Το Φως στην Άκρη του Τούνελ...

Eίναι το τρένο που έρχεται! Δεν θυμάμαι που το διάβασα, αλλά ταιριάζει γάντι με τις τελευταίες εξελίξεις καθώς και με την "επίσημη" ειδησεογραφία που θα κάνει την εμφάνισή της από αύριο, καθόσον το άρθρο γράφεται λίγες ώρες μετά τις ευρωπαϊκές αποφάσεις σχετικά με το Ιρλανδικό ζήτημα και την επιμήκυνση του ελληνικού δανείου.

Γιατί; Ας δούμε λίγο την πραγματικότητα, γιατί αυτήν αποτιμούν οι αγορές κι όχι τις ωραιοποιημένες δηλώσεις και τις φιοράτες ανακοινώσεις των Βρυξελλών:

• Η Ευρωζώνη ουσιαστικά αποδέχεται ότι το χρέος των Νοτίων - της Ιρλανδίας συμπεριλαμβανομένης βεβαίως αλλά ίσως και άλλων χωρών - δεν είναι διαχειρίσιμο σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Αποδέχεται ότι το πρόβλημα είναι βαθύ και συστημικό. Οι μηχανισμοί στήριξης που απαιτούνται πρέπει να είναι μόνιμοι και εφοδιασμένοι με πολύ μεγαλύτερα κεφάλαια. Δεν αρκούν ούτε προσωρινές λύσεις ούτε δάνεια τριετούς διάρκειας - περίπτωση Ελλάδας - για τα "μάτια του κόσμου".
  
• Τα επιτόκια "διάσωσης" των κρατών που εισέρχονται στο μηχανισμό παραμένουν προεξωφλητικώς υψηλά, γεγονός που καταδεικνύει ότι δεν αναμένεται αποκλιμάκωσή τους σε ορατό χρονικό ορίζοντα.
• Η "προετοιμασία" των αγορών να "αποδεχτούν" ζημίες από κρατικά χρεώγραφα ασφαλώς προδικάζει είτε ενδεχόμενη "αποτυχία" ή αδυναμία κάποιας χώρας να εφαρμόσει τα προγράμματα σταθερότητας είτε αδυναμία των Ευρωπαίων να καλύψουν κεφαλαιακά επιπλέον χώρες που θα χρειαστεί να κάνουν χρήση του μηχανισμού.
  
• Για ακόμη μια φορά η Ευρωζώνη κινήθηκε ακολουθώντας τις αντιδράσεις των αγορών κι όχι "εκπλήσσοντάς" τες. Οι αγορές δεν εξεπλάγησαν ούτε με τα ποσά που ακούστηκαν για την Ιρλανδία, ούτε με το χρονοδιάγραμμα της όλης διαδικασίας ούτε με την ανακοίνωση νέων χρηματοοικονομικών εργαλείων.
• Η Ευρώπη δεν κατόρθωσε να διαχωρίσει το "Ιρλανδικό πρόβλημα" από το "Ελληνικό". Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι "επιτρέπει" στις αγορές να κινηθούν με τη λογική "χώρες εντός" και "χώρες εκτός" μηχανισμού, οριοθετώντας de facto την Ευρωζώνη δύο ταχυτήτων.
  

Συμπεράσματα;

