Η ανάληψη νομικής δράσης από πλευράς ΕΕ κατά της Κίνας στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Εμπορίου για τις σπάνιες γαίες.Του ευρωβουλευτή Καθηγητή Ιωάννη Α.Τσουκαλά

Την κρισιμότητα της διασφάλισης εφοδιασμού της Ευρώπης με σπάνιες γαίες αναγνωρίζει ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με επιστολή του προς τον Ευρωβουλευτή της ΝΔ Καθηγητή Ιωάννη Α. Τσουκαλά. Η επιστολή έρχεται σε απάντηση πρωτοβουλίας του Έλληνα Ευρωβουλευτή στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος για την ανάδειξη της σημασίας των σπάνιων γαιών για το μέλλον της τεχνολογίας, της ενέργειας και της ασφάλειας της ΕΕ. Την επιστολή συνυπέγραψαν έξι ξένοι Ευρωβουλευτές του ΕΛΚ.

 Ο κος Μπαρόζο αναφέρθηκε στους  τρεις πυλώνες της στρατηγικής της ΕΕ για τις πρώτες ύλες: «την εξασφάλιση βιώσιμης πρόσβασης στις παγκόσμιες αγορές χωρίς στρέβλωση των όρων, την προώθηση βιώσιμου εφοδιασμού από εγχώριες πηγές και την αύξηση της αποδοτικότητας αξιοποίησης των πόρων και την ανακύκλωση». Υπογράμμισε ότι  η «ΕΕ θα συνεχίσει μια διπλωματία πρώτων υλών με σκοπό την εξασφάλιση της πρόσβασης σε πρώτες ύλες, μέσα από στρατηγικές εταιρικές σχέσεις και πολιτικό διάλογο».

 Ήδη η ΕΕ έχει ενισχύσει την συνεργασία της με την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ σε αυτόν τον τομέα. Ο κ.Μπαρόζο ανέφερε ότι έχει θέσει προσωπικά το θέμα στον Κινέζο Πρωθυπουργό κο Γουέν, ενώ το ζήτημα τίθεται τακτικά στην κινεζική πλευρά και από όλους τους Επιτρόπους και τους υπηρεσιακούς παράγοντες στις διμερείς επαφές.Αναγνωρίζει παρά ταύτα ότι ο διάλογος δεν έχει αποδειχθεί επιτυχής μέχρι σήμερα και ότι η Επιτροπή αναλύει όλες τις δυνατές επιλογές, συμπεριλαμβανομένης της ανάληψης νομικής δράσης σχετικά με τις σπάνιες γαίες υπό την Συμφωνία Επίλυσης Διαφορών του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου».

Σχολιάζοντας την επιστολή του κου Μπαρόζο, ο κος Τσουκαλάς δήλωσε: «Η διαβεβαίωση του κου Μπαρόζο ότι παρακολουθεί προσωπικά, από κοντά, το θέμα των σπάνιων γαιών, είναι μια ιδιαίτερα θετική ένδειξη.

Ο δρόμος για την Ευρώπη είναι σαφής: οφείλει να καταστεί αυτάρκης σε σπάνιες γαίες και να επαναβεβαιώσει τη θέση της ως ηγέτιδα δύναμη στην «πράσινη» καινοτομία, την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη στον τομέα αυτό». 

Επιστολή Μπαρόζο προς Ευρωβουλευτές

Προς τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Ιωάννη Α. Τσουκαλά,

Corien Wortmann-Kool,

Pilar del Castillo,

Bendt Bendtsen,

Daniel Caspary,

Birgit Schnieber-Jastram,

Paul Rübig,

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Rue Wiertz

1047 Βρυξέλλες

Αγαπητές/-οί κυρίες και κύριοι βουλευτές,

σας ευχαριστώ για την επιστολή σας της 13^ης Απριλίου σχετικά με τον εφοδιασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης με σπάνιες γαίες.

Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι συμμερίζομαι πολλές από τις ανησυχίες σας σε αυτόν τον τομέα. Η Επιτροπή έχει πλήρη επίγνωση της σημασίας της βιώσιμης πρόσβασης σε σπάνιες γαίες για την συνολική επίδοση της οικονομίας της ΕΕ και έχει επιδείξει ηγετική στάση στις σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στο παρόν αλλά και στο μέλλον.

