ΚΥΠΡΟΣ:Διαφωνεί με την πολιτική Δένδια η Κυβέρνηση για τη στήριξη της Τουρκίας στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό

Η Κύπρος δεν ακολουθεί την Ελλάδα, η οποία μπορεί να γίνει μη μόνιμο μέλος του Σ.Α. χωρίς την Τουρκία, που επιμένει στο εμπάργκο επί της κυπριακή ναυτιλίας. Η Λευκωσία δεν ακολουθεί την πολιτική των Αθηνών και δη του Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, για τη στήριξη της Τουρκίας προκειμένου να καταλάβει τη θέση του Γενικού Γραμματέα του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΔΝΟ) για θητεία τεσσάρων ετών....

με αντάλλαγμα την υποστήριξη της Τουρκίας, ώστε να εκλεγεί η Ελλάδα το 2025 στα μη μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Και αυτό συνέβη την ίδια στιγμή κατά την οποία ο Προέδρος ετοιμαζόταν να προωθήσει την πρότασή του για την ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ στο Κυπριακό σε δυο σκέλη. Το πρώτο αφορά στην άρση της τουρκικής αδιαλλαξίας και το δεύτερο στην επανέναρξη των συνομιλιών από εκεί όπου έμειναν στο Κραν Μοντανά.

Ηθικά και πολιτικά ζητήματα. 

Η στάση της ελληνικής Κυβέρνησης εγείρει σοβαρά ζητήματα πολιτικής, ηθικής τάξης καθώς και συντονισμού υπό την έξης έννοια: Πώς η Ελλάδα, που είναι εγγυήτρια δύναμη, να στηρίζει τη συμμετοχή της Τουρκίας στο ΔΝΟ, όταν η Άγκυρα επιβάλλει ναυτιλιακό εμπάργκο σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και όταν ένας από τους πυλώνες της πρωτοβουλίας του Προέδρου στην ΕΕ είναι η άρση του τουρκικού εμπάργκο επί των πλοίων και των αεροσκαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας; Πώς είναι δυνατόν η Ελλάδα να στηρίζει την Τουρκία σε έναν από τους θεσμούς των Ην. Εθνών, όταν συνιστά κράτος-εισβολέα που κατέχει παράνομα έδαφος κράτους-μέλους του ΟΗΕ και της ΕΕ; Πώς θα πούμε είτε στον ΓΓ του Οργανισμού είτε στο Σ. Ασφαλείας, εντός του οποίου θέλει να συμμετέχει η Ελλάδα, ότι η Τουρκία είναι κατοχική δύναμη, όταν η ίδια η Αθήνα την αποκαθαίρει από τις ενοχές και τις κατηγορίες που την βαραίνουν ακόμη και για εγκλήματα πολέμου, όπως αυτό του εποικισμού, το οποίο συνεχίζεται μέσω των σεισμόπληκτων που καταφθάνουν στα κατεχόμενα κατόπιν εντολών της Άγκυρα και δη του Ταγίπ Ερντογάν; Η Τουρκία μετατρέπει τα θύματα του σεισμού σε εργαλεία εγκλήματος πολέμου.

