ΛΑΙΚΙΣΜΟΣ ή ΔΗΜΑΓΩΓΙΑ;

Toυ Αργύρη Σιδέρη

Ακούω τελευταία, όλο και πιο συχνά γνωστούς παρουσιαστές, καθηγητές, έγκριτους γλωσσολόγους, ακόμα και τον Πρωθυπουργό στη Βουλή να κατηγορεί το ΠΑΣΟΚ για «Λαϊκισμό», ακούω τον Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ να μιλάει στα Γιάννενα (10.9.06 βλ.σχ. site) και να κατηγορεί την Κυβέρνηση για «Λαϊκισμό» κ.λ.π. Φτάσαμε δηλαδή να χρησιμοποιείται η λέξη αυτή σαν όπλο ακόμη και πολιτικής αντιπαράθεσης. Πιθανόν κανένας απο όσους την χρησιμοποιούν δεν ξέρει την πραγματική της έννοια και την μπερδεύουν με τη λέξη «Δημαγωγία», «Δημαγωγός» που στην πολιτική σημαίνει χρησιμοποίηση απατηλών μέσων, κολακειών και παραπλανητικών επιχειρημάτων ή υποσχέσεων προς παραπλάνηση του λαού. Ασχολήθηκα πριν απο πολλά χρόνια -και δημοσιεύθηκε σε πολλές εφημερίδες - με την εννοιολογική σημασία αυτής της λέξης και διαπίστωσα ότι η λέξη «Λαϊκισμός» σαν όρος, αποτελεί παλιά έκφραση της λαϊκής φωνής και αποτελούσε πάντα έναν τιμημένο ιδεολογικό όρο και έκφραση λαϊκών ρευμάτων, ιδεών, επιθυμιών, επιδιώξεων κ.λ.π. Αν μπουν στον κόπο οι χρησιμοποιούντες τον όρο, να ανοίξουν οποιαδήποτε εγκυκλοπαίδεια θα δουν ότι στα Ρώσικα, «ΝΑΡΟΤΝΙΤΣΕΒΟ» δηλ. Λαϊκισμός, χαρακτηρίστηκε το Ρωσικό πολιτικοοικονομικό κίνημα του 1880-1890 που έφτασε ως την Μπολσεβίκικη επανάσταση του 1917. Η καταγωγή του «Λαϊκισμού» ιδεολογικά, ανάγεται στον κοινωνιολογικό και τον αγροτικό θετικισμό του Λαβρώφ και του Μιχαηλόφσκι. Στην Ελλάδα ο όρος Λαϊκισμός ήταν γνωστός σαν κίνηση των «ΝΑΡΟΤΝΙΚΩΝ» οι οποίοι αντιδρούσαν στην κεφαλαιοκρατική άποψη της αντίθεσης αστικής τάξης και προλεταριάτου και επεδίωκαν την εγκαθίδρυση αγροτικής – Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, όπου θα καταργούνταν η συγκεντρωτική γραφειοκρατία και θα αποδίδονταν η γη στους αγρότες. Σ` αυτό το κίνημα συμμετείχαν και Ρώσοι διανοούμενοι. Ακόμα και οργανώσεις με επαναστατικό προσανατολισμό όπως η «ΖΕΛΙΑ Ι ΒΟΛΙΑ» δηλ. Γη και Ελευθερία και «ΝΑΡΟΤΝΑΓΙΑ ΒΟΛΙΑ» δηλ. Λαϊκή θέληση περιλήφθηκαν στο τέλος του περασμένου αιώνα στο κίνημα των ΛΑΪΚΙΣΤΩΝ που ήταν κίνημα ΛΑΪΚΗΣ χειραφέτησης. Ανάλογα λαϊκιστικά κινήματα δρούσαν στη Σερβία, Βουλγαρία Ρουμανία κ.λ.π. Η ιστορική σημασία του Λαϊκισμού συμβάλλει στη δημιουργία της πνευματικής ατμόσφαιρας και της ευαισθησίας απέναντι στο κοινωνικό πρόβλημα που είναι και η πηγή του Σοσιαλισμού ακόμα και του Μπολσεβικισμού. Η τιμημένη λοιπόν αυτή λέξη, περιέπεσε σε θέση ανυποληψίας, σαρκασμού και ειρωνείας, κυρίως απο ανθρώπους της πολιτικής συντήρησης, της άρρωστης «καθώς πρέπει» κουλτούρας, απο κάποιους «ευγενείς» της ελίτ του Κολωνακίου, της λεγόμενης «υψηλής κοινωνίας» που εκφράζει τάχα τη λεγόμενη «ευγενή κοινωνία της επιστημονικής και πνευματικής διανόησης». Το κακό είναι ότι «αντιστάσεως μη ούσης» καλλιεργήθηκε σύγχυση και η λέξη χρησιμοποιείται ειρωνικά και απαξιωτικά απο όλους. Κλείνοντας θα παρακαλούσα όσους χρησιμοποιούν χλευαστικά τη λέξη «ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ» να προστρέξουν στο βιβλίο του αείμνηστου δάσκαλου Ευάγγελου Γιαννόπουλου με τίτλο: «ΤΕΣΣΕΡΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ» σελ. 87-105, στο άρθρο του Νίκου Κοτζιά στην Εφημ. «ΝΙΚΗ» της 28-1-1991, ή στο άρθρο του Δ. Δημητράκου στον «ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ» της 27-7-1991, ή ας ανοίξουν μια οποιαδήποτε εγκυκλοπαίδεια τέλος πάντων.