, όπως έλεγε και ο αείμνηστος καθηγητής Σαρίπολος, «πατέρας» του ελληνικού συνταγματικού δικαίου, «οι διατάξεις που περιορίζουν το δικαίωμα αναθεωρήσεως του Συντάγματος αντίκεινται στη λαϊκή κυριαρχία και στην κοινή λογική»!

Ίσως, όμως, ο αείμνηστος καθηγητής να θεωρηθεί, από κάποιους, πολύ παλαιός και ξεπερασμένος. Ας δούμε, λοιπόν, τι λέει η πρόσφατη ιστορία:
- Το 1958, οι Γάλλοι, υπό την προτροπή του Στρατάρχη Ντε Γκώλ, με δημοψηφισματική διαδικασία δημιούργησαν το -ισχύον- Σύνταγμα της Πέμπτης Δημοκρατίας.
- Προσφάτως, Ισλανδοί και Τσέχοι άλλαξαν το Σύνταγμά τους με δημοψήφισμα, μάλιστα οι τελευταίοι εισήγαγαν πολίτευμα ημιπροεδρικής δημοκρατίας.
- Ας πάμε λίγο πιό πίσω και… πολύ πιο κοντά: Το 1974, η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, προκήρυξε δημοψήφισμα, με το οποίο καταργήθηκε ο θεσμός της βασιλείας, παρ’ ότι αυτό ήταν απαγορευμένο από το Σύνταγμα του 1952.

Σε καμμία εκ των ανωτέρω περιπτώσεων υπήρξε εκτροπή, αλλά εκφράσθηκε, με συντεταγμένο δημοκρατικό τρόπο, η λαϊκή βούληση. Εκείνο, λοιπόν, που απαιτείται είναι ένα δημοψήφισμα, ώστε να αποφασίσει ο λαός για το εάν θα συνεχίσει να ζει με το ίδιο πολιτικό σύστημα ή θα το αλλάξει.

Υπό το ισχύον σύστημα, όποιος θέλει να αλλάξει κάτι, είτε θα πρέπει να φτιάξει κόμμα, είτε να ενταχθεί σε υπάρχον κόμμα. Η ισχύς του πολίτη είναι ελάχιστη, η προσωπικότητά του λίγη σημασία έχει, αφού πρέπει να περάσει μέσα από τις κομματικές συμπληγάδες, αδιαφανείς και αντιδημοκρατικές διαδικασίες χειραγωγούμενες από την ηγεσία του κόμματος. Αν όμως, οραματιζόμαστε ισχυρές αλλαγές στη χώρα μας και άνοιγμα της δημοκρατίας στην κοινωνία, θα πρέπει να εγκαταλείψουμε την αδιέξοδη κοινοβουλευτική (κομματική) δημοκρατία. Εάν θέλουμε να χτίσουμε ένα καινούργιο κράτος, εάν θέλουμε αυξημένη λαϊκή κυριαρχία, εάν θέλουμε να ελέγχει η κοινωνία την πολιτική και όχι αντιστρόφως, πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα παράκαμψης των κομμάτων και των αδιαφανών μηχανισμών τους και αναδείξεως των αρίστων προσώπων, αυτών που θέλει η λαϊκή βούληση.

Γι’ αυτό χρειαζόμαστε ένα ΝΕΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ πλήρους διακρίσεως των εξουσιών, ώστε να μην είναι δυνατή η συγκέντρωσή τους στο πρόσωπο του Πρωθυπουργού και μέσω αυτού, στους κομματικούς μηχανισμούς. Αυτή είναι η αιτία της εκτροφής του τέρατος της διαπλοκής και του πελατειακού κράτους.

Χρειαζόμαστε Ανεξάρτητη Δικαιοσύνη, ικανή να ελέγχει την εκτελεστική εξουσία, αλλα και την συνταγματικότητα των νόμων ανεπηρρέαστη από την κυβέρνηση και τα κόμματα!

Χρειαζόμαστε ένα Σύνταγμα που θα είναι αυτό που λέει το όνομά του: ο καταστατικός χάρτης της χώρας, δηλαδή το κείμενο που περιγράφει ποιές είναι οι εξουσίες, πως τις εκλέγουμε και πως μας κυβερνούν πως τις ελέγχουμε και πως αλληλοελέγχονται! Το Σύνταγμα πρέπει να είναι λιτό αλλά και περιεκτικό και να περιέχει ρητές διατάξεις για ένα πάγιο και δίκαιο εκλογικό σύστημα που θα εξασφαλίζει πολιτική σταθεςρότητα και πλήρη και αναλογική εκπροσώπηση όλων. Αυτό είναι το σύνταγμα και τίποτε άλλο. Κάθε τι περισσότερο αποτελεί απλώς περιορισμό της ελευθερίας των πολιτών υπέρ κάποιων συμφερόντων που υπεριισχύουν την περίοδο που το σύνταγμα ψηφίζεται. Το Σύνταγμα δεν είναι ούτε αγορανομικός, ούτε δημοσιοϋπαλληλικός κώδικας, ούτε κώδικας δικονομίας, ούτε χωροταξικός κανονισμός, ούτε κανονισμός της Βουλής.

Το νέο Σύνταγμά μας πρέπει να πάψει να κουβαλά την φοβική αντίληψη της βαυαροκρατίας, η οποία μας επέβαλε μια νομική τάξη βάσει της οποίας απαγορεύονται τα πάντα πλην όσων ρητώς επιτρέπονται! Η νέα Ελληνική Πολιτεία πρέπει να είναι πολιτεία πλήρους ελευθερίας και αυξημένης ευθύνης των πολιτών. Σε μια τέτοια πολιτεία, όλα επιτρέπονται πλην όσων ρητώς απαγορεύονται! Καιρός, επί τέλους, να αποκτησουμε ένα Ελληνικό Σύνταγμα!!!

*Ο Ιπποκράτης Χατζηαγγελίδης είναι χρηματοπιστωτικός σύμβουλος επιχειρήσεων.