Μετά τις "γραβάτες". Απειλή για τα ελληνικά προϊόντα της Μακεδονίας. ΦΩΤΟ & ΒΙΝΤΕΟ

Ο Μακεδονικός, ένας αθλητικός σύλλογος με έδρα τη Θεσσαλονίκη, κήρυξε ημέρα πένθους την 17η Ιουνίου για τη συμφωνία των Πρεσπών. Άλλωστε το όνομα του συλλόγου και μόνο λέει πολλά… Δύσκολα θα μπορούσε να αποδεχθεί τη «Βόρεια Μακεδονία»...

Εκτός από τον αθλητικό σύλλογο, πολλούς πολιτικούς και πολίτες, αρκετοί είναι και οι επιχειρηματίες που έχασαν τον ύπνο τους μόλις διάβασαν το τελικό κείμενο της συμφωνίας.Το κείμενο των Πρεσπών, εφόσον τελικά εφαρμοστεί, προβλέπει το όνομα «Βόρεια Μακεδονία» για τα Σκόπια και ρυθμίζει σειρά ακόμη θεμάτων, όμως αφήνει για το μέλλον ένα σημαντικό κομμάτι. Το επιχειρηματικό.

Το ζήτημα αφορά επιχειρηματίες, κυρίως από τη Βόρεια Ελλάδα, οι εταιρίες των οποίων είτε φέρουν στον τίτλο τους τη λέξη Μακεδονία είτε έχουν εμπορικό σήμα με τη λέξη Μακεδονία είτε τα προϊόντα τους προέρχονται από τη μακεδονική γη.

Οι κίνδυνοι για τα Μακεδονικά προϊόντα ξεκινούν με το… καλημέρα. Καταρχήν στην Ελλάδα δεν υπάρχει μια επίσημη λίστα που να είναι καταγεγραμμένα όλα τα Μακεδονικά προϊόντα.

Έτσι μέσα στο «πακέτο» των προϊόντων που δυνητικά κινδυνεύουν να χάσουν το όνομά τους είναι:

Εκτός από το γνωστό μακεδονικό χαλβά,
οι πιπεριές Φλωρίνης που στο εξωτερικό είναι γνωστές ως μακεδονικές,
το πράσινο μακεδονικό πιπεράκι,
τα μακεδονικά κρασιά,
τα διάφορα συσκευασμένα τρόφιμα υπό τον τίτλο «Μακεδονική»,
μαρμελάδες,
γλυκά του κουταλιού,
ταχίνι,
έτοιμα φαγητά σε κονσέρβα,
λαχανικά σε βάζο,
τουρσιά,
τοματοειδή και κομπόστες.
Άλλωστε είναι πολλές οι εταιρίες στη Βόρεια Ελλάδα που χρησιμοποιούν τη λέξη Μακεδονία ή παράγωγό της, είτε στον τίτλο τους είτε στα προϊόντα τους.

Στη συμφωνία η παράγραφος που αναφέρεται στο επίμαχο ζήτημα είναι η παρακάτω: «Σε σχέση με τα προαναφερόμενα ονόματα και ορολογίες στις εμπορικές ονομασίες (commercial names), τα εμπορικά σήματα και τις επωνυμίες (trademarks και brand names), τα Μέρη συμφωνούν να υποστηρίξουν και να ενθαρρύνουν τις επιχειρηματικές κοινότητές τους να θεσμοθετήσουν έναν ειλικρινή, δομημένο και με καλή πίστη διάλογο, στο πλαίσιο του οποίου θα επιδιώξουν και θα βρουν αμοιβαίως αποδεκτές λύσεις στα θέματα που πηγάζουν από τις εμπορικές ονομασίες (commercial names), τα εμπορικά σήματα και τις επωνυμίες (trademarks και brand names) και όλα τα σχετικά ζητήματα σε διμερές και διεθνές επίπεδο.

Για την υλοποίηση των προαναφερόμενων προνοιών, θα δημιουργηθεί μια διεθνής ομάδα ειδικών η οποία θα αποτελείται από εκπροσώπους των δύο κρατών στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την κατάλληλη συνεισφορά των Ηνωμένων Εθνών και του ΔΟΤ. Αυτή η ομάδα ειδικών θα συγκροτηθεί εντός του 2019 και θα ολοκληρώσει την εργασία της εντός τριών ετών».

Οπότε επί της ουσίας είναι άγνωστο τι θα συμβεί έως το 2022.

