Φτάνει πια: Το brain drain συνεχίζει να σκοτώνει την Ελλάδα

Από το 2008, αλλά κυρίως από το 2009 η Ελλάδα έχει δεχθεί εκατοντάδες χιλιάδες… μαχαιριές στο μαλακό της υπογάστριο. Τόσες, όσοι και οι νέοι -κυρίως επιστήμονες- που αποφάσισαν να γίνουν οικονομικοί μετανάστες σε όλο τον κόσμο. Νέοι άνθρωποι στους οποίους η χώρα έχει επενδύσει...

μέσα από το εκπαιδευτικό της σύστημα και για τους οποίους έχουν δαπανηθεί δεκάδες εκατομμύρια ευρώ αναγκάζονται να φύγουν προκειμένου να βρουν μια αξιοπρεπή και μόνιμη εργασία.

Τα νέα στοιχεία που έρχονται στη δημοσιότητα, κατά διαστήματα, μόνο θλίψη μπορούν να προκαλέσουν και παρά τις υπoσχέσεις των κυβερνήσεων τίποτε δεν ανακόπτει το κύμα φυγής που συνεχίζεται αν όχι αυξανόμενο, τουλάχιστον αμείωτο.

Συνολικά, περισσότεροι από 500.000 ενεργοί πολίτες -άνδρες και γυναίκες- έχουν εγκαταλείψει την Ελλάδα τα τελευταία 9 χρόνια με προορισμό τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις ΗΠΑ, ακόμη και Αραβικά Εμιράτα. Και το δράμα συνεχίζεται.

Σύμφωνα με νέα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο Ιατρικός Σύλλογος της Αθήνας και φιλοξενούνται στο protothema.gr ένα ξεχωριστό και εξαιρετικά σημαντικό κομμάτι αυτής της αιμορραγίας επιστημόνων αφορά στους γιατρούς. Συνολικά, από το 2007 μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2017 έφυγαν από την Ελλάδα 12.408 γιατροί!

Σε μια παλαιότερη έρευνα της Τράπεζας της Ελλάδας επισημαινόταν ότι το κύμα μετανάστευσης των Ελλήνων από το 2008 έως σήμερα, είναι το τρίτο μαζικό που γνωρίζει η χώρα τα τελευταία 100 χρόνια.

Εχουν προηγηθεί δυο ακόμη: Το πρώτο από το 1903 έως το 1917 και το δεύτερο από το 1960 έως το 1972.

Τα συγκεκριμένα αυτά κύματα μετανάστευσης είχαν τα εξής χαρακτηριστικά:

• μεγάλη χρονική διάρκεια, περίπου δέκα χρόνια,
• αυξημένη ένταση ως προς την ένταση της ροής και
• καθυστέρηση έναρξης του φαινομένου σε σχέση με τον χρόνο καταγραφής του υψηλού ποσοστού ανεργίας.

Ενα από τα πιο ενδιαφέρονται στοιχεία της έκθεσης είναι το προφίλ των ανθρώπων που αποφασίζουν να μεταναστεύσουν σήμερα, σε σύγκριση με το προφίλ αυτών που μετανάστευσαν κατά τα δυο προηγούμενα κύματα.

1903 με 1917

• Προορισμός: Υπερωκεάνιες χώρες (ΗΠΑ, Αυστραλία, Καναδάς, Βραζιλία και ΝΑ Αφρική)
• Ηλικίες: Επτά στους 10 ήταν μεταξύ 15 με 44 ετών
• Φύλο: 8 στους 10 ήταν άνδρες
• Μορφωτικό επίπεδο: Η συντριπτική πλειονότητα ήταν ανειδίκευτοι εργάτες και αγρότες, χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, που απασχολήθηκαν στις χώρες υποδοχής συνήθως ως υπηρέτες και εργάτες.

1960 με 1972

• Προορισμός: Γερμανία και Βέλγιο
• Ηλικίες: 20 με 34 ετών
• Τι δουλειά έκαναν: 5 στους 10 δήλωναν χειρώνακτες, ενώ 4 στους 10 ήταν ανεπάγγελτοι. 6στους 10 κατευθύνθηκαν στη Γερμανία και στο Βέλγιο και απασχολήθηκαν ως βιομηχανικοί εργάτες.