Επί του εποικισμού υπάρχουν δύο εκθέσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης, μία του Κουκό και μία του Λαάκσον, που ρητώς αναφέρουν ότι η Τουρκία διενεργεί στην Κύπρο παράνομο εποικισμό ως προϊόν πολέμου και ότι οι έποικοι, ως προϊόντα εγκλήματος από πόλεμο, συνιστούν ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της όποια λύσης διότι είναι ξένο σώμα ως προς τον γηγενή πληθυσμό. Αυτά τεκμαίρονται και μέσω του Διεθνούς Δικαίου, που καθορίζει ρητώς ότι η μεταφορά πληθυσμών από το κράτος που κατακτά στα κατεχόμενα εδάφη συνιστά έγκλημα πολέμου, για οποίο έχει δικαιοδοσία το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ). Γιατί; Διότι τελείται επί του εδάφους, και δη κατεχόμενου, της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία είναι κράτος μέλος του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου. Ως εκ τούτου, το τελευταίο έχει δικαιοδοσία, ασχέτως εάν η Τουρκία συμμετέχει σε αυτό ή όχι. Έχει δικαιοδοσία επί του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπου το έγκλημα συντελείται εφόσον η Κυπριακή Δημοκρατία συμμετέχει στο ΔΠΔ. Εκ της φύσεώς του, το ΔΠΔ ενεργεί συμπληρωματικά των εθνικών κρατικών δικαστηρίων. Αυτό σημαίνει ότι, εάν υπήρχε πολιτική πρόθεση από τις αρμόδιες Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας και δη από την Κυβέρνηση και τη Νομική Εισαγγελία, θα ήταν δυνατό να αρχίσουν διαδικασίες εξ ημών και να υποστηριχθούν από το ΔΠΔ. Πώς είναι δυνατό Κύπρος και Ελλάδα να ήταν από τις χώρες που ζήτησαν από τον Εισαγγελέα του ΔΠΔ να διερευνήσει εγκλήματα σε βάρος του Ρωσικού Στρατού και του ίδιου του Προέδρου Πούτιν, και να μη γίνουν ανάλογες ενέργειες για την περίπτωση του εποικισμού της Τουρκίας και της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου; Κάτι τέτοιο θα συνιστούσε σε κάθε περίπτωση μορφή αποτροπής για τον εποικισμό και για άλλες παράνομες μεθοδεύσεις, που έχουν ως πηγή τους τον τουρκικό κατοχικό στρατό, ο οποίος, σύμφωνα με την Τέταρτη Διακρατική Προσφυγή, έχει την πλήρη ευθύνη. Γιατί; Διότι, οι κατοχικές «αρχές» υπόκεινται στην εξουσία του τουρκικού στρατού, που παρανόμως βρίσκεται στην Κύπρο.

Ο εξευμενισμός

Αληθές είναι ότι, όπως η Αθήνα παραδέχεται, διαθέτει ήδη 14 με 15 ψήφους για την εκλογή της στο Σ. Ασφαλείας, οπότε δεν χρειάζεται την τουρκική στήριξη, αλλά ότι είναι η Άγκυρα εκείνη που χρειάζεται τη βοήθεια της Αθήνας για την εκλογή του Γενικού Γραμματέα του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού. Όπως διπλωματικές πηγές αναφέρουν, ακόμη και με τη στήριξη των Αθηνών δεν είναι βέβαιη η τουρκική επιτυχία. Συνεπώς, προστίθεται, πρόκειται για μια κίνηση εξευμενισμού, που συσχετίζεται με συνομιλίες μεταξύ των δυο χωρών για ζητήματα χαμηλής πολιτικής, όπως π.χ. είναι ο τουρισμός και οι εμπορικές συναλλαγές, την ίδια στιγμή, κατά τη οποία η Τουρκία δεν εφαρμόζει την τελωνειακή ένωση και δεν αποδέχεται τα προϊόντα της Κυπριακής Δημοκρατίας να εισάγονται στο τουρκικό έδαφος. Και αυτό διότι δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, παρότι η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου ρητώς αναφέρει ότι η αναγνώριση της Κυπριακή Δημοκρατίας από την Τουρκία είναι προϋπόθεση της τουρκικής ενταξιακής διαδικασίας.

Το μορατόριουμ και τα «νησιά υπό κατοχή»

Βεβαίως, μπορεί μεν ο Τύπος των Αθηνών να βλέπει μορατόριουμ μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στη θάλασσα και στον αέρα λόγω των σεισμών, όμως, τις προάλλες η Κεμαλική αντιπολίτευση, που προηγείται, όπως μεγάλη μερίδα των σφυγμομετρήσεων δείχνει ενόψει των προεδρικών εκλογών, ισχυριζόταν ότι αριθμός ελληνικών νησιών βρίσκονται υπό κατοχή και ότι αυτά ανήκουν στην Τουρκία και είναι υπό διεκδίκηση. Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν φαίνεται να υπάρχει όφελος για την Ελλάδα από τη στάση του κ. Δένδια, ο οποίος, μάλιστα, ανακοίνωσε τη συνεργασία του με τον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στις Βρυξέλλες, κάτω από τις εξής συνθήκες: 1) Λίγα μέτρα πιο κάτω βρισκόταν ο Κύπριος Υπουργός Εξωτερικών, Κωνσταντίνος Κόμπος. 2) Σε λιγότερο από 24 ώρες ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα άρχιζε την ενημέρωσή του για τον τρόπο με τον οποίο επιδιώκει όπως η ΕΕ έχει ενεργότερη εμπλοκή στο Κυπριακό. 3) Λίγες μόνο μέρες προηγουμένως ο Πρόεδρος είχε επαφές στην Αθήνα με τον Έλληνα Πρωθυπουργό για συντονισμό κινήσεων στο Κυπριακό, καθώς και με τον Υπουργό Εξωτερικών. Και εντός και εκτός της ΕΕ. Το ερώτημα που εγείρεται είναι ποιος συντονισμός γίνεται υπό αυτές τις συνθήκες;

