Τρία πουλάκια κάθονταν ( Μπιρμπίλη, Ρέππας και Παπακωνσταντίνου) και Τρία τα σχέδια για τα νερά (ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ , ΑΧΕΛΩΟΣ)! Του ΧΡΙΣΤΟΥ ΤΣΑΤΣΑΡΩΝΗ

Το νερό, αυτός ο σπάνιος κοινωνικός πόρος, και οι υποδομές ύδρευσης και άρδευσης ανά την επικράτεια πήραν ήδη τη θέση τους στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Πολιτικής 2012-2015.

Για πρώτη φορά χαρακτηρίζονται δημόσια περιουσία προς αξιοποίηση. Στόχος είναι η «προσέλκυση ιδιωτών επενδυτών». Αιτία, ότι χρειάζονται πολύ μεγάλες επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό των δικτύων όλων των κρατικών εταιρειών, που έχουν σήμερα τον έλεγχο υποδομών, μεταφοράς και τιμολογίων.

Τι ακριβώς, όμως, σκέφτεται να πράξει η κυβέρνηση, διά των συναρμόδιων Υπουργείων ΠΕΚΑ, Υποδομών-Μεταφορών και Δικτύων και Οικονομικών; Οι πληροφορίες οδηγούν σε τρία σενάρια, τα οποία έχουν τεθεί αυτό το διάστημα σε... ενδοκυβερνητική διαβούλευση. Κατ’ αρχήν, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η ΥΠΕΚΑ Τίνα Μπιρμπίλη έχει ταχθεί δημόσια υπέρ της διατήρησης της σημερινής κατάστασης σε μετοχικό επίπεδο. Ενώ και ο Δημήτρης Ρέππας, με πιο προσεκτικές διατυπώσεις, ουσιαστικά δεν παίρνει θέση υπέρ οποιασδήποτε αλλαγής του σημερινού καθεστώτος, ειδικά σε ό,τι αφορά στην ΕΥΔΑΠ και στην ΕΥΑΘ. Αντιθέτως, ο υπουργός Οικονομικών ευλόγως θέλει να πουληθούν ποσοστά και των δύο εταιρειών.

Τι προβλέπουν τα σενάρια

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που προέκυψαν από μια πρώτη προσπάθεια να διαπιστωθεί ποιες προτάσεις υπάρχουν γύρω από το ευαίσθητο θέμα της αξιοποίησης των υδατικών αποθεμάτων της χώρας, προς ύδρευση αλλά και προς άρδευση (υπάρχουν τεράστια έργα αξίας εκατοντάδων εκατ. ευρώ στον αέρα, όπως π.χ. το έργο εκτροπής του Αχελώου), τα μέχρι στιγμής δεδομένα δίνουν τρία διαφορετικά σενάρια.

Καθένα τους έχει τις ίδιες πιθανότητες με τα άλλα να υιοθετηθεί από την κυβέρνηση. Το πρώτο σενάριο, το οποίο κατά πολλούς είναι και το πιο ανώδυνο για την κυβέρνηση, καθώς μπορεί να περάσει ευκολότερα στη Βουλή και στους καταναλωτές, αναφέρεται στην ίδρυση μιας χόλντινγκ εταιρείας υπό την ομπρέλα της οποίας θα στεγαστούν και η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ.

Με δεδομένο ότι το Δημόσιο κατέχει πλειοψηφικό ποσοστό και στις δύο, θα ελέγχει πλήρως τη χόλντινγκ αυτή. Έτσι θα μπορεί να πουλήσει είτε ποσοστά και των δύο, σε έναν ή σε περισσότερους ιδιώτες επενδυτές της τάξης του 20%-30%, είτε απευθείας ποσοστό της τάξης του 30% της ίδιας της εταιρείας συμμετοχών.

Στο σενάριο αυτό, οι όποιοι ιδιώτες βρεθούν με ποσοστά, προβλέπεται ότι θα αναλαμβάνουν και μεγάλο μέρος των εργασιών συντήρησης και επέκτασης του δικτύου (ως εργολάβοι). Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, στην περίπτωση που προκριθεί τελικά, τον πρώτο λόγο θα τον έχουν κατασκευαστικοί όμιλοι, είτε αυτόνομα είτε σε συνεργασία με ξένους ομίλους που διαθέτουν ευρύτερη τεχνογνωσία ως προς τη διαχείριση υδάτινων πόρων.

