Πώς η Τουρκία κάνει γκρίζες μπίζνες με τα λεφτά για τους πρόσφυγες

ΑΦΑΝΤΑ ΤΑ ΤΡΙΑ ΔΙΣ. ΕΥΡΩ ΤΗΣ ΕΕ  Ανταποκριση απο τις Βρυξελλες, Νικος Μπελλος.Η Τουρκία δεν δίνει στοιχεία για λόγους… προστασίας προσωπικών δεδομένων. Εκθεση-καταπέλτης από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο και συστάσεις στην Κομισιόν...
  Υπόνοιες ότι ένα μέρος από τη συνολική βοήθεια ύψους 3 δισ. ευρώ που έδωσε η Ε.Ε. στην Τουρκία για τη διαχείριση των Σύρων προσφύγων μπορεί να μη δόθηκε μόνο στους πραγματικούς δικαιούχους προκαλεί η πεισματική άρνηση της Αγκυρας να δώσει λεπτομερή στοιχεία για την ταυτότητα των προσφύγων που έλαβαν χρήματα σε μετρητά.     Αυτό προκύπτει από την έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ), η οποία βασίζεται και σε επιτόπιες επισκέψεις των Ευρωπαίων ελεγκτών, που κάνουν σειρά συστάσεων προς την Κομισιόν και τα κράτη μέλη για μεγαλύτερη διαφάνεια.  Το επιχείρημα της τουρκικής κυβέρνησης ότι δεν δίνει στοιχεία γιατί απαγορεύεται από την εθνική νομοθεσία για λόγους προστασίας των προσωπικών δεδομένων είναι οξύμωρο για μια χώρα, στην οποία το καθεστώς Ερντογάν παραβιάζει το κράτος δικαίου και σύρονται πολίτες στις φυλακές για τις πολιτικές τους πεποιθήσεις.  Μεταξύ των χρηματοδοτών είναι και η Ελλάδα, δεδομένου ότι την περίοδο 2016-2017 συνεισέφερε για τους πρόσφυγες στην Τουρκία ως εθνική χρηματοδότηση το ποσό των 25,1 εκατ. ευρώ. Δεν είναι και λίγα για τα δικά μας δεδομένα και μετά από μια τέτοια οικονομική κρίση.  Η έκθεση υπογραμμίζει ότι η Τουρκία λόγω θέσης είναι και χώρα υποδοχής και διέλευσης για πολλούς πρόσφυγες. Σήμερα φιλοξενεί τον μεγαλύτερο προσφυγικό πληθυσμό στον κόσμο, σχεδόν 4 εκατομμύρια άτομα (3,5 εκατομμύρια Σύροι, εκ των οποίων το 94% ζουν έξω από καταυλισμούς προσφύγων).  Οπως τονίζει, η προσφυγική κρίση στη Συρία δεν επηρέασε μόνο την Τουρκία, επηρέασε και τα κράτη μέλη της Ε.Ε., δεδομένου ότι μόνο το 2015 περίπου 850.000 πρόσφυγες πέρασαν τη Μεσόγειο από την Τουρκία προς την Ελλάδα και αναζήτησαν άσυλο σε κράτη μέλη.  Τον Οκτωβρίου 2015 η Επιτροπή πρότεινε κοινό σχέδιο δράσης Ε.Ε.-Τουρκίας για να βοηθήσει την Αγκυρα στη διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης.  Η έκθεση του ΕΕΣ είχε ως αντικείμενο να εξετάσει εάν το ποσό των 3 δισ. ευρώ, που δόθηκε για τα έτη 2016 και 2017 από συνεισφορές των κρατών μελών και τον κοινοτικό προϋπολογισμό, παρείχε αποτελεσματική στήριξη στους πρόσφυγες στην Τουρκία.  Σύμφωνα με τους Ευρωπαίους ελεγκτές, τα χρηματοδοτούμενα προγράμματα παρείχαν χρήσιμη στήριξη στους πρόσφυγες, ωστόσο το βασικό συμπέρασμα ήταν ότι θα μπορούσαν τα χρήματα να έχουν αξιοποιηθεί καλύτερα.  Ειδικότερα, η έκθεση αναφέρει ότι η Κομισιόν είχε εντοπίσει τις ανάγκες προτεραιότητας των προσφύγων, αλλά οι διαφωνίες μεταξύ Τουρκίας και Ε.