ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ - ΕΝΑ ΑΡΧΑΙΟ ΔΡΑΜΑ

 

Είναι από εκείνες τις σελίδες της Ιστορίας που πολλοί ονομάζουν «μαύρες», που άλλοι έχουν σκίσει για να μην πονάει η μνήμη κι άλλοι τις έχουν κεντήσει βελονιά βελονιά στο νου για να μην ξεχάσουν ποτέ: 

 

Η σφαγή των Καλαβρύτων 1943.Πάνω από 2.000 κάτοικοι των Καλαβρύτων πήραν εκείνο το χειμωνιάτικο πρωινό το δρόμο προς την αβεβαιότητα....Ανέβηκαν τα 8 πέτρινα σκαλιά του σχολείου. Υπερήλικες, παιδιά, έφηβοι και γυναίκες σπρώχνονταν στις αίθουσες διδασκαλίας, που άρχισαν να γεμίζουν ασφυκτικά, ενώ όλοι οι άντρες ηλικίας 15 μέχρι 65 χρονών οδηγούνταν πρώτα σε μία αίθουσα και μετά στο προαύλιο. Μωρά στρίγγλιζαν, γυναίκες έκλαιγαν και ηλικιωμένοι βογκούσαν.

Η πρωινή δροσιά και οι αναπνοές θόλωναν τα τζάμια και οι γυναίκες άρχισαν να ζητούν όλο και πιο απαιτητικά να μάθουν τι ακριβώς επρόκειτο να γίνει με τους άντρες τους. Έτσι κάποιες από αυτές σκαρφάλωσαν στα περβάζια και φώναζαν, αν και οι στρατιώτες απέξω τις απειλούσαν με τα όπλα τους. Πέρασαν ώρες βασανιστικές. Πλησίαζε μεσημέρι...

«Μια μυρωδιά καπνού διαπέρασε ξαφνικά την αποπνικτικά γεμάτη αίθουσα. Ξέσπασε πανικός. Σαν θαλάσσια κύματα μετακινούμασταν πέρα δώθε. Προσπαθούσαμε να πάρουμε αέρα. Είχαμε τρομοκρατηθεί με την ιδέα του θανάτου. Δεν μπορώ να περιγράψω εκείνη τη στιγμή... Πέσαμε όλοι επάνω στην κεντρική πόρτα και την σπρώχναμε. Πιστεύαμε ότι δεν θα βγαίναμε ζωντανοί από το σχολείο και θα καιγόμασταν εκεί μέσα. Όταν τελικά άνοιξαν οι πόρτες, είδαμε την πόλη να καίγεται. Ακούσαμε τις ριπές των πολυβόλων και όλα αυτά ανακατεμένα με τις κραυγές πανικού των γυναικών και των παιδιών. Το αίμα έρρεε παντού», θυμάται η Γιώτα Κωνσταντοπούλου.

«Όλες οι γυναίκες έπρεπε μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, από τη μια, να συγκλονιστούν με τον χαμό συζύγων, παιδιών και αδελφών και από την άλλη να ανασυγκροτηθούν εσωτερικά, να σηκώσουν τα μανίκια, να ανοίξουν λάκκους για να ενταφιάσουν τους λατρεμένους δικούς τους και στη συνέχεια να βρουν κάποια στέγη και να φροντίσουν όσα παιδιά άφησαν ζωντανά αυτοί οι κανίβαλοι οι χιτλερικοί.

Δεν ήταν απλώς γυναίκες. Μπουμπουλίνες ήταν! Τα πτώματα τα μεταφέρανε με κουβέρτες κάτω στο νεκροταφείο. Τους τάφους τούς έσκαβαν με τα χέρια τους. Μερικοί αυτοσχέδιοι τάφοι με τρία και τέσσερα πτώματα μαζί. Μη φανταστείς κανονικούς τάφους. Πού να σκάψουν βαθιά. Ποιος να σκάψει και με τι εργαλεία! Η μητέρα μου, σε κατάσταση αλλοφροσύνης. Εγώ δεν μιλούσα. Όταν πήγαινε να κλάψει, της έλεγα “μην κλαις, μην κλαις”. Δεν έκλαιγε μπροστά μου πολύ. Από την Παναγία παίρνανε τις δυνάμεις τους. Όταν πηγαίναμε στην εκκλησία των Αγίων Πάντων, στο νεκροταφείο, τα πιάτα με τα κόλλυβα γέμιζαν το πάτωμα.

Μέσα στο κρύο και την ομίχλη, με μικρά παιδιά. Μερικές βρήκαν πρόχειρη στέγη σε κάποια σπίτια που δεν είχαν καεί. Άλλες, σε αποθήκες. Εμείς φιλοξενηθήκαμε σε ένα δωμάτιο. Όπως-όπως να τακτοποιηθούμε. Μετά, αργότερα, ξαναφτιάξαμε το σπίτι μας. Θυμάμαι τη μητέρα μου που είχε πει: “Aυτοί μας έκαψαν τα σπίτια μας, εμείς θα τα ξαναφτιάξουμε και θα τα κάνουμε παλάτια".

Ολη η ζωή μας στα Καλάβρυτα, κατειλημμένη από αυτό το περιστατικό. Αυτό που με έχει συγκλονίσει είναι η απαράμιλλη, η πρωτοφανής αξιοπρέπεια και η γενναιότητά τους. Και μεγάλωσαν τα παιδιά τους με αρχές και τα σπούδασαν. Θυσιάστηκαν κι αυτές. Νομίζω πως μία ξαναπαντρεύτηκε. Όλες αφιερώθηκαν στα παιδιά τους. Εγώ, μετά που άρχισα να καταλαβαίνω, τις θαύμαζα. Θυμάμαι την Κωνσταντίνα Σαρανταυγά, που μέσα στο σκοτάδι έθαψε με τα χέρια της τον άντρα της και τα τρία αγόρια της. Ενα αρχαίο δράμα!

Οι άθλιοι Γερμανοί, χειρότεροι και από τα πιο αδίστακτα κτήνη, επέστρεψαν στα Καλάβρυτα λίγους μήνες αργότερα, εκεί κοντά στο Πάσχα. Επέστρεψαν να μας γδύσουν για δεύτερη φορά. Όρμησαν, χειρότερα και από κατσαπλιάδες, και τα σήκωσαν όλα. Μας πήραν όλα τα τρόφιμα. Τα πάντα. Ο,τι έβρισκαν μπροστά τους. Τίποτα δεν άφησαν. Η κλεπτομανία τους ήταν τόσο ασυγκράτητη και τόσο αχόρταγη που έκλεβαν ακόμα και τα κορδόνια των παπουτσιών», αφηγείται η Μαρία Δημοπούλου.

Η τραγωδία τους και η δύναμή τους. Η επιβίωσή τους και η αντοχή τους. Ο εφιάλτης τους και η ελπίδα τους για έναν καλύτερο κόσμο.

H ψυχή υποκλίνεται δακρυσμένη...