Δεν ακολουθεί η Λευκωσία

Ανώτατη κυβερνητική πηγή δήλωσε ότι «η κυπριακή Κυβέρνηση δεν θα ακολουθήσει την ελληνική πολιτική», όπως την εξέφρασε ο Νίκος Δένδιας σε συνεννόηση με τον Έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Και, προφανώς, διατυπώνεται αυτή η διαφωνία, διότι δεν μπορεί η Κύπρος να τελεί υπό κατοχή και να ζητά τον τερματισμό του εμπάργκο σε βάρος των πλοίων και των αεροσκαφών της από τη μια, και η Ελλάδα να στηρίζει από την άλλη την κατοχική Τουρκία για να πάρει μια θέση στο Συμβούλιο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού του ΟΗΕ. Κυβερνητικές πηγές, σε μια προσπάθεια να δικαιολογήσουν την έλλειψη συντονισμού, ισχυρίζονταν ότι «οι αποφάσεις της ελληνικής Κυβερνήσεως λήφθηκαν πριν από την ανάληψη των καθηκόντων της κυπριακής Κυβερνήσεως». Βεβαίως, γεννάται το εξής ερώτημα: Δεν γνώριζε η ελληνική Κυβέρνηση ότι η Τουρκία επιβάλλει εμπάργκο στην κυπριακή ναυτιλία και ότι κατέχει λιμάνια της Κυπριακής Δημοκρατίας, της οποίας η Ελλάδα είναι εγγυήτρια δύναμη και μητέρα πατρίδα; Ή ότι μια από τις διεκδικήσεις της Λευκωσίας στην ΕΕ και διεθνώς, στον ΟΗΕ, δηλαδή στο πλαίσιο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας του ΟΗΕ, είναι η άρση του τουρκικού εμπάργκο, του οποίου η υφιστάμενη τελωνειακή ένωση και το πρόσθετο Πρωτόκολλο προνοούν την κατάργηση; Και εδώ είναι που έχει ευθύνη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία ως η καθ΄ ύλην αρμόδια Αρχή για την εφαρμογή ή όχι του κεκτημένου δεν καταγγέλλει την Τουρκία, η οποία παραβιάζει το κεκτημένο. Ούτε όμως η Κυπριακή Δημοκρατία, που έχει έννομο συμφέρον διότι τα δικά της συμφέροντα πλήττονται, έχει κινηθεί προς την κατεύθυνση αυτή. Οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου είναι σαφείς: Είτε κράτος είτε ιδιώτες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα πλήττονται από αποφάσεις των θεσμών ή από παραλείψεις που αφορούν τη μη εκτέλεση αποφάσεων ή συμφωνηθέντων στο πλαίσιο του κεκτημένου, έχουν έννομο δικαίωμα να προσφύγουν ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στο Λουξεμβούργο, ακόμη και σε βάρος της Επιτροπής, εφόσον δεν κάνει καλά τη δουλειά της.

Ο Χάρτης αποτυπώνει τις οδούς της παγκόσμιας ναυτιλίας. Μπορεί κάποιος να αντιληφθεί πόσο σημαντική είναι η Κύπρος ως το ακραίο όριο της ΕΕ και ως γέφυρα με την Ασία και της Ασίας με την Ευρώπη μέσω του Chokepoint του Σουέζ. Με κόκκινο κύκλο αποτυπώνονται τα 8 σημαντικά chokepoints, δηλαδή περάσματα των εμπορικών και στρατιωτικών πλοίων υψίστης γεωπολιτικής σημασίας. Η Τουρκία κατέχει λιμάνια της Κυπριακής Δημοκρατίας και επιβάλλει ταυτοχρόνως εμπάργκο, δηλαδή δεν επιτρέπει ελλιμενισμό στα λιμάνια της σε πλοία που φέρουν τη σημαία της Κυπριακής Δημοκρατίας, κράτους-μέλους του ΟΗΕ και της ΕΕ. Πώς, λοιπόν, η Ελλάδα είναι δυνατό να σπονσάρει την Τουρκία στη θέση του Γενικού Γραμματέα του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού που ανήκει στον ΟΗΕ; Η Κύπρος κατέχει παγκοσμίως τη 10η θέση στη ναυτιλία και την 3η εντός της ΕΕ.

