Δον Θεόδωρος Griego! Ο Έλληνας που έσωσε τους Ισπανούς (ΒΙΝΤΕΟ)

Μια άγνωστη ιστορία που πρέπει να γνωρίζετε Ο Δον Θεόδωρος Griego, ο Έλληνας στην Αμερική, ο οποίος μεγαλούργησε με τις ιδιαίτερες ικανότητες και την εργατικότητά του...
Το άγαλμά του είχε στηθεί στην Τάμπα της Φλόριδα με πρωτοβουλία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Φλόριδας. Τα αποκαλυπτήρια είχαν γίνει με επίσημη τελετή στις 8 Ιανουαρίου 2005.  «Η ιστορία των Ελλήνων στην Αμερική, αρχίζει εδώ» γράφει η επιγραφή κάτω από το άγαλμα του Θεόδωρου, εννοώντας φυσικά τα στοιχεία που δίνει η συμβατική ιστορία, καθώς, σύμφωνα με ερευνητές, όπως ο Ενρίκο Ματίεβιτς ή η Ενριέτα Μερτς, αλλά και σύμφωνα με σημερινές μαρτυρίες λατινοαμερικανών, Έλληνες είχαν φτάσει στην Αμερική πολύ πριν την Γέννηση του Χριστού.    Το πρώτο πρόπλασμα του αγάλματος του Θεόδωρου ετοιμάστηκε στην Ελλάδα. Είναι ντυμένος με ενδυμασία της εποχής εκείνης. Το άγαλμα είναι από μπρούτζο, ώστε να μην έχει αλλοιώσεις, επειδή στήθηκε κοντά στη θάλασσα. Έχει ύψος περίπου οκτώ πόδια και είναι τοποθετημένο επάνω σε βάση από γρανίτη εξωτερικά ύψους πέντε ποδιών.   Φυσικά υπάρχει το όνομα «Θεόδωρος» και δίπλα η λέξη griego, γιατί οι Ισπανοί θαλασσοπόροι και οι μετέπειτα μελετητές, έτσι τον ονόμαζαν.  Ο Θεόδωρος ή Δωρόθεος  πήρε μέρος σε μία εξερευνητική αποστολή των Ισπανών υπό την αρχηγία του Ντον Παμφίλο ντι Ναρβαέθ.  Όπως αναφέρει ο κ. Δημ. Παπαγιαννάκης, του Ελληνικού Πρακτορείου Ειδήσεων της Φλώριδας:  «Τα ημερολόγια δυο ισπανικών αποστολών, του Ναρβάεθ το 1527 και του Ντε Σότο το 1540 αποκαλύπτουν το όνομα του πρώτου Έλληνα που συμμετείχε στην κατάκτηση της αμερικανικής ηπείρου, έσωσε την αποστολή στην οποία συμμετείχε από βέβαιο θάνατο και στο τέλος σκοτώθηκε από Ινδιάνους».  Στις 17 Ιουνίου 1527 απέπλευσε από το λιμάνι του Σαν Λουκάρ ντε Μπαρεμέδα της Ισπανίας στόλος 5 πλοίων με κυβερνήτη τον Αδελάντο Ντον Παμφίλιο ντε Ναρβέθ και 600 άντρες με προορισμό την Αμερική. Ανάμεσά τους βρισκόταν ο δον Θεόδωρος, Έλληνας με καταγωγή μάλλον από νησί του Αιγαίου ή την Κρήτη, ενώ πολλοί λένε από την Κεφαλλονιά, άριστος γνώστης της ναυπηγικής, ο οποίος συμμετείχε στο ένοπλο τμήμα του στόλου. Σκοπός της αποστολής, που χρηματοδοτήθηκε αποκλειστικά από το βασιλιά της Ισπανίας Φίλιππο B΄, ήταν η κατάκτηση και η εγκατάσταση διοίκησης στις επαρχίες που βρισκόταν μεταξύ του ποταμού Ρίο Γκράντε, στη δυτική πλευρά του Κόλπου του Μεξικού και του ακρωτηρίου της Φλώριδας.  Τον Σεπτέμβριο του 1527, ύστερα από ένα σχετικά καλό ταξίδι, η αποστολή έφτασε στον Aγιο Δομίνικο και σύμφωνα με τον χρονικογράφο και ταμία της αποστολής Αλβάρ Νούνεθ Καμπέθα ντε Βάκα, αγοράστηκε ένα ακόμη πλοίο, άλογα, και αντικαταστάθηκαν όσοι άντρες είχαν αρρωστήσει ή πεθάνει στη διάρκεια του ταξιδιού. Στη διάρκεια της 45ήμερης παραμονής της αποστολής στον Άγιο Δομίνικο οι απώλειες των Ισπανών μεγάλωσαν, καθώς όπως σημειώνει ο Βάκα, περισσότεροι από 145 άντρες μας ξεμυαλίστηκαν από τις ντόπιες γυναίκες, χωρίς όλοι τους να επιστρέψουν στα πλοία.

  Επόμενος σταθμός των Ισπανών ήταν το Σαντιάγκο της Κούβας, όπου η αποστολή χωρίστηκε σε δύο μέρη. H πρώτη, με δυο καράβια και τον Θεόδωρο μέλος του πληρώματος, απέπλευσε με προορισμό το Τρινιντάντ για να φορτώσει προμήθειες. H δεύτερη, με επικεφαλής τον κυβερνήτη Ναρβέθ, παρέμεινε στο Σαντιάγκο. Στο Τρινιντάντ όμως τυφώνας χτύπησε τα δύο πλοία με αποτέλεσμα να βυθιστούν σχεδόν αύτανδρα παρασύροντας στο βυθό 60 άντρες. H τύχη χαμογέλασε στον Θεόδωρο και σε άλλους 30 ναυτικούς, που είχαν βγει στη στεριά προκειμένου να μεταφέρουν τα εφόδια στα πλοία και έτσι γλίτωσε το θάνατο.   

Στο ημερολόγιο του Βάκα, του μοναδικού που κατέγραφε τα γεγονότα της εκστρατείας, δεν αναφέρεται με ποιο τρόπο ένας Έλληνας βρέθηκε στην ισπανική αποστολή. Στην εποχή εκείνη όμως ήταν σύνηθες φαινόμενο να συμμετέχουν μισθοφόροι από άλλες χώρες, άντρες διψασμένοι για εύκολο χρήμα. Επιπλέον, ο Θεόδωρος αναφέρεται πάντοτε ως δον (τίτλος που χρησιμοποιείτο για ελεύθερους πολίτες, που συνήθως ανήκαν στη μεσαία τάξη), ενώ από το χρονικό προκύπτει ότι διέθετε και υψηλές γνώσεις ναυπηγικής.  Στις 5 Νοεμβρίου του 1527 ο ισπανικός στόλος απέπλευσε από την Κούβα έχοντας πλέον στη δύναμή του 4 πλοία, 400 άντρες και 80 άλογα. 

Στις 14 Απριλίου του 1528 οι Ισπανοί κατακτητές αποβιβάστηκαν στις ακτές της δυτικής Φλώριδας, κοντά στη σημερινή πόλη Τάμπα, αφού προηγουμένως κινδύνευσαν να χάσουν όλα τους τα πλοία πάνω στα κοφτερά βράχια των υφάλων που περικλείουν το αμερικανικό λιμάνι. «Μόνο ο Θεός ξέρει πώς γλιτώσαμε αφού για ημέρες δεν φυσούσε καθόλου αέρας και τα πλοία είχαν ακινητοποιηθεί στο πιο επικίνδυνο σημείο, εκεί που τα ναυάγια ήταν περισσότερα από τα ψάρια. Επί 15 ημέρες ακούγαμε τους υφάλους να γδέρνουν τις καρίνες των πλοίων μας και όλοι μαζί προσευχόμασταν για τη ζωή μας», γράφει στο ημερολόγιό του ο Βάκα.  Ακολούθησαν μερικές ημέρες όπου οι Κονκισταδόρες ετοίμασαν πρόχειρα καταλύματα και εγκατέστησαν ένα υποτυπώδες διοικητήριο. «Από τις πρώτες ημέρες μας επισκέφτηκαν Ινδιάνοι που μας έδειξαν μικρά κομμάτια χρυσού. 

