Και στο βάθος συνεκμετάλλευση - Από τους "μοναχοφάηδες" του Κοτζιά στις "συνέργειες" του Δένδια. Του Σταύρου Λυγερού

Τον περασμένο Μάρτιο είχαμε τη δήλωση Κοτζιά στο Φόρουμ των Δελφών περί «μοναχοφάηδων». Στη συνέχεια είχαμε μία δήλωση του διαδόχου του στο υπουργείο Εξωτερικών Κατρούγκαλου για τα δικαιώματα της Τουρκίας, η οποία είχε κινηθεί σε παρεμφερές μήκος κύματος. Τέλος, τις προηγούμενες ημέρες είχαμε την αμφίσημη δήλωση του Δένδια στο Blooberg....

Αναφερόμενος στη δυνατότητες ελληνοτουρκικής συνεργασίας, ο νέος επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας είπε ότι «υπάρχουν χιλιάδες συνέργειες από τον τουρισμό έως την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων». Τρεις δηλώσεις που μυρίζουν συνεκμετάλλευση.Φαίνεται πως το συγκεκριμένο υπουργικό γραφείο ασκεί μία περίεργη επιρροή στους ενοίκους του! Γιατί και στις τρεις προαναφερθείσες δηλώσεις, πίσω από τις θολές διατυπώσεις, διαφαίνεται ένας κοινός παρονομαστής. Κάτι θέλουν να μας πουν, αλλά δεν το λένε ευθέως. Χρησιμοποιούν εκφράσεις, οι οποίες αφήνουν διέξοδο διαφυγής, εάν κάποιος τους πιέσει να γίνουν σαφείς.

Ας θυμηθούμε, όμως, τι μας είχε πει ο Κοτζιάς: «Εάν αρχίσεις και γίνεσαι στις διεθνείς σχέσεις μοναχοφάης λέγοντας όλα δικά μου, όλα στον έλεγχό μου, όλα μόνος μου, τότε είσαι και εσύ μέρος του προβλήματος. Αυτό που πρέπει να κάνεις και που προσπάθησα να κάνω είναι... να δώσεις μια προοπτική ότι η Τουρκία, όχι στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά στη Μεσόγειο συνολικά, θα συμμετάσχει σε αυτή την οικονομική ανάταση. Πρέπει να βρεις τρόπους οργάνωσης επιχειρηματικούς, τις μπίζνες της δουλειάς, όχι της γεωπολιτικής, που να συμμετάσχει με τρόπο αυτόν που της αντιστοιχεί και της αρμόζει. Ποιος είναι αυτός; Να το βάλουμε στο τραπέζι να το συζητήσουμε».

Γιατί οι Έλληνες είναι μοναχοφάηδες; Ισχυρίστηκε ποτέ κυβέρνηση ή πολιτικό κόμμα ότι όλα είναι δικά μας, ότι η Τουρκία δεν έχει υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ και στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως είπε σε άλλο σημείο της δήλωσής του ο Κοτζιάς; Ποτέ δεν συνέβη αυτό και ο Κοτζιάς το γνωρίζει. Η πάγια ελληνική θέση είναι ότι τα νησιά έχουν υφαλοκρηποίδα-ΑΟΖ και ότι αυτή πρέπει να οριοθετηθεί με βάση την αρχή της μέσης γραμμής. Και επειδή η Τουρκία ισχυρίζεται --σε αντίθεση με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας-- ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ, η Αθήνα έχει εδώ και δεκαετίες προτείνει την παραπομπή της διαφοράς στο Διεθνές Δικαστήριο. Πρόταση, την οποία η Άγκυρα απορρίπτει.

Και στο βάθος συνεκμετάλλευση...

Τι σημαίνει, άραγε, «να δώσεις στην Τουρκία μία προοπτική να συμμετάσχει στην οικονομική ανάταση»; Εάν βρει στη δική της υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ υδρογονάνθρακες θα έχει το σχετικό όφελος. Αυτό, όμως, δεν εξαρτάται ούτε από την Αθήνα, ούτε από τη Λευκωσία. Προφανώς, λοιπόν, ο Κοτζιάς εννοεί κάτι άλλο. Μας είπε ότι πρέπει να βρούμε επιχειρηματικούς τρόπους, όχι γεωπολιτικούς, για να βάλουμε την Τουρκία στο παιχνίδι, όπως της αντιστοιχεί και της αρμόζει.

Τι σημαίνει αυτό; Τι σημαίνει «να το βάλουμε στο τραπέζι να το συζητήσουμε»; Τί να συζητήσουμε, όμως, όταν η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει πως τα ελληνικά νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ; Δεδομένου ότι κανείς δεν αμφισβήτησε τα όποια δικαιώματα παραχωρεί το Διεθνές Δίκαιο στην Τουρκία και στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, το μόνο που μπορεί να εννοεί ο πρώην υπουργός Εξωτερικών είναι ένα είδος συνεκμετάλλευσης.

Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών εξαίρεσε την κυπριακή ΑΟΖ, για την οποία και δεν είχε αρμοδιότητα να μιλάει. Το μόνο λογικό συμπέρασμα είναι ότι οι επίμαχες αναφορές του αφορούν την ελλαδική υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ. Ο Κοτζιάς ηθελημένα είχε μιλήσει θολά, αλλά η αναφορά του στο Καστελλόριζο αποκαλύπτει που το πήγαινε. Είχε, λοιπόν, πει ότι διαφωνεί με όσους υποστηρίζουν ότι το Καστελλόριζο έχει όλη την υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ της περιοχής.