Τον Ιούνιο του 2010, η Επιτροπή δημοσίευσε μια έκθεση που επισημαίνει τους συγκεκριμένους κινδύνους εφοδιασμού που σχετίζονται με την πρόσβαση σε σπάνιες γαίες και άλλες πρώτες ύλες, οι οποίες είναι κρίσιμες για την Ευρωπαϊκή οικονομία. Ο  καθορισμός των κρίσιμων πρώτων υλών ήταν μια δράση προτεραιότητας όπως ορίστηκε στην Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για τις πρώτες ύλες που ξεκίνησε το Νοέμβριο του 2008. Παρείχε στην Επιτροπή το εργαλείο για να αρχίσει στοχευμένες δράσεις, όπως η συμπερίληψη, το 2010, στο 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα έργα που καλύπτουν την αντικατάσταση των σπανίων γαιών.

Μια άλλη σημαντική δράση ήταν η πρόταση COM(2008)810 της Επιτροπής σχετικά με τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, η οποία πρότεινε αποτελεσματικά μέτρα για την εντατικοποίηση της χωριστής συλλογής αυτών των αποβλήτων εξοπλισμού, καθώς και την αντιμετώπιση των παράνομων εξαγωγών του εν λόγω εξοπλισμού. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στο μέλλον στην ανάκτηση και ανακύκλωση των σπανίων γαιών. Θα είμαι ευγνώμων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη συνεχή υποστήριξη του, ιδίως στο πλαίσιο της διαδικασίας «δεύτερης ανάγνωσης» κατά το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.

Στις 2 Φεβρουαρίου 2011, η Επιτροπή εξέδωσε νέα ανακοίνωση σχετικά με τις πρώτες ύλες υπογραμμίζοντας την ανάγκη να συνεχισθεί και να αξιοποιηθεί η στρατηγική προσέγγιση της πρωτοβουλίας για τις πρώτες ύλες, η οποία βασίζεται σε τρεις πυλώνες: την εξασφάλιση βιώσιμης πρόσβασης στις παγκόσμιες αγορές χωρίς στρέβλωση των όρων, την προώθηση βιώσιμου εφοδιασμού από εγχώριες πηγές και την αύξηση της αποδοτικότητας αξιοποίησης των πόρων και την ανακύκλωση.

Μέσα σε αυτό το στρατηγικό όραμα, η ΕΕ θα συνεχίσει μια διπλωματία πρώτων υλών με σκοπό την εξασφάλιση της πρόσβασης σε πρώτες ύλες, μέσα από στρατηγικές εταιρικές σχέσεις και πολιτικό διάλογο.

Επιπλέον, η Επιτροπή θεωρεί ότι η καινοτομία μπορεί να διαδραματίσει καίριο ρόλο στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε σε όλα τα στάδια της αλυσίδας αξίας των πρώτων υλών. Σε βάθος χρόνου, αυτό θα μπορούσε να επιτρέψει στην Ευρώπη να καταστεί ηγέτιδα δύναμη στον τομέα αυτό. Το Συμβούλιο εξέφρασε την συνολική στήριξή του για την προτεινόμενη προσέγγιση στα συμπεράσματά του της 10^ης Μαρτίου 2011. Η συνειδητοποίηση της κρίσιμης σημασίας της πρόσβασης στις πρώτες ύλες έχει αυξηθεί σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών, και κάποια (όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Φινλανδία) ενέκριναν πρόσφατα εθνικές στρατηγικές πρόσβασης σε πρώτες ύλες, συμπληρωματικές ως προς τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η ΕΕ δεν είναι επίσης μόνη στην αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Η Ιαπωνία και οι ΗΠΑ έχουν ενισχύσει τη συνεργασία τους με την ΕΕ σε αυτόν τον τομέα, γεγονός που έχει οδηγήσει για παράδειγμα στην ένταξη των πρώτων υλών στην «Διατλαντική εταιρική σχέση δράσης για την καινοτομία» (Transatlantic Innovation Action Partnership) μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ. Στις σχέσεις μας με την Κίνα για τις πρώτες ύλες, η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να χρησιμοποιήσει όλα τις σχετικές διμερείς επαφές για την αντιμετώπιση του ζητήματος. Από την στιγμή που η Κίνα εισήγαγε για πρώτη φορά περιορισμούς στις εξαγωγές των σπανίων γαιών, η Επιτροπή προσπάθησε να επιλύσει το ζήτημα μέσω διαλόγου. Εγώ ο ίδιος έθεσα πρόσφατα το θέμα κατά τη διάρκεια της Επιχειρηματικής Συνόδου Κορυφής Κίνας-ΕΕ το 2010 στον Πρωθυπουργό κο Γουέν. Ο κ. Karel De Gucht, Επίτροπος αρμόδιος για το Εμπόριο, και οι προκάτοχοί του, έχουν κάνει το ίδιο σε πολλές περιπτώσεις συναντήσεων με τους κινέζους ομολόγους τους. Τέλος, συζητήσεις έχουν επίσης πραγματοποιηθεί σε υπηρεσιακό επίπεδο. Παρά ταύτα, ο διάλογος δεν έχει αποδειχθεί επιτυχής μέχρι σήμερα και η Επιτροπή αναλύει όλες τις δυνατές επιλογές, συμπεριλαμβανομένης της ανάληψης νομικής δράσης σχετικά με τις σπάνιες γαίες υπό την Συμφωνία Επίλυσης Διαφορών του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Η επιλογή αυτής της πορείας θα πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά, λαμβάνοντας κανείς υπόψη τις τρέχουσες νομικές διαδικασίες για άλλες πρώτες ύλες, που ξεκίνησαν το 2009.

