Ο Τσίπρας και ο Machiavelli. Γράφει ο Γιώργος Ευγενίδης

Ο πρωθυπουργός βρίσκεται αυτές τις μέρες σε ένα δύσκολο δίλημμα. Ομολογουμένως, είναι κατανοητό. Για άλλη μια φορά, ό,τι και αν μηχανεύτηκε ως ενδιάμεση λύση η Αθήνα δεν περπάτησε και τώρα ο Αλέξης Τσίπρας καλείται να πάρει δύσκολες αποφάσεις. Το έχει ξανακάνει στο παρελθόν, απλά αυτή τη στιγμή τα δεδομένα είναι διαφορετικά...

Ας ξεκινήσουμε από κάτι βασικό: για πολλούς λόγους η κυβέρνηση θέλει να κλείσει την αξιολόγηση. Τόσο γιατί ποντάρει στη στροφή της οικονομίας το επόμενο διάστημα και στη διαμόρφωση αφηγήματος ουσιαστικής εξόδου από την κρίση όσο και γιατί το να πάει τώρα σε εκλογές με ένα συμβατικό αφήγημα, με τη φθορά που έχει και φαίνεται δια γυμνού οφθαλμού, είναι σενάριο καμικάζι. Ο κ. Τσίπρας έχει προβληματική στρατηγική τις περισσότερες φορές, αλλά καμικάζι δεν είναι.

Αν κάτι, πάντως, έσπευσαν μετά την υπογραφή του τελευταίου Μνημονίου να κάνουν στο Μέγαρο Μαξίμου ήταν να διαβάσουν Machiavelli.Έτσι, ακολουθούν μια ρισκαδόρικη τακτική, η οποία παραπέμπει στη μακιαβελική ρήση πως «ποτέ τίποτε μεγάλο δεν επιτεύχθηκε χωρίς κίνδυνο». Ο κ. Τσίπρας και οι συν αυτώ δεν πορεύονται γραμμικά, όπως ίσως έκανε ο κ. Σαμαράς, χωρίς αυτό να σημαίνει πως διαθέτουν κάποια κορυφαία στρατηγική.

Πολλάκις έχουν πιαστεί αδιάβαστοι και άλλες τόσες φορές έχουν κάνει συμμαχίες ποντάροντας στο λάθος άλογο. Ενδεικτικό παράδειγμα τόσο η Γαλλία όσο και η Κομισιόν. Συνεπώς, λόγω του επιλεκτικού διαβάσματος το Ιταλού προπάτορα του πολιτικού ρεαλισμού στις διεθνείς σχέσεις, ο κ. Τσίπρας διαρκώς παραβιάζει την αρχή πως πριν από οτιδήποτε άλλο, πρέπει να είναι κανείς οπλισμένος.

Άοπλοι λοιπόν πήγαμε στο Eurogroup και πέσαμε πάνω στον γνωστό τοίχο. Μπορούμε να κάνουμε όσες διαπιστώσεις θέλουμε. Ναι, το ΔΝΤ πέφτει σταθερά έξω στις προβλέψεις του και επίσης έχει στο παρελθόν συνομολογήσει εσφαλμένες προβλέψεις που συνοδεύονταν από σκληρά πακέτα πολιτικών. Ναι, ο Wolfgang Schaeuble έχει ένα σχεδόν εμμονικό δόγμα για την «οικονομικά ορθόδοξη» Ευρώπη και προσπαθεί να τετραγωνίσει τον κύκλο, ανθιστάμενος στην πίεση του ΔΝΤ για συγκεκριμενοποίηση των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος. Ναι, η Κομισιόν λέει και ξελέει και στο τέλος μας αφήνει μόνους μας. Τόσα και άλλα τόσα πάνε στραβά και ως προς τους εταίρους, οι οποίοι δεν μπορούν δα και να διεκδικούν το αλάθητο του Πάπα.

Αλλά, εμείς τι κάνουμε; Schaeuble και ΔΝΤ παίζουν με την ίδια ακριβώς τακτική όλο το προηγούμενο διάστημα. «Συμβαίνει, όλοι οι ένοπλοι προφήτες να είναι νικητές και οι άοπλοι να χάνονται», έλεγε ο Machiaveli, αλλά, καίτοι ουσιαστικά άοπλος, ο κ. Τσίπρας επιμένει πως κουβαλάει …ένα καλάζνικοφ (την υπεραπόδοση του πλεονάσματος). Φευ! Αυτό δεν συγκινεί τους δανειστές, οι οποίοι, προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα εκλογικά τους κοινά, θέλουν κατανοητά το ΔΝΤ εντός προγράμματος και προσπαθούν να κάνουν αλχημείες προκειμένου και να μας επιβάλλουν την προληπτική νομοθέτηση μέτρων και να μην δώσουν πολλά στο Ταμείο για το χρέος.

Κάπως έτσι, είμαστε στο ίδιο περίπου σημείο όπως και άλλες φορές. Διαβάσαμε λάθος τα σημάδια στον ουρανό και το καράβι πήρε αποκλίνουσα του στόχου πορεία. Και, σε αυτό το σημείο, ο κ. Τσίπρας έχει ένα σαφές δίλημμα. Μην ασχολείστε τόσο με ό,τι γράφουμε για πολλά σενάρια, γιατί πολλά απλά δεν αντέχουν στη λογική. Δύο είναι τα βασικά: ή θα πάρει μέτρα, έστω και όχι όλα όσα προτείνει το ΔΝΤ και θα τα επιβάλλει στους βουλευτές του ή θα πάει σε εκλογές με αφήγημα σύγκρουσης, καβαλώντας και το διογκούμενο κύμα ευρωσκεπτικισμού.

Ας αποφασίσει όμως. Διότι, ο χρόνος που χάνεται λόγω του «εκκρεμούς Τσίπρα» είναι χρόνος που χάνεται για τη χώρα. Και, επειδή τον Machiavelli μάλλον τον διάβασαν κατά τι επιφανειακά στο Μέγαρο Μαξίμου, καλό θα ήταν να θυμούνται κάτι που έλεγε και ένας άνθρωπος που τουλάχιστον υπήρξε ηγέτης και εγγυήθηκε την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας του. Άφησε, δηλαδή, κάποια παρακαταθήκη. «Στον τόπο μας, έχομε την συνήθεια να συζητούμε πολύ, για να μην παίρνομε αποφάσεις που συνεπάγονται ευθύνες», έλεγε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Και, είτε στην περίπτωση που «πιει το πικρόν ποτήριον τούτον» είτε στην περίπτωση που σηκώσει παντιέρα ρήξης, ο κ. Τσίπρας πρέπει να αποφασίσει τι θα κάνει.

Και, να μην φυλλομετρά βιαστικά τον Ηγεμόνα του Machiavelli. Συμβαίνει, εν προκειμένω, ό,τι συμβαίνει σε αδιάβαστους μαθητές, μιας μέρα πριν την εξέταση: Όσο και αν προσπαθήσεις να μαζέψεις τα κενά σου εν μια νυκτί, στην καλύτερη περίπτωση θα καταφέρεις να μάθεις καλά το εξώφυλλο και τα περιέχομαι, αλλά αυτό δεν θα σε σώσει.