Οι Έλληνες υπό καθεστώς ψυχανάλυσης *Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από κακόβουλη χρήση. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε την Javascript για να τη δείτε. Μετά το «λεφτά υπάρχουν» και το «καύσιμα υπάρχουν», ήταν λογικό να κηρυχτεί επανάσταση από τους «αντιεξουσιαστές που βρίσκονται στην εξουσία»: τους «επαναστάτες του αυτονοήτου». Και επειδή οι καλύτερες επαναστάσεις των κυβερνώντων, μετά την μεταπολίτευση, έχουν σημειολογικά κάποια σχέση με την Κρήτη, από εκεί ξεκινά και η επανάσταση των αυτονοήτων, που κάποιοι τους αποκαλούν ανόητους, ενώ εγώ επιμένω ότι έχουν ευφυές σχέδιο: να μας τρελάνουν! Πού θα πάει, θα τα καταφέρουν, καθώς έχουν συμμάχους, εκτός από τον Καρατζαφέρη και την Ντόρα και εκείνους που «θέλουν την Ελλάδας μας πίσω». Εγώ ο δόλιος πάντα μπροστά την ήθελα, αλλά από ότι με ενημέρωσαν αρμοδίως ήμουν διαχρονικά ντεμοντέ, άσε που δεν… πιάνω σωστά και το νόημα του συνθήματος. Θέλουμε την Ελλάδα μας πίσω από το ΔΝΤ, βρε αδελφέ, είναι το μήνυμα! Κι εγώ πώς θες να συμφωνήσω με την ορθότητά του, όταν ο ηγέτης της «επανάστασης του αυτονοήτου» μου λέει ότι το μνημόνιο (δηλαδή τα μνημόνια, καθώς κάθε δόση θα συνοδεύεται και από ένα επιπρόσθετο) είναι προϊόν της πολιτικής βούλησης της κυβέρνησης του σοσιαλιστικού κινήματος της χώρας και όχι του ΔΝΤ! «Εφαρμόζουμε την πολιτική της κυβέρνησης και όχι της τρόικας», δεν λέει το τελευταίο δεκαπενθήμερο ο αυτονόητος πρωθυπουργός μας; Άρα…άρα ας συνεχίσουμε τον ύπνο, εκπαιδευόμενοι να αντιλαμβανόμαστε την διάλυση της χώρας ως αυτονόητη διάσταση, δίχως να έχουμε εφιάλτες, όπως υπόσχεται ο θεραπευτής μας, γητευτής του αυτονοήτου α λα γκρέκα, Γιώργος Παπανδρέου. Πρόκειται για την λεγόμενη «κοινωνική θεραπεία μέσω φαντασιακής ανάκλησης» (imagery rehearsal social therapy). Η μέθοδος αποτελείται από τρία βήματα (αυτό είναι περιττό που σημειώνω, καθώς όλες οι μέθοδοι του σύγχρονου νεοφιλελευθερισμού από τρία βήματα αποτελούνται… φτάνουν τόσα για να ανακαλύψεις το αυτονόητο). Πρώτον, ο πολίτης (λέμε τώρα, για υπήκοο πρόκειται) καλείται να ανακαλέσει στο νου του τις λεπτομέρειες του εφιάλτη. Πώς δηλαδή φτάσαμε στο δίλημμα: Μνημόνιο ή Μνήματα. Τις αποθηκεύει, όσο μπορεί, στη μνήμη του και κατόπιν ζωγραφίζει, καταγράφει ή διηγείται την τρομακτική εμπειρία του στα ΜΜΕ, άντε και σε κανένα blog. Στο δεύτερο βήμα, ο διαταραγμένος πολίτης θα πρέπει να γράψει ο ίδιος ένα «θετικό σενάριο για ώρα ανάγκης», που συνήθως συμπίπτει με την ώρα της κάλπης, να επινοήσει δηλαδή μια διαφορετική κατάληξη του εφιάλτη που βιώνει από την πολιτεία της κυβέρνησης, η οποία πρέπει οπωσδήποτε να έχει ευτυχές, για τον ίδιο, τέλος. Το τρίτο βήμα είναι να μελετήσει κάποιες συγκεκριμένες στρατηγικές υπέρβασης του φόβου, με την βοήθεια φυσικά ειδικών συμβούλων που απασχολεί και διασκεδάζει η κυβέρνηση. Επί δύο εβδομάδες ο πολίτης θα πρέπει να εξευμενίσει τον εφιάλτη, προβάλλοντας