Πέρα από αυτό, η Επιτροπή εντείνει επίσης τις προσπάθειές της να αναδείξει την ανάγκη για ανοικτές, ανόθευτες αγορές πρώτων υλών σε φόρα όπως ο ΟΟΣΑ και οι G20. Πράγματι, αν και η Κίνα έχει δεσπόζουσα θέση στην παραγωγή σπανίων γαιών, εξαρτάται από τις εισαγωγές για μια σειρά άλλων πρώτων υλών και θα πρέπει επίσης να ενδιαφέρεται για μια καλή λειτουργία των παγκοσμίων αγορών πρώτων υλών.

Μόλις την Τρίτη, 14 Ιουνίου, κήρυξα την έναρξη, μαζί με τον Πρόεδρο Σαρκοζί, ενός συνεδρίου που διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με θέμα «Βασικά προϊόντα και πρώτες ύλες: προκλήσεις και πολιτικές απαντήσεις» (Commodities and raw materials: challenges and policy responses). Με την ευκαιρία αυτή επανέλαβα την ανάγκη για μεγαλύτερη διαφάνεια και καλύτερη ρύθμιση τόσο των φυσικών όσο και των χρηματοοικονομικών αγορών εμπορευμάτων και πρώτων υλών.

Σε σχέση με τη συγκεκριμένη περίπτωση της Γροιλανδίας, με βάση τις διατάξεις της εταιρικής σχέσης ΕΕ-Γροιλανδίας, η Επιτροπή είναι ήδη σε επαφή με την εκπροσώπηση της Γροιλανδίας στην ΕΕ, προκειμένου να αξιολογήσει τις δυνατότητες ενίσχυσης της συνεργασίας στον τομέα αυτό. Περαιτέρω, ο πρωθυπουργός της Γροιλανδίας συναντήθηκε αυτή την εβδομάδα με τον Αντιπρόεδρο κ. Tajani για να συζητήσουν, μεταξύ άλλων, για τις πρώτες ύλες και τις σπάνιες γαίες.

Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι παρακολουθώ από πολύ κοντά το θέμα του εφοδιασμού με σπάνιες γαίες και έχω δώσει εντολή σε όλες τις σχετικές υπηρεσίες να δώσουν προτεραιότητα στα ζητήματα αυτά. Επιπλέον, όπως επισημαίνετε, ο Αντιπρόεδρος Tajani, αρμόδιος για τη Βιομηχανία και την Επιχειρηματικότητα και τα άλλα μέλη της Επιτροπής έχουν πλήρη επίγνωση της σημασίας αυτού του στρατηγικής σημασίας θέματος. Στο πλαίσιο της προετοιμασίας της έκθεσης πρωτοβουλίας για τις πρώτες ύλες, υπολογίζω στην πλήρη πολιτική στήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την αναγκαία εφαρμογή της στρατηγικής που προτείνεται από την Επιτροπή.

Με εκτίμηση

José Manuel BARROSO