Η πρόταση του Προέδρου…

Μέσα σε αυτό το κλίμα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έκανε τα πρώτα βήματα για την προώθηση της πρωτοβουλίας του για την ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ στο Κυπριακό, χωρίς όμως να περιλαμβάνει την παραπομπή της Τουρκίας στο Δικαστήριο, αφού επιμένει στην επιβολή εμπάργκο στην κυπριακή ναυτιλία και απαγορεύει την εισαγωγή κυπριακών προϊόντων που σημαίνει αθέμιτο ανταγωνισμό, παραβίαση δηλαδή των κανόνων της ενιαίας αγοράς. Διότι εμείς δεν εξάγουμε προϊόντα στην Τουρκία, αλλά τουρκικά προϊόντα που εισάγονται στην κοινή αγορά εισάγονται εν συνεχεία από άλλα κράτη μέλη της ΕΕ στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Ειδικότερα η πρόταση του Προέδρου περιλαμβάνει:

1. Άρση του αδιεξόδου στο Κυπριακό, που συνδέεται με την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ και δη με τις διαπραγματεύσεις για την αναβαθμισμένη τελωνειακή ένωση της Άγκυρας με την ΕΕ. Κατά μία σχολή σκέψης εντός της ΕΕ, αυτή είναι μια φόρμουλα ειδικής σχέσης με την Άγκυρα αντί πλήρους ένταξης.
2. Τη δημιουργία συνθηκών, όπως παραδέχθηκε ο Πρόεδρος, για να ανοίξει η Τουρκία τα λιμάνια και τα αεροδρόμιά της σε πλοία και αεροσκάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως η υφιστάμενη τελωνειακή ένωση καθορίζει, με ταυτόχρονο άνοιγμα του λιμανιού της Αμμοχώστου υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ταυτόχρονη επιστροφή της περίκλειστης πόλης υπό το καθεστώς του ΟΗΕ στους νόμιμους κατοίκους της.
3. Την επανέναρξη των συνομιλιών από εκεί όπου έμειναν στο Κραν Μοντανά, στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου για μια λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα.
4. Η εμπλοκή της ΕΕ δεν θα αντικαθιστά εκείνη του ΟΗΕ, αλλά θα συμβαίνει ό,τι και σήμερα. Θα έχει ρόλο συμπληρωματικό και τεχνοκρατικό με τον διορισμό μιας προσωπικότητας που προφανώς θα παρακολουθεί την κατάσταση και θα έχει ρόλο ειδικού απεσταλμένου. Τονίζεται στο σημείο αυτό ότι: Α) Και στο παρελθόν υπήρχε διορισμένη τεχνοκρατική ομάδα. Β) Ειδικοί απεσταλμένοι διορίζονται σε περιπτώσεις εμπλοκής της ΕΕ σε ζητήματα τρίτων κρατών, όπως στο Αφγανιστάν ή στο Κοσσυφοπέδιο, και όχι σε προβλήματα κρατών μελών, για δυο κυρίως λόγους: Ο πρώτος είναι για να μη θεωρηθεί εμπλοκή στα εσωτερικά κράτους μέλους και ο δεύτερος είναι η συμμετοχή του αρχηγού του κράτους ή της Κυβέρνησης στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Χρονοδιάγραμμα

Το χρονοδιάγραμμα της πρωτοβουλίας του Προέδρου και τα στάδια καταγράφονται ως εξής:

Πρώτο, εκλογή νέας Κυβέρνησης στην Τουρκία και στην Ελλάδα. Δεύτερο, Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο, όπου ο Πρόεδρος δεν αποκλείει μια τριμερή, δηλαδή με τον Ερσίν Τατάρ και τον ΓΓ του ΟΗΕ. Τρίτο, προσπάθεια για άρση του αδιεξόδου στην εξής λογική: Σύνδεση της τουρκικής ενταξιακής πορείας με την επιστροφή στις συνομιλίες. Τέταρτο, επανέναρξη των συνομιλιών στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου για διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, από εκεί όπου έμειναν οι εμπλεκόμενοι, δηλαδή στο Κραν Μοντανά. Και δόθηκε η ευκαιρία στην Άγκυρα και τις κατοχικές «αρχές» να κατοχυρώσουν την ομοσπονδία και να περάσουν στην αξίωσή τους για δυο κράτη με ισότιμη κυριαρχία.

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων