Κανείς δε σώζεται μόνος του

Ευαγγέλιο στην Κυριακή Β’ Νηστειών 1. Το Ευαγγελικό ανάγνωσμα (Μάρκ. 2, 1-12) Τω καιρώ εκείνω, εισήλθεν ο Ιησούς εις Καπερναούμ· και ηκούσθη ότι εις οίκόν έστι. Και ευθέως συνήχθησαν πολλοί, ώστε μηκέτι χωρείν μηδέ τα προς την θύραν· και ελάλει αυτοίς τον λόγον....

Και έρχονται προς αυτόν παραλυτικόν φέροντες, αιρόμενον υπό τεσσάρων και μή δυνάμενοι προσεγγίσαι αυτώ δια τον όχλον, απεστέγασαν την στέγην όπου ην, και εξορύξαντες χαλώσι τον κράβαττον εφ’ ω ο παραλυτικός κατέκειτο. Ιδών δε ο Ιησούς την πίστιν αυτών λέγει τω παραλυτικώ· Τέκνον, αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι σου. Ήσαν δε τίνες των γραμματέων εκεί καθήμενοι και διαλογιζόμενοι εν ταις καρδίαις αυτών Τί ούτος ούτω λαλεί βλασφημίας; Τις δύναται αφιέναι αμαρτίας ει μή εις ο Θεός; Και ευθέως επιγνούς ο Ιησούς τω πνεύματι αυτού ότι ούτως αυτοί διαλογίζονται εν εαυτοίς, είπεν αυτοίς· Τί ταύτα διαλογίζεσθε εν ταις καρδίαις υμών; Τί έστιν ευκοπώτερον, ειπείν τω παραλυτικώ, αφέωνταί σου αι αμαρτίαι, ή ειπείν, έγειρε και άρον τον κράβαττόν σου και περιπάτει; Ίνα δε ειδήτε δη εξουσίαν έχει ο Υιός του ανθρώπου αφιέναι επί της γης αμαρτίας – λέγει τω παραλυτικώ· Σοι λέγω, έγειρε και άρον τον κράβαττόν σου και ύπαγε εις τον οίκόν σου. Και ηγέρθη ευθέως, και άρας τον κράβαττον εξήλθεν εναντίον πάντων, ώστε εξίστασθαι πάντας και δοξάζειν τον Θεόν λέγοντας ότι ουδέποτε ούτως είδομεν.

2. Νεοελληνική απόδοση.

«Ύστερα από λίγες μέρες πήγε και πάλι ο Ιησούς στην Καπερναούμ και έγινε γνωστό, ότι βρισκόταν σε κάποιο σπίτι. Αμέσως μαζεύτηκαν εκεί πολλοί, τόσοι πού δεν υπήρχε χώρος ούτε και έξω από την πόρτα· και Αύτός τους δίδασκε το λόγο του Θεού. Και έρχονται κάποιοι πού έφερναν έναν παράλυτο, πού τον μετέφεραν τέσσερις. Και μη μπορώντας από τον πολύ κόσμο να πλησιάσουν τον Ιησού, ξεσκέπασαν τη στέγη πάνω από το σημείο πού βρισκόταν ο Ιησούς και έκαναν ένα άνοιγμα και κατέβασαν από εκεί το κρεβάτι, επάνω στο οποίο ήταν ξαπλωμένος ο παράλυτος. Ο Ιησούς είδε την πίστη τους και είπε στον παράλυτο: «Παιδί μου, σου συγχωρούνται οι αμαρτίες σου!». Έκεϊ ήταν και μερικοί γραμματείς, πού άκούγοντάς το άρχισαν να σκέπτονται: «Πώς μιλάει αύτός έτσι βλασφημώντας; Ποιός μπορεί να συγχωρεί αμαρτίες εκτός από το Θεό;». Ο Ιησούς με το πνεύμα του κατάλαβε αμέσως όσα αυτοί είχαν κατά νου και τους είπε: «Τί είναι αύτά πού σκέφτεστε; Ποιό είναι ευκολότερο; Να πώ στον παράλυτο: Σου συγχωρούνται οι άμαρτίες σου; «Ή να του πώ: Σήκω, πάρε το κρεβάτι σου και περπάτα; Αλλά για να καταλάβετε ότι ο Υιός του Ανθρώπου έχει εξουσία να συγχωρεί εδώ στη γη αμαρτίες» (γύρισε και είπε στον παράλυτο): «Εγώ σε διατάζω, σήκω, πάρε το κρεβάτι σου στον ώμο σου και πήγαινε στο σπίτι σου!». Και εκείνος σηκώθηκε άμέσως. Και άφού πήρε το κρεβάτι του στον ώμο του μπροστά στα μάτια όλων, βγήκε και έφυγε για το σπίτι του! Όλοι έμειναν κατάπληκτοι και δόξαζαν το Θεό λέγοντας: «Ποτέ μέχρι τώρα δεν είδαμε κάτι τέτοιο!».

