Ο φίλος του Γ. Παπανδρέου ποντάρει στην διάλυση της Ευρωζώνης

Του Nouriel Roubini. Η κρίση της ευρωζώνης έφτασε στο αποκορύφωμά της. Η Ελλάδα δεν μπορεί να ξεχρεώσει. Τα κρατικά ομόλογα της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, πρόσφατα χαρακτηρίστηκαν «σκουπίδια». Η Ισπανία κινδυνεύει να χάσει τη πρόσβαση στις αγορές εξαιτίας της πολιτικής της  αβεβαιότητας. Η Ιταλία δέχεται οικονομικές πιέσεις.

Έως το 2012, το ελληνικό δημόσιο χρέος θα φτάσει στο 160% του ΑΕΠ. Πλέον δεν υπάρχει εναλλακτική λύση πέραν της αναδιάρθρωσης. Μια απόλυτη διάσωση της Ελλάδας από πλευράς της τρόικας είναι πανάκριβη, και εν πάση περιπτώσει δεν θα την αποδεχτούν οι Ευρωπαίοι ψηφοφόροι, κυρίως οι Γερμανοί.

Η μόνη λογική και ρεαλιστική λύση είναι μια συντεταγμένη, και αναγκαστική αναδιάρθρωση ολόκληρου του ελληνικού χρέους. Πως όμως μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο χωρίς τεράστιες απώλειες για τις ελληνικές και ξένες τράπεζες που διαθέτουν ελληνικά ομόλογα;

Το παράδειγμα της Ουρουγουάης, του Πακιστάν, και της Ουκρανίας είναι ενδεικτικό. Εκεί υπήρξαν αναδιαρθρώσεις όπου το παλιό χρέος αντικαταστάθηκε με καινούργιο. Υπήρχαν τρία χαρακτηριστικά σημεία. Μια ακριβώς ίδια ονομαστική αξία ομολόγων, μια μεγάλη περίοδος ωρίμανσης (20-30 χρόνια), και επιτόκια πολύ χαμηλότερα από τα σημερινά αφόρητα επιτόκια των αγορών.

Ακόμη και αν δεν μειωθεί η ονομαστική αξία του ελληνικού χρέους, μια παράταση αποπληρωμής θα πρόσφερε τεράστια ανακούφιση, αφού το ευρώ που θα πρέπει να πληρωθεί σε 30 χρόνια έχει μικρότερη αξία από αυτό που θα πρέπει να πληρωθεί του χρόνου.

Ένα πλεονέκτημα της παραπάνω λύσης είναι πως οι κάτοχοι ελληνικών ομολόγων (τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία, κλπ) θα μπορούσαν να συνεχίσουν να τα εκτιμούν με 100 σεντς ανά ευρώ, αποφεύγοντας έτσι τις μαζικές απώλειες στα λογιστικά τους βιβλία. Έτσι, θα περιορίζονταν και ο κίνδυνος της μεταδοτικότητας.

Οι οίκοι αξιολόγησης θεωρούν μια τέτοια ανταλλαγή χρέους ως πιστωτικό γεγονός. Για μικρό όμως χρονικό διάστημα.  Στην Ουρουγουάη, που αξιολογήθηκε με επιλεκτική χρεοκοπία (selective default) για δυο εβδομάδες, όσο κράτησε η ανταλλαγή, η αξιολόγησή της βελτιώθηκε, και το δημόσιο χρέος έγινε πιο ελαφρύ. Έτσι, και στην περίπτωση της Ελλάδας, η ΕΚΤ και οι πιστώτριες τράπεζες θα μπορούσαν να αντέξουν 2-3 εβδομάδες με μια αξιολόγηση επιλεκτικής χρεοκοπίας του χρέους της.

Όσον αφορά στον περιορισμό της μεταδοτικότητας, η καλύτερη λύση θα ήταν μια πανευρωπαϊκή αναχρηματοδότηση των τραπεζών της ευρωζώνης. Ο μηχανισμός στήριξης θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί, όχι για να σώσει την Ελλάδα, αλλά για να προσφέρει κεφάλαια στις τράπεζές τις, αλλά και σ αυτές της Πορτογαλίας, Ιρλανδίας, Ιταλίας, Ισπανίας, και γιατί όχι και σε αυτές της Γερμανίας και του Βελγίου. Ταυτόχρονα, η ΕΚΤ θα πρέπει  να συνεχίσει να παρέχει απεριόριστη ρευστότητα στις τράπεζες που βρίσκονται σε στρες.

Για να μειωθούν οι πιέσεις στην Ιταλία και στην Ισπανία, θα πρέπει οι δυο χώρες να προχωρήσουν σε δομικές μεταρρυθμίσεις και σε δημοσιονομική λιτότητα. Τα ευρωομόλογα θα βοηθούσαν, και θα άνοιγαν  παράλληλα το δρόμο για μια ευρωπαϊκή δημοσιονομική ολοκλήρωση.

Τέλος, η ευρωζώνη χρειάζεται πολιτικές ώστε να επανέλθει η ανάπτυξη στη περιφέρειά της. Χωρίς ανάπτυξη, η λιτότητα και οι μεταρρυθμίσεις απλά θα επιφέρουν περισσότερη κοινωνική αναστάτωση και πολιτική αστάθεια. Για να επιτευχθεί η ανάπτυξη, η ΕΚΤ πρέπει να σταματήσει την αύξηση των επιτοκίων και να αλλάξει πορεία.

Θα πρέπει να ακολουθηθεί μια πιο χαλαρή νομισματική πολιτική από την ΟΝΕ, που θα εξασθενήσει σημαντικά το ευρώ, αυξάνοντας έτσι την ανταγωνιστικότητα των περιφερειακών κρατών. Η δε Γερμανία θα πρέπει να καθυστερήσει τα σχέδια λιτότητας της, αφού το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται σήμερα η ευρωζώνη είναι μια δημοσιονομική επιβάρυνση.

Η σημερινή προσέγγιση της ευρωζώνης είναι μια ασταθής ανισορροπία. Μια αναβλητικότητα, που «ρίχνει καλά χρήματα επάνω στα κακά», και δεν πρόκειται να πετύχει τίποτα.

Η ευρωζώνη θα πρέπει να κινηθεί προς τη κατεύθυνση μεγαλύτερης οικονομικής, δημοσιονομικής και πολιτικής ολοκλήρωσης, με αποφάσεις που θα επαναφέρουν την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα, συμπεριλαμβανομένων της υποτίμησης του ευρώ, και της οργανωμένης αναδιάρθρωσης χρεών. Αλλιώς, θα καταλήξει σε άτακτες χρεοκοπίες, τραπεζική κρίση, και ενδεχομένως στη πλήρη διάλυσή της.

Το σημερινό στάτους κβο δεν πάει άλλο. Η μόνη ελπίδα διάσωσης της ευρωζώνης είναι μια νέα στρατηγική.

S.A.- Project Syndicate