• Όλο και περισσότερες χώρες - επί του παρόντος μόνο η Ελλάδα και η Ιρλανδία - θα βρίσκονται εκτός αγορών για μεγάλο χρονικό διάστημα, με μοναδική πηγή δανεισμού το μηχανισμό στήριξης. Κι αν για τα κράτη αυτό "λύνει" το πρόβλημα του δανεισμού, ταυτόχρονα πιέζει αφόρητα το τραπεζικό τους σύστημα, λόγω υποτίμησης του ομολογιακού τους χαρτοφυλακίου και αποστέρησής τους από το ρευστό της διατραπεζικής. Η τάση αυτή θα ενισχυθεί ακόμη περισσότερο με την εφαρμογή της ευρωπαϊκής πολιτικής των μακροχρόνιων υψηλότοκων δανείων στήριξης και την συμμετοχή ιδιωτών στο μηχανισμό. Πιο απλά, ποιος ιδιώτης επενδυτής θα αγοράσει ή θα διακρατήσει ομόλογα χωρών για τις οποίες γνωρίζει εκ των προτέρων ότι θα υποστεί ζημία;
• Η ελπίδα αποκόμισης κερδών από την υποτιμητική κερδοσκοπία επί χωρών "υποψηφίων" για ένταξη στο μηχανισμό στήριξης είναι πολύ πιθανό να ενισχύσει την τάση κλιμάκωσης των spreads ώστε να καθιστά ακόμη πιο κερδοφόρα τη διαδικασία. Οι κλίμακα του ενδεχόμενου κέρδους διογκώνεται όσο θα διευρύνεται και το πλήθος ή το μέγεθος των "προς ένταξη" χωρών, άρα θα συγκεντρώνει ακόμη περισσότερα και συνεπώς ισχυρότερα τέτοια κεφάλαια διαθέσιμα για επιθετική υποτιμητική κερδοσκοπία.
• Η φύση του μηχανισμού στήριξης αφήνει σοβαρά περιθώρια αμφισβήτησης της ισχύος και της διάρκειάς του. Έχουμε τη σύμπραξη ενός διεθνούς οργανισμού, του ΔΝΤ, το οποίο "προστρέχει" (με τις γνωστές μεθόδους...) να "βοηθήσει", άνευ διαβουλεύσεων και πολιτικών συζητήσεων, και ενός πολιτικού consortium της Ευρωζώνης, όπου μόνο ομοφωνία δεν υπάρχει ενώ η διαδικασία περιπλέκεται με την αναγκαστική προσφυγή σε επί μέρους κοινοβούλια κρατών-μελών και άλλες διαδικασίες πολιτικής φύσης. Η πολυπλοκότητα στη λήψη αποφάσεων αποτελεί για τις αγορές είτε αιτία απομάκρυνσης κεφαλαίων είτε "αδύναμο σημείο" που μπορεί να δεχτεί κερδοσκοπική επίθεση. Πρακτικά τι σημαίνει αυτό; Φανταστείτε το υποθετικό σενάριο όπου έχουμε 3 ή 4 χώρες ενταγμένες στο μηχανισμό στήριξης, εκ των οποίων μια μεγάλη, και κάποια κοινοβούλια ή κάποιες χώρες αδυνατούν ή αντιδρούν στην παροχή της "δόσης" προς κάποια χώρα ακόμη κι αν αυτή έχει εκπληρώσει ή περίπου τους στόχους της. Το ΔΝΤ θα συνεχίσει να στηρίζει - "εκ καθήκοντος" που λένε - ενώ ο λοιπός μηχανισμός θα βρίσκεται "σε διαβούλευση".

Τελικά;

• Δεν γίναμε σοφότεροι σχετικά με τις ευρωπαϊκές στοχεύσεις, ούτε σχετικά με την κατάσταση στην Ευρωζώνη, μετά και τις τελευταίες αποφάσεις.
• Οι χώρες με τα γνωστά ζητήματα, εξακολουθούν να προβληματίζουν τόσο ως προς την ικανότητά τους να ξαναβγούν στις αγορές - γιατί αυτό είναι το ζητούμενο - ενώ η Ευρωζώνη συνολικά εξακολουθεί να προβληματίζει σχετικά με την ικανότητά ή τη βούλησή της να εξακολουθεί να στηρίζει ένα ενιαίο νόμισμα. Αυτή τη στιγμή μπορεί κάποιος να "δανείζεται" χαμηλότοκα σε "ευρώ Γερμανίας" και να κερδίζει "δανείζοντας" σε "ευρώ Ισπανίας", κι όλο αυτό το μοντέλο κερδοσκοπίας θεωρητικά να μπορεί να λειτουργήσει μέσα στην Ευρωζώνη!
  

• Η πολιτική διασποράς οικονομικού κινδύνου στο εσωτερικό της Ευρωζώνης δεν δείχνει ικανή να "περιορίσει" τα προβλήματα. Αντίθετα λειτουργεί προς την κατεύθυνση συσσώρευσης κινδύνου σε χώρες που "στοχοποιούνται" από τις αγορές, χωρίς να "αντισταθμίζει" το ρίσκο τους.

Αποτιμώντας συνολικά το αποτέλεσμα, η αντίδραση των αγορών θα είναι μάλλον αρνητική και βεβαίως επιβαρυντική για τις χώρες που βρίσκονται στο "μάτι του κυκλώνα", μολονότι στον πραγματικό κόσμο εσωτερικό ενός κυκλώνα επικρατεί μάλλον ηρεμία ενώ το "πανηγύρι" γίνεται στην περιφέρεια!