Γλυτώσαμε από τον 3ο Παπανδρέου και το 8ο δημοψήφισμα

Σύμφωνα με όλες τις υγιείς πολιτικές δυνάμεις του τόπου, το δημοψήφισμα που προτίθετο να κάνει ο πρώην Πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου θα ήταν καταστροφή για τη χώρα σε αυτή τη χρονική συγκυρία. Ευτυχώς όμως, έγινε ό,τι έγινε, γυρίσαμε σελίδα και η χώρα βαδίζει σε δύσκολο αλλά σωστό δρόμο πλέον.

Ας δούμε, τώρα που έκατσε η σκόνη από τη θύελλα που ξεσήκωσε το ρίσκο ή η μπλόφα -κατά πολλούς- του ΓΑΠ, ένα ενδιαφέρον ιστορικό για τα Δημοψηφίσματα στη Νεώτερη Ιστορία της Ελλάδας:..

Επτά δημοψηφίσματα έχουν διεξαχθεί στη χώρα μας από συστάσεως του νεοελληνικού κράτους. Τα επτά δημοψηφίσματα πραγματοποιήθηκαν σε μια χρονική περίοδο 54 ετών, με τις έξι περιπτώσεις το ερώτημα να σχετίζεται με το πολίτευμα (βασιλευόμενη ή αβασίλευτη δημοκρατία) και μια για την έγκριση συντάγματος. Τρία από τα επτά δημοψηφίσματα διενεργήθηκαν από δικτατορικά καθεστώτα!

1920: Η κυβέρνηση Δημητρίου Ράλλη προκηρύσσει δημοψήφισμα για τις 5 Δεκεμβρίου με ερώτημα την επιστροφή του βασιλιά Κωνσταντίνου του Α’. Στο δημοψήφισμα δεν συμμετέχουν οι Φιλελεύθεροι. Η επάνοδος του εξόριστου βασιλιά εγκρίνεται με 99%. Το αποτέλεσμα ενοχλεί τις συμμαχικές δυνάμεις και κυρίως τη Βρετανία που δεν επιθυμεί την επιστροφή του φιλογερμανού Κωνσταντίνου. Οι σύμμαχοι παύουν να υποστηρίζουν την Ελλάδα προσφέροντας την υποστήριξή τους προς την Τουρκία. Η αλλαγή της στάσης των συμμάχων θεωρείται ένας από τους παράγοντες που συνέλαβαν καθοριστικά στη μικρασιατική καταστροφή.

1924: Η Δ’ Συντακτική Εθνοσυνέλευση προκηρύσσει δημοψήφισμα για τις 13 Απριλίου με ερώτημα την κατάργηση της μοναρχίας. Η διαδικασία οργανώνεται από την κυβέρνηση Παπαναστασίου. Υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας ψηφίζει το 69,95% των ψηφοφόρων και κατά το 30,05%. Την 1η Μαΐου της ίδιας χρονιάς ορκίζεται πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Παύλος Κουντουριώτης.

1935: Προκηρύχθηκε από το δικτατορικό καθεστώς του Γεωργίου Κονδύλη κι έμεινε στην ιστορία ως “νόθο δημοψήφισμα”. Το ερώτημα ήταν η κατάργηση της αβασίλευτης δημοκρατίας. Σύμφωνα με το επίσημο αποτέλεσμα, υπέρ της βασιλευόμενης δημοκρατίας ψήφισε το 97,88% των ψηφοφόρων, ενώ το “όχι” απέσπασε μόλις το 2,12%.

1946: Η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Τσαλδάρη προκηρύσσει δημοψήφισμα για την 1η Σεπτεμβρίου. Οι επιλογές ήταν τρεις: υπέρ ή κατά της επανόδου του βασιλιά και υπέρ της αβασίλευτης Δημοκρατίας. Υπέρ της επανόδου του βασιλιά Γεωργίου Β’ ψήφισε το 69%, κατά το 20% και υπέρ της αβασίλευτης Δημοκρατίας το 11%.

1968: Το καθεστώς των συνταγματαρχών διενεργεί δημοψήφισμα στις 29 Σεπτεμβρίου για σχέδιο συντάγματος που είχε εκπονήσει η ίδια. Στο δημοψήφισμα το “ναι” αποσπά ποσοστό 92,21% και το “όχι” το 7,79%. Στη διαδικασία ωστόσο δεν είχαν δικαίωμα συμμετοχής οι πολιτικοί κρατούμενοι που είχαν συλληφθεί ή εκτοπιστεί μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου του 1967.

1973: Το δεύτερο δημοψήφισμα της απριλιανής δικτατορίας πραγματοποιήθηκε στις 29 Ιουλίου εκείνου του έτους. Τα ερωτήματα σχετίζονταν με την έγκριση μεταρρύθμισης του συντάγματος του 1968, την εκλογή προέδρου (Γεώργιος Παπαδόπουλος) και αντιπροέδρου (Οδυσσέας Αγγελής) της Δημοκρατίας για θητεία οκτώ ετών και την κατάργηση της μοναρχίας. Υπέρ ψήφισε το 78,43% και κατά το 21,57%.

1974: Μετά την πτώση της δικτατορίας, η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή διενεργεί δημοψήφισμα με ερώτημα τη μορφή του πολιτεύματος. Το δημοψήφισμα διενεργήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου. Το 69,2% των ψηφοφόρων ψηφίζει κατά της βασιλευόμενης δημοκρατίας, έναντι 30,82% που είναι υπέρ της επαναφοράς του θεσμού της βασιλείας.