3. Θεολογική και κοινωνική προσέγγιση

α) Τα θαύματα πού διασώζουν οι ιεροί ευαγγελιστές, αποτελούν «σημεία»-σημάδια έλευσης της βασιλείας του Θεού στον κόσμο, ενώ ταυτόχρονα προαναγγέλλουν «τους καινούριους ουρανούς και την καινούρια γη, όπου θα βασιλεύει η δικαιοσύνη» (βλ. Β’ Πέτρ. 3, 13). Στα ευαγγέλια περιγράφονται σαράντα περίπου θαύματα του Χριστού, πού αφορούν σωματικές και ψυχικές θεραπείες ασθενών, προστασία από τα στοιχεία της φύσης, απαλλαγή από την επήρεια δαιμονικών δυνάμεων, αναστάσεις νεκρών και άλλα. Τα θαύματα δεν αποβλέπουν στον πειθαναγκασμό των ανθρώπων να πιστέψουν. Συνήθως αποτελούν καρπό θερμής πίστης και εμπιστοσύνης στο πρόσωπο του Χριστού. Ωστόσο μαρτυρούνται και θαύματα χωρίς την προϋπόθεση αυτή.

β) Στο σημερινό ευαγγέλιο (Μάρκ. 2, 1-12) περιγράφεται η θεραπεία ενός παραλυτικού στην Καπερναούμ. Ο Χριστός δίδασκε σε ένα σπίτι, το οποίο ήταν ασφυκτικά γεμάτο, ώστε δεν υπήρχε χώρος ούτε καν έξω από την πόρτα. Η δυσκολία προσέγγισης προς το μέρος του διδασκάλου, οδήγησε τους τέσσερις συνοδούς του παραλυτικού να ξηλώσουν τη στέγη και από ‘κει να κατεβάσουν μπροστά στον Χριστό το φορείο, πάνω στο οποίο βρισκόταν ο ασθενής. Βλέποντας ο Χριστός την πίστη τους, του είπε: «Παιδί μου, σου συγχωρούνται οι αμαρτίες».

γ) Επειδή όμως για τους Γραμματείς η άφεση αμαρτιών θεωρούνταν έργο μόνο του Θεού και καρπός κάποιας θυσίας, είδαν ως βλασφημία τη συγχώρηση του Κυρίου. Εκείνος ως καρδιογνώστης κατάλαβε τις σκέψεις τους και τους ρώτησε: «Τί είναι ευκολότερο να πώ στον παράλυτο: σοϋ συγχωρούνται οι αμαρτίες ή σήκω, πάρε το κρεβάτι σου και περπάτα;». Για να μάθετε λοιπόν ότι ο Υιός του Ανθρώπου έχει εξουσία συγχώρησης, λέει στον παράλυτο, «σήκω, πάρε το κρεβάτι σου και πήγαινε στο σπίτι σου». Η θεραπεία του ασθενούς προξένησε μεγάλο θαυμασμό και όλοι δόξαζαν το Θεό.