μέσα του συνειδητά το σενάριο με το χαρούμενο τέλος. Η μέθοδος υπόσχεται λαμπρά αποτελέσματα. Ορίστε και ένα συγκεκριμένο περιστατικό σαν παράδειγμα προς μίμηση. Μια γυναίκα είδε σε εφιάλτη ότι την καταδίωκε ένα βυτιοφόρο γεμάτο με απόβλητα που έγραφε ΔΝΤ, ενώ κάποια τεράστια μάτια που ανήκαν σε ένα κυβερνο-τέρας την πλησίαζαν. Στον ύπνο της είπε ότι ένιωθε εντελώς παγιδευμένη. Δεν μπορούσε να ξεφύγει και ξύπνησε κάθιδρη, ουρλιάζοντας. Ο πρωθυπουργός μας, της ζήτησε να αλλάξει το τέλος του εφιάλτη σε κάτι ευτυχές. Η γυναίκα «μεταμόρφωσε» το βυτιοφόρο σε λιμουζίνα που θα την πήγαινε σε μια δεξίωση και μετέτρεψε τα τρομακτικά μάτια του υπουργού ή του παρουσιαστή, εκπροσώπου της κυβέρνησης, σε τεράστιες σαπουνόφουσκες. Με την τεχνική αυτή, ο Γιώργος ο Αυτονόητος βοηθά τον ασθενή να αποθηκεύσει αυτόν τον μηχανισμό σαν ανακλαστικό και να τον ανασύρει στην επιφάνεια όταν βλέπει εφιάλτες, κάθε φορά που ο κ. Παπακωνσταντίνου μαζί με τον κ. Προβόπουλο υπογράφουν ένα νέο Μνημόνιο για να πάρουμε την… δόση μας. Μάλιστα από την Κρήτη, μοιάζει να υποστηρίζει ότι με την κατάλληλη εκπαίδευση, ο πολίτης (για να δω πότε θα σοβαρευτώ και θα πάψω να χρησιμοποιώ αυτή την λέξη, που έχει ακυρωθεί πλέον σαν έννοια στο τόπο μας(!)) μπορεί να μάθει να χρησιμοποιεί αυτό το «σενάριο σωτηρίας», ακόμη και μέσα στον ίδιο τον ύπνο του, εντός του οποίου δομούνται τα αυτονόητα. Σύμβουλοι του Γιώργου, από το γνωστό λόμπι, ως γνήσιοι οπαδοί της ψυχανάλυσης του Καρλ Γιουνγκ θεωρούν ότι αυτή η μέθοδος παρεμβαίνει στην εξέλιξη της προσωπικότητας του ατόμου, γιατί κατά τη γνώμη τους, όχι μόνο τα καλά όνειρα, αλλά και οι εφιάλτες είναι εξαιρετικά σημαντικοί για την ανθρώπινη ψυχοδομή, καθώς μεταφέρουν κάποια κρίσιμα μηνύματα από το υποσυνείδητο στο συνειδητό του ατόμου. Η θεώρηση αυτή καθιστά τον εφιάλτη που ζουν σήμερα οι Έλληνες, δημιουργικό στοιχείο της «νέας αλλαγής», της «νέας διακυβέρνησης» του Γιώργου Παπανδρέου. Ο κοινωνικός εφιάλτης δεν πρέπει λοιπόν να απαλειφθεί, καθώς είναι εκείνος που υποστηρίζει δημιουργικά στο υποσυνείδητο τα αυτονόητα. Όταν εξαλείφουμε τους εφιάλτες, το μυαλό μας χάνει ένα πολύ σημαντικό όπλο, επειδή ο εφιάλτης προσπαθεί να μας «πει» κάτι που, όταν είμαστε ξύπνιοι, αποφεύγουμε συστηματικά να αντιμετωπίσουμε. Αν, όμως, συμφιλιωθούμε με τον εφιάλτη μας, τότε η ψυχική διαταραχή μας θα εξαφανιστεί, αφού ο εφιάλτης θα μετουσιωθεί σε αυτονόητη κατάσταση. Έτσι, ο πρωθυπουργός μας και η παρέα του – εντός και εκτός της χώρας – πιστεύει ότι ο εφιάλτης των πολιτών θα μεταβληθεί σε αυτονόητη ανάγκη και θα συνεχιστεί ο βαθύς ύπνος των κοινωνικών στρωμάτων, θεραπεύοντας το τηλεοπτικό κοινό από βλάβες που προκαλεί ο εφιάλτης, όπως ο ταραγμένος ύπνος που δεν αφήνει περιθώρια για ψυχική γαλήνη και σωματική ξεκούραση. Ας δούμε λοιπόν τα στάδια αυτοθεραπείας για την εμπέδωση του αυτονοήτου: (1) Ανακαλούμε στο μυαλό τον εφιάλτη που δομεί η