Υπάρχουν πάρα πολλές εταιρείες που κάνουν και εξαγωγές, όπως μακεδονικός χαλβάς, μακεδονικά όσπρια, μακεδονικό τυρί, μακεδονικές πιπεριές, μακεδονικό γιαούρτι, αλλά το θέμα είναι αν έχουν κατοχυρώσει αυτές τις επωνυμίες και τα σήματα. Και αυτό γιατί οι Σκοπιανοί θα έχουν το όνομα Βόρεια Μακεδονία, ενώ τα ελληνικά προϊόντα θα πρέπει να πλασάρονται ως made in Greece, παρόλο που είναι με διαφορετικό τρόπο γνωστά στο εξωτερικό.

Μόνο με μια αναζήτηση στο Ίντερνετ αποκαλύπτεται πως ο αριθμός των ελληνικών επιχειρήσεων που φέρουν τον όρο Μακεδονία ή παράγωγό του στις επωνυμίες τους ή στα brands προϊόντων τους είναι πραγματικά πολύ μεγάλος.

Ορισμένα μόνο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι:

Μακεδονική Α.Ε. (μητρική εταιρεία της Αγρόκτημα Χαλβατζής),
ΜΕΒΓΑΛ-Μακεδονική Βιομηχανία Γάλακτος Α.Ε., Μακεδονικά Ζαχαρώδη Α.Ε.,
Μακεδονικά Υφάσματα,
Μακεδονική Γη-Αφοί Τσαρούχα Α.Ε.,
Μακεδονική Χάρτου,
Μακεδονική Εταιρεία Τεχνικών Μελετών-MTC,
Μακεδονική Εταιρεία Χάρτου (ΜΕΛ),
Εν Οίκω Μακεδονική (έπιπλα),
Τέντες Θεσσαλονίκης-Μακεδονική Τεντοποιία,
Μακεδονική Φάρμα Στρουθοκαμήλων,
Μακεδονικά Ζυμαρικά της Γιαγιάς,
Μακεδονικά Αυγά-Αφοί Δίγκαλη Α.Ε.,
Μακεδονικές Πρωτεΐνες,
Μεταφορική Τσιμενίδης-Μακεδονικές Γραμμές Α.Ε.,
Μακεδονικά Ξενοδοχεία Α.Ε.,
Μακεδονικές Εκδόσεις,
Μακεδονικές Βιομηχανίες Μετάλλου,
Μακεδονική Ποτοποιία (Ούζο 14 κ.ά.),
ΜΑΚΑΛ (Μακεδονική Αλλαντοποιία),
Maksystem-Μακεδονική Πανίδη ΑΒΕΕ (εξαρτήματα για συστήματα αλουμινίου),
Μακεδονία Σαλάτες, Κρέατα Μακεδονίας-Αφοί Αστερίου,
Μακεδονικά Νερά Α.Ε..

Αυτά είναι μόνο ορισμένα παραδείγματα, καθώς η ολοκληρωμένη λίστα είναι σαφώς μεγαλύτερη.

Οι ανησυχίες και το καμπανάκι από επιχειρηματίες και φορείς
Οι επιχειρηματικοί φορείς της χώρας είναι σε κατάσταση συναγερμού και ζητούν να διασφαλιστούν οι εμπορικές ονομασίες των ελληνικών προϊόντων.

Ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων (ΚΕΕ) και του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΒΕΑ), Κωνσταντίνος Μίχαλος, τόνισε ότι το πρώτο που πρέπει να διασφαλίσει η ελληνική κυβέρνηση είναι να μην υπάρξουν την επόμενη τριετία δυσμενείς εξελίξεις ως προς την εμπορική ονομασία των ελληνικών προϊόντων και οι γείτονές μας να «μην σφετεριστούν δυναμικά brands, που έχουν οι ελληνικές επιχειρήσεις, τα οποία σχετίζονται με τη Μακεδονία μας». Και βεβαίως, πρόσθεσε, «πρέπει να σπεύσουμε όλοι να κατοχυρώσουμε πλήρως και σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο, τα προϊόντα που παράγονται από ελληνικές επιχειρήσεις και φέρουν το σήμα της Μακεδονίας».

Ο κ. Μίχαλος τόνισε ότι είναι ξεκάθαρο ότι η γειτονική χώρα θα μπορεί να χρησιμοποιεί στα προϊόντα της το νέο της όνομα, δηλαδή «Βόρεια Μακεδονία» «και κανένα άλλο», και πρόσθεσε πως θεωρεί ότι «υπάρχουν μόνο οφέλη, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά και το επιχειρηματικό σκέλος», υπενθυμίζοντας ότι σήμερα οι ελληνικές εξαγωγές προς την ΠΓΔΜ ανέρχονται στα 600 εκατ. ευρώ περίπου με βάση στοιχεία του 2016 και η Ελλάδα είναι η μεγαλύτερη επενδύτρια, με επενδύσεις 1 δισ. ευρώ.

