Οι παλιοί έλεγαν ότι από τότε που βρέθηκε η συγνώμη οι άνθρωποι έγιναν γαϊδούρια.

  

Και το έλεγαν γιατί η συγνώμη αντικατέστησε το τίμημα που όφειλε να πληρώσει κανείς για την αδικοπραξία του. 

Λες μια συγνώμη και καθαρίζεις. Τζάμπα. Ενώ, η πραγματική συγνώμη συνοδεύεται υποχρεωτικώς και από τίμημα. Αν είσαι αξιωματούχος παραιτείσαι. Πολύ περισσότερο αν είσαι πρωθυπουργός....

Στην αρχαία Αθήνα και Σπάρτη, που δεν είχε ακόμα βρεθεί η συγνώμη, ο αδικοπράττων ζητούσε έλεος. Δηλαδή, να μειωθούν οι επιπτώσεις από την πράξη του. Όχι να μην έχει επιπτώσεις. Η έννοια του αδικήματος χωρίς τίμημα ήταν αδιανόητη. Όχι από σκληρότητα. Αλλά, από καθήκον δικαιοσύνης έναντι εκείνων που δεν αδικούσαν. Τόσο απλά.

Areti Patsiantou