κυβέρνηση και τα ΜΜΕ μέσω της παραγωγής κρίσεων, τον αποθηκεύουμε στη μνήμη μας και κατόπιν καταγράφουμε ή διηγούμαστε την εμπειρία μας, σε φίλους ή σε κανένα blog. (2) Γράφουμε ένα «θετικό σενάριο για ώρα ανάγκης», σε εφημερίδες ή στο διαδίκτυο. Επινοούμε δηλαδή μια διαφορετική κατάληξη του εφιάλτη, με αίσιο τέλος. Ότι ξεχρεώσαμε, ότι οι αγορές αποφάσισαν να μας δανείσουν με 2, 7%, ότι ήρθε η ανάπτυξη, ότι πήραμε αύξηση, ότι βρήκαμε δουλειά, ότι έπεσε ο πληθωρισμός και ο ΦΠΑ, ότι ο Ομπάμα άσπρισε, κλπ. (3) Μελετούμε στρατηγικές υπέρβασης του φόβου, προκειμένου να «εξευμενίσουμε» τον εφιάλτη, προβάλλοντας μέσα μας συνειδητά το σενάριο με το χαρούμενο τέλος, το οποίο ανελλιπώς μεταφέρει ο πρωθυπουργός εντός των αποσκευών του, είτε πάει διακοπές, είτε κάνει διακοπές από κάποιο συμβούλιο με τους συμβούλους του, συνέδριο διακυβέρνησης ή υπουργικό συμβούλιο. * ΕΠΙΜΥΘΙΟ Το παραπάνω διήγημα δεν έχει καμία σχέση με την επιστήμη της ψυχολογίας. Επέχει θέση ευθυμογραφήματος, με παρόμοιους ψυχολογισμούς σαν αυτούς που χρησιμοποιούν η κυβέρνηση, οι σύμβουλοί της και τα ΜΜΕ, για να σχηματίσουν την κοινή γνώμη, την κοινή λογική και το αυτονόητο, έτσι όπως θεωρούν ότι τους εξυπηρετεί. Αποτελεί μια αναλογική αναπαράσταση της πραγματικότητας που κατασκευάζει το καθεστώς. Αποτελεί τον κώδωνα κινδύνου, που κρούει ο συντάκτης αυτών των γραμμών προς τη κοινωνία των πολιτών, καθώς παρατηρεί ο πολιτικός λόγος του να μην βρίσκει γόνιμο έδαφος σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα και ότι η κοινωνία οδηγείται σε βαθύτερη συντηρητικοποίηση με την κρίση. Πολύ φοβάμαι ότι σε δυο-τρία χρόνια η Ελλάδα θα μεταβληθεί σε ένα συντηρητικό βασίλειο, αποτελούμενο από συντηρητικούς δεξιούς που θα κυβερνούν και εξίσου συντηρητικούς αριστερούς που θα τους αντιπολιτεύονται. Οι πρώτοι θα αγωνίζονται για την εμπέδωση της ηγεμονίας μέσω της εμπέδωσης του νεοφιλελεύθερου «αυτονοήτου», ενώ οι δεύτεροι για την συντήρηση της κομματικής τους ταυτότητας μέσω μιας αντικαπιταλιστικής υστερίας. Γνωρίζω ότι πολλοί φίλοι, θα επιθυμούσατε ένα θετικό μήνυμα από το κείμενο αυτό, μόνον που δυστυχώς, δεν θα μπορέσω να… το αρθρώσω. Ο ρόλος μου δεν είναι να χαϊδεύω αυτιά, ούτε να λαϊκίζω. Είναι να ενεργοποιώ συνειδήσεις και να κάνω προτάσεις πολιτικού χαρακτήρα για την διαμόρφωση ενός εναλλακτικού καθεστώτος, ριζοσπαστικής πλουραλιστικής δημοκρατίας. Τα έχω πράξει σε κάποιο βαθμό και τα δύο. Άνοιξα μαζί με κάμποσους άλλους το κεφάλαιο για μια προοδευτική εξέλιξη μέσω ενός αντικαθεστωτικού κυβερνητικού μετώπου. Από εδώ και πέρα ο κάθε ένας ας αναλάβει τις ευθύνες του. Ή θα υποταχθεί η κοινωνία στα «αυτονόητα» του καθεστώτος, ή θα διαμορφώσει μια διαφορετική δομή πολιτικού λόγου και πρακτικής, που θα συμβάλει στην συγκρότηση ενός άλλου πλαισίου παραγωγής αυτονοήτων. Αυτό απαιτεί άλλης μορφής ηγεσία, την οποία έχω ήδη περιγράψει σε προηγούμενα διαδικτυακά σημειώματά μου.