Ε. σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των αναγκών προτεραιότητας σε δημοτικές υποδομές και κοινωνικοοικονομική στήριξη είχαν ως αποτέλεσμα να μην καλύπτονται επαρκώς οι τομείς αυτοί.  Το ΕΕΣ προσάπτει στην Επιτροπή ότι, πρώτον, δεν αξιολογούσε με συνέπεια τις δαπάνες. Δεύτερον, ακόμη και αν συμμορφωνόταν με το νομικό πλαίσιο, οι έμμεσες δαπάνες που καταβάλλονταν σε μετρητά ήταν υψηλές και το επίπεδο των προκαταβολών δεν συμβάδιζε με τις πραγματικές ταμειακές εκροές.  Ο κύριος περιορισμός, όπως τονίζει, ήταν η άρνηση των τουρκικών αρχών να επιτρέψουν την πρόσβαση στα δεδομένα των δικαιούχων για τα δύο προγράμματα βοήθειας σε μετρητά. Στην ουσία, ούτε η Επιτροπή, ούτε οι υπηρεσίες του ΟΗΕ είχαν πρόσβαση στα αρχικά δεδομένα, δηλαδή τον κατάλογο με τους δικαιούχους, τον αριθμό ταυτότητας και τη διεύθυνσή τους.  Το τουρκικό υπουργείο οικογένειας και κοινωνικών πολιτικών (ΥΟΚΠ) τηρεί αυτά τα στοιχεία, όμως αρνήθηκε να τα μοιραστεί με τον ΟΗΕ και την Επιτροπή, αναφέροντας την εθνική νομοθεσία περί προστασίας προσωπικών δεδομένων. Απλώς, οι Τούρκοι έδωσαν στον ΟΗΕ ανώνυμα δεδομένα, όπου τα στοιχεία κάθε δικαιούχου είχαν αντικατασταθεί από έναν μοναδικό αριθμό που δημιουργήθηκε από τον τοπικό εταίρο υλοποίησης.  Οι εκπρόσωποι του ΟΗΕ δεν κατάφεραν να παρακολουθήσουν τους δικαιούχους από την εγγραφή έως την πληρωμή και αυτό χαρακτηρίζεται από την έκθεση του ΕΕΣ ως «σημαντική αδυναμία στην παρακολούθηση του προγράμματος παροχής βοήθειας σε μετρητά». «Αυτή η έλλειψη πρόσβασης σε πρωτογενή δεδομένα που τηρεί το ΥΟΚΠ περιόρισε την ικανότητα των εταίρων του ΟΗΕ και κατά συνέπεια και την ικανότητα της Επιτροπής, να εκτελέσουν αποδοτικά και αποτελεσματικά τα καθήκοντά τους όσον αφορά την παρακολούθηση και την εποπτεία», αναφέρει η έκθεση. «Δεν μπορέσαμε να επιβεβαιώσουμε την πλήρη διαδρομή ελέγχου, από την καταχώριση των επιλέξιμων προσφύγων έως τις πληρωμές που καταβλήθηκαν», καταλήγει η έκθεση.  Το ΕΕΣ έκανε έξι συστάσεις, η σημαντικότερη από τις οποίες καλεί την Κομισιόν να προβεί στις εξής ενέργειες:  -να επιμείνει ώστε οι τουρκικές αρχές να επιτρέψουν την πλήρη πρόσβαση στα δεδομένα σχετικά με τους επιλέξιμους δικαιούχους βοήθειας σε μετρητά, προκειμένου να βελτιωθούν η λογοδοσία και η αποδοτικότητα του πλαισίου παρακολούθησης αυτών των εμβληματικών έργων,  -να βελτιώσει τον σχεδιασμό του πλαισίου αποτελεσμάτων της στήριξης, ιδίως με την προσθήκη ορόσημων, στόχων και βασικών δεδομένων για τους συγκεντρωτικούς δείκτες αποτελεσμάτων,  -να υποβάλει έκθεση σχετικά με τις δαπάνες των μέσων της Ε.Ε. που υποστηρίζουν τους πρόσφυγες στην Τουρκία εκτός από το παρόν πλαίσιο της συμφωνίας.