Το δεύτερο σενάριο προβλέπει να πουληθεί το 20% περίπου των υπαρχόντων ποσοστών του Δημοσίου, με στόχο να παραμείνει σ’ αυτό το 50%, συν μία μετοχή τουλάχιστον, ώστε να ασκείται ο δημόσιος έλεγχος αλλά και να μην υπάρξουν κοινωνικές αντιδράσεις, πέραν των κομματικών, που είναι δεδομένες. Και σε αυτό το σχέδιο υπάρχει πρόβλεψη για μελλοντικό σπάσιμο των υπαρχουσών εταιρειών ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ σε δύο θυγατρικές, δηλαδή σε εταιρεία δικτύων και σε εταιρεία διανομών και τιμολόγησης (δηλαδή μια καθαρά εμπορική εταιρεία). Ειδικότερα, σ’ αυτή την εμπορική εταιρεία θα μπορεί να πουληθεί ακόμα και πλειοψηφικό πακέτο σε ιδιώτες, ώστε να απαλλαγεί από την εισπρακτική διαδικασία το Δημόσιο. Το τρίτο σχέδιο είναι σαφώς το πιο φιλόδοξο και ολοκληρωμένο, αλλά ταυτόχρονα και το πιο χρονοβόρο ως προς την υλοποίησή του, αν και δεν τίθεται από το κυβερνητικό πρόγραμμα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα πλην του γενικού: ότι πρέπει να γίνουν μέχρι το 2015. Σύμφωνα με το σχέδιο αυτό, προβλέπεται να διαμοιραστεί η χώρα σε «τρία υδρολογικά διαμερίσματα».

Στο πρώτο, που θα αφορά σε όλη τη Βόρεια Ελλάδα υπό την ομπρέλα της ΕΥΑΘ, θα τεθούν όλες οι ανά νομό υπηρεσίες ύδρευσης, ώστε να υπάρχει καλύτερος συντονισμός, καλύτερη αξιοποίηση των νερών όλης αυτής της περιοχής, αλλά και ευρείες οικονομίες κλίμακος.

Η Νότια Ελλάδα

Το ίδιο ακριβώς προτείνεται και για τη Νότια Ελλάδα, με επίκεντρο την ΕΥΔΑΠ. Στην ευρύτερη περιοχή θα περιλαμβάνεται και η Στερεά Ελλάδα, (Μόρνος, Υλίκη κ.λπ.) με ερωτηματικό όμως ακόμα τη Θεσσαλία, λόγω των ιδιαίτερων προβλημάτων εκεί (έργα εκτροπής Αχελώου, που σταμάτησαν, Λίμνη Πλαστήρα, μελλοντικές καλλιέργειες θεσσαλικού κάμπου, Κάρλα). Είναι πιθανόν η Θεσσαλία να αποτελέσει ξεχωριστό πυλώνα στο όλο σύστημα διαχείρισης υδάτινων πόρων της χώρας, κάτι που φαίνεται ότι ζητούν όλοι οι τοπικοί εμπλεκόμενοι φορείς (Περιφέρεια, Δήμοι, ΠΑΣΕ, ΕΘΕΜ).

Στο ίδιο σχέδιο προτείνεται η νησιωτική Ελλάδα να υπαχθεί σε έναν ενιαίο φορέα διαχείρισης, ώστε να μπορούν να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα των νησιών συνολικά (π.χ. μεταφορές νερού, διαγωνισμοί αφαλάτωσης) και όχι να δίνονται αποσπασματικές και κοστοβόρες λύσεις, συνήθως βραχύβιες και αναποτελεσματικές. Κοινός παρονομαστής βεβαίως και των τριών σεναρίων είναι οι αυξήσεις στα τιμολόγια, αρχικά της τάξης του 20% (ανάλογα με την περιοχή και τα πρώτα άμεσα έργα που απαιτούνται), στη συνέχεια δε ετησίως ή ανά εξάμηνο από 10%-40%.

Σ.Σ.: Πέραν της γαλλικής Suez που έχει επίσημη συμμετοχή στην ΕΥΑΘ 5% (οι πληροφορίες κάνουν λόγο για τουλάχιστον διπλάσιο ποσοστό), ενδιαφέρονται ακόμα ο όμιλος Μπόμπολα (Ελλάκτωρ), ο όμιλος MIG σε συνεργασία με τον γαλλικό όμιλο Veolia και την ΑΕΓΕΚ, αλλά και η Vinci, το γκρουπ της Αρχιρόδον, δύο ισπανικοί όμιλοι και ένα αυστριακό γκρουπ.