Το μεγάλο διπλωματικό παιχνίδι στη Μέση Ανατολή

Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post
Η κυβέρνηση Ομπάμα προετοιμάζει τη σκηνή ενός μεγάλου θεάτρου διπλωματίας για τη Μέση Ανατολή, που θα εκτείνεται από τους Παλαιστινίους έως τη Συρία και το Ιράν. Το χρονοδιάγραμμα είναι εξόχως φιλόδοξο και προτού σηκωθεί η αυλαία, ο Ομπάμα θα πρέπει να εξερευνήσει προσεκτικά τις εναλλακτικές λύσεις και τους κινδύνους.
Επιζητώντας την ταυτόχρονη εμπλοκή όλων των σημαντικών παικτών στη Μέση Ανατολή, ο Αμερικανός πρόεδρος προσβλέπει σε μεγάλης κλίμακας εκτόνωση των εντάσεων σε μια επικίνδυνα ασταθή περιοχή. Η πρόθεσή του κεντρίζει το ενδιαφέρον και συγχρόνως δημιουργεί ανησυχίες σε ορισμένες χώρες της Μέσης Ανατολής. Προκαλεί εκνευρισμό στους Σαουδάραβες και τους Ισραηλινούς - για να μην μιλήσουμε για Ιρανούς και Σύρους.
Προηγούμενο στην Ιστορία αντίστοιχης σημασίας είναι το Συνέδριο της Βιέννης το 1815. Στη συνάθροιση εκείνη γεννήθηκε το νέο σύστημα ασφάλειας στην Ευρώπη, κλονισμένη και αποσταθεροποιημένη τότε από τη Γαλλική Επανάσταση. Κάτι το ανάλογο δηλαδή με τη διαταραχή που προκάλεσε στη Μέση Ανατολή η ιρανική επανάσταση.
Νεαρός ο Χένρι Κίσινγκερ απέκτησε φήμη στο Χάρβαρντ το 1954 με τη διδακτορική του διατριβή με θέμα τη διπλωματία στο Συνέδριο της Βιέννης. Εκδόθηκε το 1957 με τον τίτλο «A World Restored», ανάγνωσμα διαφωτιστικό και χρήσιμο τώρα που η προσοχή είναι στραμμένη στους διπλωματικούς ελιγμούς του Ομπάμα. Ειδικής σημασίας είναι το απόφθεγμα του κόμητος Κλέμενς φον Μέτερνιχ, του Αυστριακού καγκελάριου και ενορχηστρωτή της διπλωματίας αυτής, ο οποίος υπήρξε το πρότυπο του Κίσινγκερ. Το απόφθεγμα αφορά τον τρόπο και τον χρόνο έναρξης ενός διπλωματικού δράματος.
«Η χάραξη πολιτικής είναι σαν παίζει κανείς ταυτόχρονα σε πολλές πράξεις που εκτυλίσσονται αμέσως μετά το άνοιγμα της αυλαίας. Το να ανακοινώσει κανείς εκείνη τη στιγμή ότι η παράσταση δεν θα λάβει χώρα, είναι εντελώς παράλογο. Η παράσταση θα συνεχιστεί, είτε λόγω των ηθοποιών είτε λόγω των θεατών. Οι ευφυείς άνθρωποι, ωστόσο, ποτέ δεν θεωρούν ότι αυτή είναι η ουσία του προβλήματος. Γι’ αυτούς η ουσία συνίσταται στην απόφαση -από την οποία κρίνεται- εάν η αυλαία πρέπει όντως να σηκωθεί...», γράφει ο Μέτερνιχ.
Ο Ομπάμα επέλεξε να δώσει σε ένα πολύμορφο ακροατήριο μια πρόγευση της δικής του διπλωματίας, με τον τηλεοπτικό χαιρετισμό προς τους Ιρανούς ηγέτες επ’ ευκαιρία του «Νεβρούζ», δηλαδή του περσικού Νέου Ετους. Επέσυρε την άμεση δημόσια απόρριψη εκ μέρους του πνευματικού ηγέτη του Ιράν, του Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος είπε ότι η χώρα του επιζητεί αλλαγή στην αμερικανική συμπεριφορά και όχι ωραία λόγια.