δ) Με βάση το ευαγγελικό κείμενο μπορεί κάποιος να εστιάσει το ενδιαφέρον του σε πολλά θέματα. Ορισμένα από αυτά είναι: η υπερνίκηση των εμποδίων για τη συνάντηση με τον Χριστό, η βεβαιότητα της πίστης και η υπέρβαση της λογικής, η σύνδεση σωματικής και ψυχικής ασθένειας, ο φθοροποιός ρόλος της αμαρτίας, η τυπολατρική θρησκευτικότητα των Γραμματέων και κυρίως το γεγονός ότι, κανείς δε σώζεται μόνος του! Στην παρούσα συνάφεια θα αναφερθούμε ακροθιγώς στο πρώτο και το τελευταίο από αυτά.

ε) Οι χριστιανοί σε κάθε εποχή βρίσκουν εμπόδια στην πορεία τους, προκειμένου να συναντήσουν το Σωτήρα Χριστό. Αυτά προέρχονται από ενδογενείς αλλά και εξωγενείς παράγοντες. Άλλα αφορούν τον ίδιο τον άνθρωπο, ενώ αλλα προέρχονται από το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει. Όχι σπάνια τα εμπόδια αύτά μπορεί να προέρχονται και από «χριστιανικά περιβάλλοντα». Ιδιαίτερα από εκείνα πού αφήνουν, ίσως ανεπαίσθητα, να επωάζονται και να υφέρπουν στους κόλπους τους η υποκρισία και ο φαρισαϊσμός. Έτσι όμως προκύπτουν δύο κακά. Οι άνθρωποι μένουν καταρχάς ψυχικά άθεράπευτοι, αφού εφησυχάζουν μένοντας στη θρησκευτική τους αύτάρκεια, και δεύτερον δημιουργούν στρεβλή εικόνα για το χριστιανικό ήθος.

στ) Τα κυριότερα όμως εμπόδια για τη συνάντηση με το πρόσωπο του Χριστού, σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας και ειδικότερα τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά πού εορτάζει σήμερα, προέρχονται από τους εσωτερικούς δεσμούς των παθών. Γι’ αύτό ο θεοφόρος πατέρας επιμένει στην κάθαρση της καρδίας από αυτά και επικαλείται τη θεία βοήθεια για το φωτισμό του νοός. Ο αγώνας για την κάθαρση από τα πάθη και τη μεταστοιχείωσή τους σε άρετές, διεξάγεται κυρίως στην καρδιά του χριστιανού. Η καρδιά είναι «το ταμείο των λογισμών και το πρώτο σαρκικό όργανο του λογιστικού» κατά τον άγιο Γρηγόριο. Οπότε η πνευματική εγρήγορση και η μετάνοια, η διόρθωση και η προσοχή συνδέονται με το «θρόνο της χάριτος», την καθαρή καρδιά.

ζ) Η στροφή προς τον «έσω άνθρωπο» δεν καλλιεργεί την ατομική σωτηρία, όπως νομίζουν ορισμένοι, αλλά παρέχει την ευκαιρία φιλάδελφου ανοίγματος προς τον πλησίον. Το άνοιγμα αυτό δημιουργεί τις προϋποθέσεις υγιούς κοινωνικότητας, διότι προέρχεται από καθαρή καρδιά χωρίς εμπάθεια. Σε κάθε περίπτωση, ο άνθρωπος δε σώζεται μόνος του. Σώζεται με τους συνανθρώπους του εντός της Εκκλησίας. Συχνά έχει ανάγκη από συνανθρώπους-συνοδούς, οι οποίοι εάν διαθέτουν αποφασιστικότητα, θερμή πίστη στο Θεό και αγάπη στον πλησίον, είναι ικανοί να οδηγήσουν στη σωτήρια συνάντηση με τον ιατρό των ψυχών και των σωμάτων, τον Ζωοδότη Χριστό.

Πηγή: Βασιλείου Ι. Καλλιακμάνη Πρωτοπρεσβυτέρου, «Μαθητεύοντας στο Ευαγγέλιο της Κυριακής», Κείμενο, νεοελληνική απόδοση, θεολογική και κοινωνική προσέγγιση, Ιερά Μητρόπολη Νεαπόλεως & Σταυρουπόλεως, Θεσσαλονίκη 2011