Η ΤΑΞΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ. του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου

Πέντε μήνες τώρα, η «αντιμνημονιακή» συγκυβέρνηση αγωνίζεται να διασώσει την παρασιτική και κρατικοδίαιτη Ελλάδα εις βάρος της ιδιωτικής οικονομίας και των 1.300.000 ανέργων. Ο επίτιμος καθηγητής Οικονομικών Επιστημών κ. Γρηγόρης Θ. Παπανίκος, με θητεία στο πανεπιστήμιο Στέρλινγκ του Ηνωμένου Βασιλείου, πρόεδρος του Αθηναϊκού Ινστιτούτου Εκπαίδευσης και Έρευνας (ΑΘΙΝΕΕ), κάθε άλλο παρά αντιδραστικός μερκελιστής θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί. Στο δε βιβλίο του «Η Οικονομική Κρίση της Ελλάδας:...

Μια Ταξική Ανάλυση υπέρ του Μνημονίου» παρουσιάζει, μεταξύ άλλων, και ένα πρόγραμμα ανορθώσεως της ελληνικής οικονομίας το οποίο και αποκαλεί «αριστερό».

Όμως, πριν καταλήξει στις προτάσεις του, ο καθηγητής-συγγραφέας προβαίνει σε μία μαρξιστικής εμπνεύσεως ανάλυση της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας και θεωρεί ότι η συνολική καθίζηση της χώρας κάθε άλλο παρά στα μνημόνια οφείλεται.

Αντιθέτως, όπως τόνιζε πριν ένα χρόνο ο καθηγητής Οικονομίας κ. Θάνος Σκούρας παρουσιάζοντας το βιβλίο στο ΑΘΙΝΕΕ, κατά τον Γρ. Παπανίκο τα μνημόνια αποτελούν εργαλείο μεταρρύθμισης και ανάπτυξης για την οικονομία και σαφώς αποδυναμώνουν τον έντονα ταξικό χαρακτήρα της. Έτσι, στο πλαίσιο αυτής της ανάλυσης, ο συγγραφέας επισημαίνει ότι στην χώρα υπάρχουν αισθητές διαφορές μεταξύ της παρασιτικής και κρατικοδίαιτης Ελλάδας και της αντίστοιχης μη προνομιούχας ιδιωτικής, με τα παρασιτικά στρώματα να κερδοσκοπούν ασυστόλως εις βάρος των υπολοίπων Ελλήνων.

Αναφερόμενος στα βασικά αίτια της κρίσης χρέους και της αδυναμίας της χώρας να βγει από αυτήν, ο επίτιμος καθηγητής του πανεπιστημίου Στέρλινγκ αναφέρει ότι η ουσία της κρίσης εντοπίζεται στα τεράστια, για τα διεθνή δεδομένα, δίδυμα ελλείμματα –του ισοζυγίου πληρωμών και του κρατικού προϋπολογισμού. Με αφετηρία, λοιπόν, αυτά τα δύο ελλείμματα, κύριος στόχος των μνημονίων ήταν και είναι να κρατήσει η Ελλάδα το κεφάλι της έξω από το νερό με πρόσθετο δανεισμό, αλλά στην συνέχεια να εξαλείψει τα ελλείμματα ώστε να μπορέσει να μπει σε φάση ανάπτυξης, υπό όρους υγιούς χρηματοδότησης.

Για να πραγματοποιηθεί, ωστόσο, μια τέτοια ευνοϊκή εξέλιξη έπρεπε να μεταρρυθμιστεί σε βάθος το κράτος –που είναι, όμως, ο μέγας τροφοδότης εύκολου χρήματος των παρασιτικών τάξεων, οι οποίες έφεραν και τους ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στην εξουσία. Όπως ήταν επόμενο, οι αντιμνημονιακές αντιδράσεις προήλθαν από τις παρασιτικές τάξεις της χώρας, οι οποίες, κατά τον επίτιμο καθηγητή κ. Γρ. Παπανίκο, διαπερνούν όλο το εύρος της ελληνικής κοινωνίας και εκπροσωπούνται από ολόκληρο το φάσμα των πολιτικών κομμάτων.