Ορισμένοι παλαίμαχοι διπλωμάτες πιστεύουν ότι θα ήταν σοφότερο εκ μέρους του Ομπάμα εάν είχε προτιμήσει κάποια πιο διακριτική έναρξη, ας πούμε μια επιστολή προς τον Ιρανό ηγέτη με κομιστή κάποιον εξέχοντα αξιωματούχο. Ετσι, αντί να στριμώξει με το βίντεο τους Ιρανούς στη γωνία, θα τους έδινε τον χρόνο να απαντήσουν προσεκτικά.
Η κυβέρνηση Ομπάμα ήταν πιο προσεκτική με τη Συρία. Το σύνολο των θεμάτων διερευνήθηκε στις αρχές του χρόνου από Αραβα απεσταλμένο, έμπιστο και των δύο πλευρών. Αυτός διαβίβασε την επιθυμία των Αμερικανών να συζητήσουν τον ρόλο της Συρίας στο Ιράκ, την κοινή δράση ΗΠΑ - Συρίας κατά των μαχητών της Τζιχάντ, το μέλλον του Λιβάνου και τον ρόλο της Χεζμπολά. Ο απεσταλμένος επεσήμανε ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν να συζητήσουν την επιστροφή των Υψωμάτων του Γκολάν, αυτό είναι θέμα του Ισραήλ ή να αναμιχθούν στην έρευνα του Διεθνούς Δικαστηρίου για τη δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού του Λιβάνου, Ραφίκ Χαρίρι, εφόσον η έρευνα είναι δικαιοδοσία του ΟΗΕ.
Οι προκαταρκτικές συνομιλίες συνοδεύτηκαν από επίσκεψη στη Δαμασκό δύο έμπειρων Αμερικανών διπλωματών, του Τζέφρι Φέλτμαν και του Ντάνιελ Σαπίρο. Αυτοί μελέτησαν διάφορα θέματα, αλλά με πολύ προσεκτικό τρόπο. Αμερική και Συρία ανιχνεύουν η μια τις προθέσεις της άλλης, θέλοντας να δουν ποιες είναι οι προσφορές και ποια η τιμή τους. Αυτές είναι οι σωστές ερωτήσεις προτού ανοίξει η αυλαία.
Αραβες και Ισραηλινοί αισθάνονται εκνευρισμό μετά το άνοιγμα του Ομπάμα στο Ιράν. Αμφότεροι φοβούνται ότι ο Ομπάμα, στην αγωνία του να εξασφαλίσει τη συμβολή των Ιρανών στη σταθεροποίηση του Ιράκ και του Αφγανιστάν, θα τους πουλήσει. Ο νέος πρωθυπουργός του Ισραήλ, ο Βενιαμίν Νετανιάχου, έβαλε την περασμένη εβδομάδα τα πράγματα στη θέση τους, όταν σε συνέντευξή του σε αμερικανικό έντυπο (The Atlantic) προειδοποίησε λέγοντας: «Ή θα δώσετε εσείς λύση στο πυρηνικό πρόβλημα του Ιράν ή θα το κάνουμε εμείς».
ΟΙ Σαουδάραβες, οι Αιγύπτιοι και άλλοι Αραβες σουνίτες απέστειλαν στον Ομπάμα ανάλογα μηνύματα. «Δεν θέλουμε πόλεμο με το Ιράν, ρωτάμε όμως εάν κατά την προσέγγιση και συνεννόηση ΗΠΑ - Ιράν θα ληφθούν υπόψη τα συμφέροντά μας ή το εγχείρημα θα αποβεί εις βάρος μας», έλεγε σαουδαραβική πηγή. Οι Σαουδάραβες ελπίζουν ότι εάν η επίθεση γοητείας του Ομπάμα στο Ιράν αποτύχει, θα επακολουθήσει περίοδος σκληρών ενεργειών. «Ετοιμάζει τον φάκελο εναντίον του Ιράν», προβλέπει η σαουδαραβική πηγή.

αναρτηθηκε απο σιδερη αργυρη δευτερα 6/4/09