Όταν τους ρωτήσαμε πού τα βρήκαν, μας είπαν από τα βουνά που μένουν οι Απαλάτσι (φυλή Ινδιάνων) και ότι θα μπορούσαν να μας οδηγήσουν εκεί», σημειώνει ο Βάκα στο ημερολόγιό του.  Ο άνθρωπος που έσωσε την ισπανική αποστολή που βρέθηκε αποκλεισμένη και αποδεκατισμένη στα βουνά των Απαλάτσι ήταν ο δον Θεόδωρος που ανέλαβε να ναυπηγήσει βάρκες ώστε οι κονκισταδόρες να διαφύγουν μέσω παραποτάμων του Μισισιπή. Από τις 4 Αυγούστου μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου κατασκεύασε πέντε πλοιάρια μήκους 10 μέτρων από ξύλο και δέρματα ζώων. Αντί για καρφιά χρησιμοποίησε σφήνες από πευκόξυλο και κατράμωσε τις βάρκες με το ρετσίνι των πεύκων.   Ακολούθησε άλλος ένας μήνας περιπλάνησης των Ισπανών, που κατάφεραν να βγουν στην ανοικτή θάλασσα, αδυνατούσαν ωστόσο να εντοπίσουν την αρχική τους βάση όπου είχαν αφήσει τα πλοία τους. Στη διάρκεια της περιπλάνησής τους περισσότεροι από 100 άντρες πέθαναν από την πείνα και τις μάχες με τους Ινδιάνους, ενώ η δίψα απειλούσε να εξαφανίσει όσους είχαν καταφέρει να επιζήσουν.  Στις 28 Οκτωβρίου του 1528 η εναπομείνασα αποστολή έφτασε σε έναν όρμο, κοντά στη σημερινή πόλη Πενσακόλλα της Φλώριδας. 

Εκεί Ινδιάνοι προσφέρθηκαν να τους προμηθεύσουν με νερό και ο Θεόδωρος επέμενε να τους ακολουθήσει, ώστε να βεβαιωθεί ότι οι Ινδιάνοι δεν θα τους ξεγελούσαν και απλά θα τους άρπαζαν τα δοχεία τους. Παρ” όλες τις εκκλήσεις του Ναρβάεθ και των υπολοίπων μελών του πληρώματος ο Θεόδωρος αποβιβάστηκε μαζί με τον υπηρέτη του. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας όταν οι Ινδιάνοι επέστρεψαν ο Έλληνας δεν βρισκόταν μαζί τους, ενώ στις επίμονες ερωτήσεις των Ισπανών για το τι συνέβη στον Θεόδωρο αρνήθηκαν να απαντήσουν και τράπηκαν σε φυγή. Οι σύντροφοι του Θεόδωρου προσπάθησαν τις δύο επόμενες ημέρες να εντοπίσουν ίχνη του χωρίς όμως επιτυχία.  Ορισμένοι τον κατηγόρησαν ότι έφυγε από κοντά τους διότι ήθελε να έχει περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσει, ενώ άλλοι υποστήριξαν ότι σκόπευε να εξαγοράσει τους Ινδιάνους και να ανακαλύψει πρώτος το χρυσάφι. H αποστολή του Ναρβάεθ τελικά δεν στάθηκε τόσο άτυχη στη συνέχεια, αφού κατάφεραν το 1535 να φτάσουν στην Καλιφόρνια και τελικά επέστρεψαν στην Ισπανία το 1537, δέκα χρόνια αφότου είχαν φύγει από την πατρίδα τους.  Η επόμενη αναφορά για το Θόδωρο, βρίσκεται στο χρονικό του Κονθάλο Βαλντέζ, γραμματέα του Ισπανού κατακτητή Ντε Σότο. Όταν, λοιπόν, το 1540 ο Ντε Σότο έφτασε στο σημείο που είχε εξαφανιστεί ο Θεόδωρος το 1528 έμαθε ότι δυο χριστιανοί που βρισκόταν στην αποστολή του Ναρβάεθ έμειναν με τους Ινδιάνους, οι οποίοι άγνωστο για πιο λόγο τους σκότωσαν. Οι Ινδιάνοι που αφηγήθηκαν το τέλος του Θεόδωρου δεν γνώριζαν το πότε ακριβώς δολοφονήθηκε ο Έλληνας ναυτικός, ούτε πού βρισκόταν θαμμένος. 

Παρέδωσαν ωστόσο στον Ντε Σότο το εγχειρίδιο που χρησιμοποιούσε ο Έλληνας ναυτικός.