Έτσι, ο κ. Γρηγόρης Παπανίκος επισημαίνει ότι, ως προς το εισόδημα και τον πλούτο, τα παρασιτικά κοινωνικά στρώματα μπορούν να ταξινομηθούν σε τέσσερεις τάξεις. Στις μικροαστικές (που συμπεριλαμβάνουν την πλειονότητα των αγροτών και τους μικρο-ιδιοκτήτες γης), τις μεσαίες (που συμπεριλαμβάνουν την πλειονότητα των δημοσίων υπαλλήλων), τις ανώτερες (που απαρτίζονται κυρίως από επαγγελματίες, όπως είναι γιατροί, μηχανικοί και δικηγόροι) και την άρχουσα τάξη (που είναι κυρίως βιομήχανοι, εφοπλιστές και τραπεζίτες). Παρά τις μεταξύ τους διαφορές σε πλούτο και κομματικές προτιμήσεις, τα παρασιτικά στρώματα έχουν ένα κοινό γνώρισμα –είναι, κατά βάση και σε μεγάλο βαθμό, κρατικοδίαιτα ή αντλούν την εισοδηματική τους ικανότητα και ευρωστία από το κράτος. Οι οικονομικές απολαβές όλων αυτών, που μπορεί να ξεπερνούν τα δύο εκατομμύρια (δηλαδή περίπου το 40% του εργατικού δυναμικού), αποστερούν σημαντικούς οικονομικούς πόρους και μειώνουν όχι μόνον το βιοτικό επίπεδο αλλά και την περιουσία των μη παρασιτικών και λιγότερο προνομιούχων κοινωνικών στρωμάτων.

Η έχθρα τους προς τα μνημόνια πηγάζει από το ότι τα μνημόνια βλάπτουν σοβαρά τα συμφέροντά τους. Τα μνημόνια έχουν δύο στόχους, που και οι δύο είναι ευεργετικοί για τα μη παρασιτικά στρώματα, όπως και για το κοινωνικό σύνολο, αλλά είναι ιδιαίτερα επιζήμιοι για το παρασιτικό σύνολο.

Ο πρώτος στόχος, που σε μεγάλο βαθμό έχει επιτευχθεί, είναι να αποφύγει η ελληνική οικονομία το βαθύ τραύμα της άτακτης χρεοκοπίας και να καταφέρει να ζει μέσα στο πλαίσιο των παραγωγικών της δυνατοτήτων. Αυτό απαιτεί την εξάλειψη των κρατικών ελλειμμάτων, με αύξηση των κρατικών εσόδων και, κυρίως, μείωση των κρατικών δαπανών. Η αύξηση των κρατικών εσόδων προϋποθέτει την πάταξη της φοροδιαφυγής και αυτό πλήττει τα συμφέροντα των παρασιτικών στρωμάτων που ανήκουν στην μικροαστική, ανώτερη και άρχουσα τάξη. Η μείωση των κρατικών εξόδων πλήττει κυρίως τα συμφέροντα της μεσαίας τάξης, αλλά σε σημαντικό βαθμό και της μικροαστικής καθώς και της άρχουσας.

Ο δεύτερος στόχος των μνημονίων είναι να εξυγιανθεί η ελληνική οικονομία και να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητά της, ώστε να τεθούν τα θεμέλια της υγιούς ανάπτυξης. Αυτός ο στόχος είναι, προφανώς, όχι μόνον για να εξασφαλιστεί η αποπληρωμή των δανειστών μας αλλά και προς το συμφέρον της χώρας μας. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη αυτού του κρίσιμου στόχου, που έχει δυστυχώς καθυστερήσει, είναι η πραγματοποίηση ενός μεγάλου φάσματος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Αυτές εκτείνονται από βαθειές θεσμικές τομές για την αναμόρφωση της παιδείας και της δικαιοσύνης, καθώς και των πολιτικών κομμάτων και συνδικάτων, μέχρι την απελευθέρωση των επαγγελμάτων και των αγορών.

Στο επίκεντρο αυτών των μεταρρυθμίσεων βρίσκεται η ριζική βελτίωση της λειτουργίας του κράτους. Εξάλειψη της διαφθοράς, μείωση της γραφειοκρατίας, βελτίωση της αποτελεσματικότητας και αύξηση της παραγωγικότητας, με παράλληλη συγκράτηση των κρατικών δαπανών και περιορισμό της παρεμβατικότητας του κράτους, συγκροτούν το κύριο πλέγμα των απαιτούμενων αλλαγών. Οι αλλαγές αυτές στην κρατική λειτουργία, καθώς και στην παιδεία και την δικαιοσύνη, πλήττουν άμεσα τα συμφέροντα των παρασιτικών μεσαίων στρωμάτων του δημοσιοϋπαλληλικού χώρου. Πλήττουν, όμως, επίσης, τα συμφέροντα και των άλλων παρασιτικών στρωμάτων. Η απελευθέρωση των επαγγελμάτων είναι αντίθετη στα συμφέροντα των παρασιτικών στρωμάτων των ανώτερων τάξεων, ενώ η απελευθέρωση των αγορών, καθώς και η εξάλειψη της διαφθοράς, βλάπτουν τα συμφέροντα των παρασιτικών στρωμάτων των μικροαστικών τάξεων και της άρχουσας τάξης.