Η επήρεια του Καστελλόριζου σε υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ

Επειδή, όμως, κανείς στην Ελλάδα δεν υποστηρίζει κάτι τέτοιο, είναι θεμιτό να υποθέσουμε ότι εννοεί πως το Καστελλόριζο δεν πρέπει να έχει πλήρη επήρεια σε υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ. Με άλλα λόγια πως δεν πρέπει να εφαρμοστεί η αρχή της μέσης γραμμής. Η θέση αυτή, όμως, ισοδυναμεί με εκ των προτέρων παραχώρηση εθνικών δικαιωμάτων. Η λέξη που ταιριάζει σ' αυτή την περίπτωση είναι μειοδοσία. Γι' αυτό και δεν είχε μιλήσει καθαρά.

Εάν η Τουρκία δεχόταν η διαφορά για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ π.χ. του Καστελλορίζου να παραπεμφθεί στο Διεθνές Δικαστήριο, αυτό ενδεχομένως να μην έδινε στο μικρό ελληνικό νησιωτικό σύμπλεγμα πλήρη επήρεια. Ενδεχομένως να οριοθετούσε, συνδυάζοντας την αρχή της μέσης γραμμής με την αρχή της αναλογικότητας. Προφανώς, η Ελλάδα θα αποδεχόταν τη σχετική απόφαση. Αυτό, ωστόσο, είναι πολύ διαφορετικό από το να δηλώνει εμμέσως πλην σαφώς ο πρώην υπουργός Εξωτερικών εκ των προτέρων ότι το Καστελόριζο δεν έχει πλήρη επήρεια.

Υπενθυμίζουμε ότι στην τελευταία συνάντηση Τσίπρα-Ερντογάν είχε γίνει λόγος για συνεργασία των δύο χωρών στα ενεργειακά, χωρίς να προσδιορισθεί σε ποιον ακριβώς ενεργειακό τομέα συζητείται ελληνοτουρκική συνεργασία. Ορισμένοι εκφράζουν την υποψία ότι ο Κοτζιάς προέβη στην επίμαχη δήλωση, επειδή γνωρίζει το τι είχε συζητηθεί μεταξύ τους. Είναι, άλλωστε, γνωστό ότι στους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ αρκετοί μιλούσαν για ελληνοτουρκικές "Πρέσπες".

Ο Κατρούγκαλος παίρνει τη σκυτάλη...

Δεν πρόλαβαν να στεγνώσουν τα λόγια του Κοτζιά και τη σκυτάλη είχε πάρει ο διάδοχός του Κατρούγκαλος, δείχνοντας ότι υπήρχε συνέχεια, ότι δεν επρόκειτο για προσωπική άποψη του προκατόχου του. Μιλώντας μετά από συνάντησή του με τον Τσαβούσογλου στην Αττάλεια, ο Κατρούγκαλος είχε δηλώσει: «Πως μπορεί κάποιος να αποκλείσει από αυτή την περιοχή την Τουρκία, η οποία έχει τόσα χιλιόμετρα ακτή στη Μεσόγειο;»

Ως εκπρόσωπος της Ελλάδας όφειλε να πει ότι τα ελληνικά νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ κι ότι η θέση της Αθήνας είναι πως η υφαλοκρηπίδα ΑΟΖ πρέπει να οριοθετηθεί με βάση την αρχή της μέσης γραμμής. Και επειδή η Τουρκία έχει διαφορετική θέση, θα έπρεπε να επαναλάβει την πρόταση για παραπομπή της διαφοράς στο Διεθνές Δικαστήριο για να την επιλύσει με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Αντί γι' αυτό, όμως, είπε τη φράση που παραθέσαμε παραπάνω!

Τι προσπαθούσαν, λοιπόν, να μας πουν οι δύο υπουργοί Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ, ο καθένας με τον τρόπο του; Δεδομένου ότι τα ζητήματα που αφορούν στην κυπριακή ΑΟΖ είναι αρμοδιότητα της Λευκωσίας, δεν αναφέρονται σ' αυτήν. Ακόμα κι αν αγνοήσουμε τις σχετικές πληροφορίες, η μόνη λογική εξήγηση των θολών αυτών δηλώσεων είναι ότι αναφέρονται σε συνεκμετάλλευση.

Είναι κοινό μυστικό πως στην Αθήνα --σ' όλα τα κόμματα που έχουν κυβερνήσει, στον επιχειρηματικό κόσμο και στα Μίντια-- μιλούν για μορφές συνδιαχείρισης συνεκμετάλλευσης τουλάχιστον στη θαλάσσια περιοχή του Καστελλορίζου. Αυτό το νόημα είχε και η δήλωση Κοτζιά «να δώσεις στην Τουρκία μία προοπτική να συμμετάσχει στην οικονομική ανάταση (από την εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων)». Αποφεύγουν, ωστόσο, τον φορτισμένο όρο "συνεκμετάλλευση", προτιμώντας λιγότερο σαφείς όρους, όπως "συνδιαχείρση" και "συνέργειες".

Και είναι εδώ που μπαίνει στην σκηνή ο Δένδιας με τη σύντομη δήλωσή του, που παραθέσαμε στην αρχή. Δεν είναι τυχαίο, βεβαίως, ότι το Blooberg σ' αυτή εστίασε και αυτήν υπογράμμισε, θεωρώντας ότι "κάτι ψήνεται" όσον αφορά την εκμετάλλευση ενεργειακών πόρων στην ελληνική υφαλοκρηπίδα -- έτσι όπως ορίζεται με βάση την αρχή της μέσης γραμμής. Γιατί και ο Δένδιας, όπως οι προκάτοχοί του, μίλησε θολά, αποφεύγοντας επιμελώς να διευκρινίσει σε ποιες «συνέργειες» αναφέρεται όσον αφορά «την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων».