ΕΘΙΜΑ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ

Τα έθιμα για το Πάσχα δε σταματούν με το τέλος της Μεγάλης Εβδομάδας και της Ανάστασης. Σε πολλές περιοχές της χώρας συνεχίζονται και την εβδομάδα μετά την Ανάσταση, και μάλιστα το πλείστον αυτών έχει τις καταβολές του στα αρχαία ελληνικά έθιμα για την άνοιξη και στα διονυσιακά δρώμενα. Σήμερα, ηaftodioikisi.gr σας παρουσιάζει κάποια από αυτά, ολοκληρώνοντας το αφιέρωμά της στη γιορτή του Πάσχα.

«Κουνιές» τη δεύτερη ημέρα

Στα Γιαννιτσά, τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα του νομού Πέλλας αναβιώνει το έθιμο «κουνιές». Το έθιμο αυτό γίνεται γιατί η αιώρηση, δηλαδή το κούνημα, θεωρείται ότι γίνεται «σε καλό», δηλ. υπέρ υγείας και πλούσιας σοδειάς.

Οι Πόντιοι κρατούν τις πανάρχαιες παραδόσεις

Το δικό της χαρακτήρα έχει η Δευτέρα του Θωμά, στουςΣιταγρούς Δράμας, όπου οι εκεί εγκατεστημένοι Πόντιοι συνεχίζουν πανάρχαια έθιμα των κοιτίδων τους, όπως επισκέψεις στα μνήματα, με διανομή κόκκινων αβγών και γλυκισμάτων και με τραγούδια, έθιμα με καθαρά αρχαϊκή μορφή και με συνακόλουθες μεταφυσικές δοξασίες και αντιλήψεις.

Η «Γιορτή του Θεού»

Ιδιάζουσα εκδήλωση είναι η λεγόμενη «Γιορτή του Θεού» στηΜικρόπολη Δράμας, μετά το Πάσχα, στο ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου, με συνεστίαση εκεί των πανηγυριστών. Η εκδήλωση συνδέεται με τοπική παράδοση και θεωρείται ως συνέχιση της εκπλήρωσης παλαιού προγονικού τάματος.

Οι «Αρσαλιώτες»

Στην Υπάτη Φθιώτιδας αναβιώνουν πανάρχαια έθιμα που συνδέονται με την άνοιξη και το Πάσχα, έθιμα βγαλμένα από τα βάθη του χρόνου· ιδιαίτερα δε την Τετάρτη μετά το Πάσχα, το απόγευμα, όπου μόνον οι άνδρες, ανεβαίνουν στην Παναγία Αρσαλή (Αγία Ιερουσαλήμ), διανύοντας με τα πόδια μια απόσταση περίπου δύο ωρών για να φτάσουν στη σπηλαιο-εκκλησιά.

Εκεί ψάλλεται ο εσπερινός και διανυκτερεύουν, ενώ στην Υπάτη το ίδιο βράδυ οι γυναίκες και τα παιδιά ανάβουν φωτιές στο κεντρικό σταυροδρόμι για να κάψουν τα παλιά μαγιάτικα στεφάνια χορεύοντας και τραγουδώντας παραδοσιακά μαγιάτικα τραγούδια. Όσοι μπορούν πηδούν πάνω από τις φωτιές.

Την Πέμπτη το πρωί οι «Αρσαλιώτες» τελούν Θεία Λειτουργία και στη συνέχεια κατεβαίνουν στην Υπάτη, όπου οι Υπαταίοι τους υποδέχονται στα Περιβόλια με ζωντανή μουσική. Χορός και λαϊκό πανηγύρι ακολουθεί στην πλατεία της Υπάτης.

Η Αγία Ιερουσαλήμ είναι η αγία των σπηλαίων και των βράχων και το έθιμο προέρχεται από τα αρχαία ελληνορωμαϊκά Ροζάλια(παγανιστικές εορτές της Άνοιξης), ενώ κατά τους χρόνους της Επανάστασης του 1821 η Αγία Ιερουσαλήμ υπήρξε ορμητήριο και σημείο συνάντησης των οπλαρχηγών της περιοχής.

Αξίζει να σημειωθεί πως μόνον στις 4 Σεπτεμβρίου, ανήμερα της εορτής της Αγίας Ιερουσαλήμ, ανεβαίνουν μαζί γυναίκες και άνδρες στο σπήλαιο-εκκλησιά.

«Ενθρόνιση» της εικόνας

Στην Όλυμπο Καρπάθου, την Τρίτη του Πάσχα, τη Λαμπρή Τρίτη, όλοι οι κάτοικοι του χωριού συγκεντρώνονται το πρωί στο προαύλιο της εκκλησίας της Κοίμησης της Θεοτόκου για την περιφορά των εικόνων. Η πομπή των πιστών, με τις εικόνες μπροστά, κατευθύνεται προς την εξοχή, στα ξωκλήσια του χωριού. Οι γεροντότεροι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι με αυτό τον τρόπο θα πετύχουν καλή σοδειά και τις πολυπόθητες βροχές. Η πομπή σταματάει και στο νεκροταφείο του χωριού. Οι εικόνες «καθίζουν» στην πεζούλα και τότε ο παπάς διαβάζει ευχές σε όλα τα μνήματα. Οι γυναίκες προσφέρουν γλυκά για τη συγχώρεση των ψυχών.

Αφού οι εικόνες διασχίσουν τα περιβολάκια του χωριού, επιστρέφουν στην εκκλησία της Κοίμησης όπου γίνεται ένα είδος πλειστηριασμού. Όποιος δώσει τα περισσότερα χρήματα (που πηγαίνουν στο ταμείο της εκκλησίας) θα «ενθρονίσει» την εικόνα, θα τη βάλει δηλαδή στη θέση της μέσα στο ναό- ένα είδος τάματος. Μέχρι να φτάσουν όμως οι εικόνες στην κορυφή της σκάλας της εκκλησίας, έχουν αλλάξει χέρια από σκαλί σε σκαλί.

Μετά ακολουθεί γλέντι στην αυλή της εκκλησίας - είναι η μέρα των κερασμάτων σε γνωστούς και ξένους.

Διονυσιακοί χοροί

Στα Καλύβια Λιμεναρίων της Θάσου, διατηρείται το έθιμο «για βρέξ' Απρίλη μ'», που γιορτάζεται την τρίτη ημέρα του Πάσχα. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στους χορούς του διονυσιακού κύκλου και είναι μια επίκληση για ανοιξιάτικη βροχή. Οι κάτοικοι της κοινότητας και οι επισκέπτες το γιορτάζουν με δημοτικούς χορούς, ενώ σε μεγάλα τσουκάλια μαγειρεύεται κρέας με ρύζι, που στη συνέχεια μοιράζεται στους συγκεντρωμένους.

«Καγκυλευτός» χορός

Την ίδια μέρα, στην Ιερισσό της Χαλκιδικής, γιορτάζεται το έθιμο «του μαύρου νιου τ' αλώνι», με τους γεροντότερους να αρχίζουν το χορό. Σιγά σιγά πιάνονται όλοι οι κάτοικοι και ο χορός έχει μήκος πολλών μέτρων. Τραγουδούν και χορεύουν όλα τα πασχαλινά τραγούδια και τελειώνουν με τον «καγκυλευτό» χορό, που είναι η αναπαράσταση της σφαγής 400 Ιερισσιωτών από τους Τούρκους την Επανάσταση του 1821.

Το έθιμο των «Μαζιδίων»

Στις Ελευθερές Καβάλας αναβιώνουν τα παραδοσιακά «Μαζίδια». Ένα έθιμο που χρονολογείται από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Οι πιστοί μεταφέρουν εν πομπή τα εικονίσματα από τη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ταξιάρχη, την παλαιότερη εκκλησία της περιοχής, στα θέση Μαζίδια όπου βρίσκεται το γραφικό εξωκλήσι των Αγίων Ραφήλ, Ειρήνης και Νικολάου.

Εκεί, τελούν αρτοκλασία και αγιασμό αναπέμποντας παρακλήσεις προς τον Αναστάντα Χριστό να ευλογήσει την καλλιεργητική περίοδο που ξεκινάει ώστε να είναι αποδοτική και εύφορη. Οι πιστοί προσκυνούν τα εικονίσματα και εν πομπή επιστρέφουν στην εκκλησία του Αγίου Ταξιάρχη.

Στη συνέχεια, στην πλατεία του παλιού παραδοσιακού οικισμού, στήνεται μεγάλο γλέντι. Τον χορό αρχίζει ο ιερέας και ακολουθούν οι κάτοικοι του χωριού, που χορεύουν και τραγουδούν τρία συγκεκριμένα τραγούδια, που διασώθηκαν με το πέρασμα των χρόνων. Η προσφορά σπιτικών φαγητών και γλυκών από τις γυναίκες του Πολιτιστικού Συλλόγου Ελευθερών ολοκληρώνουν την παραδοσιακή γιορτή που έχει τις ρίζες της στην τουρκοκρατία και ακόμα παλιότερα.

Προστασία από το χαλάζι

Την Πέμπτη της Διακαινησίμου, στην Καλή Βρύση Δράμας, ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει η πομπική περιφορά της εικόνας της Αναστάσεως γύρω γύρω από το χωριά για προστασία του χωριού από κάθε κακό και ιδιαίτερα από το χαλάζι που είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για την παραγωγή την ανοιξιάτικη περίοδο.

Προηγούμενα θέματα:

Για να διαβάσετε τα «Ιδιαίτερα έθιμα τις ημέρες του Πάσχα», πατήστε εδώ.

Για να διαβάσετε για «Τα έθιμα της Κοκκινοπέφτης», κλικ εδώ.

Για να διαβάσετε για το «Πάσχα στα κυκλαδονήσια, μέρος Α'», πατήστε εδώ.

Για να διαβάσετε για το «Πάσχα στα κυκλαδονήσια, μέρος Β'», κάντε κλικ εδώ.