Είναι σαφές, επομένως, ότι τα μνημόνια δεν συμφέρουν το σύνολο των παρασιτικών στρωμάτων και αυτό εξηγεί την ένταση της πολεμικής που ασκούν ενάντια στα μνημόνια. Είναι χαρακτηριστικό της διαστρεβλωτικής προπαγάνδας που χρησιμοποιούν ότι έχουν πείσει μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης πως η καταστροφή της οικονομίας από τα μνημόνια έχει αναιρέσει κάθε όφελος από την ένταξη της χώρας στο ευρώ. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική.

Στα 14 χρόνια της περιόδου 2000-2013, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε αθροιστικά κοντά στα 500 ευρώ. Αντίθετα, στα 14 χρόνια της περιόδου 1980-1993 (που η ίδια προπαγάνδα παρουσιάζει συχνά ως μία χρυσή εποχή), το κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε αθροιστικά μόνον 65 ευρώ. Ο βασικός λόγος που παραγνωρίζεται η οικονομική κρίση της δεύτερης περιόδου είναι γιατί αυτή η περίοδος ήταν πράγματι η χρυσή εποχή για τα παρασιτικά στρώματα. Ιδιαίτερα τα πιο πολυπληθή παρασιτικά στρώματα της μικροαστικής και μεσαίας τάξης, ενισχύθηκαν τότε σε μεγάλο βαθμό. Μάλιστα, η διαδικασία ενίσχυσης αυτών των παρασιτικών στρωμάτων ήταν πιθανότατα η κύρια αιτία της οικονομικής στασιμότητας αυτής της περιόδου.

Το κεντρικό συμπέρασμα της παραπάνω ανάλυσης είναι ότι τα μνημόνια όχι μόνον δεν είναι καταστρεπτικά, αλλά, αντίθετα, ακριβώς επειδή στρέφονται ενάντια στα παρασιτικά στρώματα, είναι ευεργετικά για την ελληνική οικονομία. Η συνέχιση των μνημονίων είναι απολύτως απαραίτητη για την εξαφάνιση του παρασιτισμού και την εργατικοποίηση αυτών των κοινωνικών στρωμάτων. Επομένως, αν η αριστερά δεν είχε διαβρωθεί από τα στρώματα του παρασιτισμού και της προσοδοθηρίας, θα έπρεπε να παλεύει για πιο «σκληρά» μνημόνια, πάντα μέσα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης.

Ο καθηγητής Γρ. Παπανίκος τελειώνει το βιβλίο του σκιαγραφώντας ένα αριστερό πρόγραμμα για την ελληνική οικονομία. Η πρότασή του στοχεύει στην ανάπτυξη του καπιταλισμού σε υγιείς βάσεις, ώστε ο καπιταλισμός να αποδώσει το μέγιστο των δυνατοτήτων του.

Για να καταστεί πραγματικά εφικτή η μετάβαση σε ένα μετακαπιταλιστικό στάδιο, πρέπει πρώτα να κτισθεί μία ισχυρή εξωστρεφής οικονομία με υψηλή παραγωγικότητα και μισθούς, καθώς και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες παιδείας και κοινωνικής υγείας. Βασική προϋπόθεση προοδευτικών αλλαγών είναι η υγιής οικονομία με πραγματικά παραγωγικό εργατικό δυναμικό, που θα επιτρέπει την γενική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και την δημιουργία ενός σωστού κράτους πρόνοιας. Αντίθετα, η καταστροφή της οικονομίας και η φτωχοποίηση των μαζών, με την προσμονή επαναστατικής ανατροπής, οδηγεί κατά κανόνα σε φαιοκόκκινο ολοκληρωτισμό.

Υπό αυτές τις συνθήκες, ο κ. Αλέξης Τσίπρας –που ανέβηκε στην εξουσία για να παραμείνει– δεν έχει μεγάλο πρόβλημα με τις συνιστώσες του αλλά με τους ψηφοφόρους των παρασιτικών στρωμάτων, που τον ψήφισαν για να μην αλλάξει τίποτε στην χώρα. Το πρόβλημά του έτσι είναι πώς θα πείσει τα στρώματα αυτά ότι, για να συνεχίσουν να ζουν εις βάρος της δημιουργικής κοινωνίας, θα πρέπει να κάνουν και κάποιες παραχωρήσεις. Έως πού, όμως; Αυτό είναι το ερώτημα…