Την ανησυχία των εξαγωγέων για την επίδραση που ενδέχεται να έχει στα εμπορικά σήματα των ελληνικών προϊόντων η συμφωνία εκφράζει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ) Γεώργιος Κωνσταντόπουλος.

Σημείωσε ότι η προωθούμενη συμφωνία δεν είναι καλή, ενώ στάθηκε ιδιαίτερα στο γεγονός ότι έχει γίνει κατάχρηση του όρου Μακεδονία από προϊόντα της γειτονικής χώρας στις διεθνείς αγορές. «Πολλά μέλη μας εξάγουν προϊόντα με τη μακεδονική ταυτότητα και το μακεδονικό όνομα» πρόσθεσε ο κ. Κωνσταντόπουλος και είπε ότι δεν μπορεί από μόνο του κάθε προϊόν να δίνει τη «μάχη» της κατοχύρωσης της ονομασίας του σε διεθνές επίπεδο, αλλά χρειάζεται να υπάρχει μία συλλογική διευθέτηση της κατάστασης.

Ανησυχίες για τα μακεδονικά προϊόντα εξέφρασε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος, Αθανάσιος Σαββάκης, τονίζοντας ότι ο όρος Μακεδονία για τις εμπορικές επωνυμίες ανήκει αποκλειστικά και μόνο στην Ελλάδα και πως οι επιχειρήσεις με έδρα την πΓΔΜ θα πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιούν στα εμπορικά τους σήματα το νέο τους όνομα, «Βόρεια Μακεδονία».

Για να μην υπάρξουν ζητήματα εξαιτίας της ασάφειας στη χρήση του όρου «Μακεδονία», ο ΣΒΒΕ καλεί την ελληνική κυβέρνηση να εξασφαλίσει ότι κατά τη διάρκεια της τριετούς περιόδου που προβλέπει η συμφωνία, ούτως ώστε να λυθούν θέματα χρήσης των εμπορικών σημάτων, δεν θα υπάρξει ούτε μία αλλαγή στις επωνυμίες των ελληνικών εμπορικών προϊόντων, που περιλαμβάνουν τον όρο «Μακεδονία».

Η ασπίδα των ελληνικών επιχειρήσεων
Μόνο στα Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και τα Προϊόντα Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) δεν τίθεται κανένα θέμα αμφισβήτησης, διότι αυτά έχουν καθορισθεί με αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Συγκεκριμένα:

ΠΟΠ «προστατευόμενη ονομασία προέλευσης»: το όνομα μιας περιοχής, ενός συγκεκριμένου τόπου ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μιας χώρας, το οποίο χρησιμοποιείται για την περιγραφή ενός γεωργικού προϊόντος ή ενός τροφίμου,

που κατάγεται από τη συγκεκριμένη περιοχή, τον συγκεκριμένο τόπο ή τη συγκεκριμένη χώρα,
του οποίου η ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά οφείλονται ουσιαστικά ή αποκλειστικά στο ιδιαίτερο γεωγραφικό περιβάλλον που περιλαμβάνει τους εγγενείς φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες, και
του οποίου η παραγωγή, η μεταποίηση και η επεξεργασία πραγματοποιούνται στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή
ΠΓΕ «προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη»: το όνομα μιας περιοχής, ενός συγκεκριμένου τόπου ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μιας χώρας, το οποίο χρησιμοποιείται για την περιγραφή ενός γεωργικού προϊόντος ή ενός τροφίμου:

που κατάγεται από την εν λόγω περιοχή, τον συγκεκριμένο τόπο ή τη εν λόγω χώρα, και
του οποίου η συγκεκριμένη ποιότητα, η φήμη ή άλλα χαρακτηριστικά μπορούν να αποδοθούν στην εν λόγω γεωγραφική καταγωγή, και
του οποίου η παραγωγή ή/και η μεταποίηση ή/και η επεξεργασία πραγματοποιούνται στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή.

Το βασικό πρόβλημα είναι ότι κάθε περιοχή κοίταζε να κατοχυρώσει την ονομασία τοπικά με το όνομα του χωριού ή της περιοχής και όχι ως Μακεδονικό. Για παράδειγμα υπάρχουν τα φασόλια Καστοριάς, ή το μήλο Καστοριάς ή οι ελιές Χαλκιδικής. Αυτά και πολλά άλλα προϊόντα είναι κατοχυρωμένα σε συμφωνίες με την ΕΕ, όμως δεν είναι κατοχυρωμένα ως Μακεδονικά.