2008 με σήμερα…

• Προορισμός: Γερμανία, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
• Μορφωτικό επίπεδο: Νέοι μορφωμένοι με επαγγελματική εμπειρία

Συνολικά, εκτιμάται ότι σήμερα υπάρχουν περισσότεροι από 250.000 Έλληνες επιστήμονες που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό. Ένας από τους βασικούς λόγους είναι κυρίως η περιορισμένη ζήτηση της ελληνικής οικονομίας για εξειδικευμένο προσωπικό. Είναι ένα διαρθρωτικό πρόβλημα, που απαιτεί θεμελιακές αλλαγές στο αναπτυξιακό μας υπόδειγμα. Θα πρέπει η οικονομία μας να παράγει πιο σύνθετα προϊόντα και υπηρεσίες. Αυτό είναι το νέο αναπτυξιακό μοντέλο που προτείνει η Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική 2021 (βλ. https://chronos.fairead.net/labrianidis-EAS2021).

Οι γιατροί που φεύγουν

Όπως τονίζεται στο protothema.gr, xιλιάδες γιατροί, κυρίως ειδικευμένοι, φεύγουν προς ευρωπαϊκές και άλλες χώρες, αναζητώντας μια -καθόλου αυτονόητη πλέον στη χώρα μας- θέση εργασίας. Την ίδια ώρα, το δημόσιο σύστημα υγείας της χώρας δοκιμάζεται από την έλλειψη ιατρικού προσωπικού και «στέκεται όρθιο» όπως υπογραμμίζει συχνά πυκνά ο υπουργός Υγείας χάρη στους επικουρικούς (συμβασιούχους) γιατρούς…

Κι ενώ μέχρι και το 2009 το κύμα της φυγής «σηκωνόταν» με τους αποφοίτους Ιατρικής που αναζητούσαν κυρίως άμεση ιατρική εξειδίκευση σε άλλες χώρες, από το 2010 και μετά η εικόνα άλλαξε δραματικά: «Πρωταγωνιστές» αυτής της μεγάλης εξόδου που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη είναι οι ειδικευμένοι γιατροί, οι γιατροί που σπούδασαν και απέκτησαν ειδικότητα στη χώρα μας, οι γιατροί στους οποίους «επένδυσε» το εκπαιδευτικό σύστημα και το σύστημα υγείας της Ελλάδας. Τα τελευταία έξι χρόνια ο αριθμός των ειδικευμένων γιατρών που φεύγουν από την Ελλάδα είναι σταθερά υπερδιπλάσιος από τον αριθμό των ανειδίκευτων γιατρών.

Το 2017 ζήτησαν και έλαβαν τα αναγκαία πιστοποιητικά από τον ΙΣΑ 1.293 γιατροί, εκ των οποίων οι 923 ειδικευμένοι και οι 370 χωρίς ιατρική ειδικότητα. Το 2016 είχαν φύγει 862 ειδικευμένοι και 306 ανειδίκευτοι. Το 2015 η ψαλίδα είχε ανοίξει ακόμη περισσότερο καθώς είχαν φύγει 356 ανειδίκευτοι και 1.165 ειδικευμένοι γιατροί. Το 2014 καταγράφηκε «διαρροή» συνολικά 1.380 γιατρών, με τους 1.006 να είναι ειδικευμένοι επιστήμονες. Το 2013 έφυγαν 1.488 λειτουργοί του Ιπποκράτη, με τους 1.086 από αυτούς να είναι επίσης ειδικευμένοι. Το 2012 καταγράφεται ως το έτος με την «αρνητική πρωτιά» της τελευταίας δεκαετίας στη «διαρροή» ιατρικού δυναμικού: Εφυγαν από την Ελλάδα 1.808 γιατροί με τους 1.166 να είναι ειδικευμένοι γιατροί.

Αγγλία, Γερμανία, Κύπρος, Σουηδία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Γαλλία αποδεικνύεται από τα στοιχεία του ΙΣΑ ότι είναι οι «δημοφιλείς» προορισμοί για τους Έλληνες γιατρούς, καθώς τους διασφαλίζουν όχι μόνο την άμεση και ικανοποιητική επαγγελματική αποκατάσταση αλλά και την προοπτική, τη δυνατότητα επαγγελματικής εξέλιξης.

Παράλληλα με τη φυγή των Ελλήνων γιατρών στο εξωτερικό βρίσκεται σε εξέλιξη και η φυγή, αποχώρηση ή συνταξιοδότηση των γιατρών από το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ). Σύμφωνα με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδος (ΠΟΕΔΗΝ), οι ανάγκες σε ειδικευμένους γιατρούς στα νοσοκομεία ΕΣΥ ξεπερνούν τις 6.000. Από τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας φαίνεται πως στο ΕΣΥ υπηρετούν 7.271 γιατροί και άλλοι 2.000 επικουρικοί γιατροί.