ΑΔΙΑΝΟΗΤΗ Η ΜΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΟΡΥΚΤΟΥ ΜΑΣ ΠΛΟΥΤΟΥ.Γράφει ο ΝΙΚΟΣ ΜΑΡΤΗΣ Πρώην Υπουργός

Ο Ακαδημαϊκός Λουκάς Μούσουλος, μη εν ζωή σήμερα, τέως Καθηγητής Πολυτεχνείου – Μεταλλειολόγος, ως Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, σε ομιλία του με θέμα «Δυνατότητες και προοπτικές παραγωγικών επενδύσεων στις περιοχές του ορυκτού μας πλούτου» την 18^η Μαϊου 1982, δήλωσε: «Πολλές περιοχές του Ελληνικού χώρου παρουσιάζουν αναμφισβήτητο μεταλλευτικό ενδιαφέρον. Σε όλες σχεδόν τις περιοχές αυτές είναι ήδη γνωστά, βεβαιωμένα, πιθανά ή δυνατά αποθέματα. Υπάρχουν μάλιστα περιπτώσεις που τα αποθέματα αυτά είναι σημαντικά. Η χώρα μας εγκλείει στα εδάφη της αξιόλογο μεταλλευτικό πλούτο, ο οποίος επιτρέπει την ίδρυση μεταλλουργικής ή άλλης βιομηχανικής κατεργασίας.

Η Ελλάδα έχει ουράνιο, νικέλιο, χρυσό, άργυρο, χρώμιο, βωξίτες, λευκόλιθο, μαγγάνιο, μικτά θειούχα, μόλυβδο, σιδηροπυρίτη κοινό και χαλκούχο και άλλα βιομηχανικά ορυκτά όπως σμυρίδα, βαρυτίνη, λιγνίτη, καολίνη, περλίτη, μπενζονίτη, σμύριδα και άλλα

Θα περιορισθώ κατωτέρω μόνο με τα μικτά θειούχα, το ουράνιο και τον χρυσό.

ΜΙΚΤΑ ΘΕΙΟΥΧΑ

Το 1978 η Κυβέρνηση Καραμανλή, στην επιδίωξη της να αξιοποιήσει τον ορυκτό πλούτο της χώρας, ζήτησε τη βοήθεια του Ακαδημαϊκού – Καθηγητή του Πολυτεχνείου (Μεταλλειολόγου) Λουκά Μούσουλου, ο οποίος πρότεινε την ίδρυση συγκροτήματος μεταλλουργικής κατεργασίας συμπυκνωμάτων μολύβδου και ψευδαργύρου και αντί να εξάγονται ακατέργαστα. Η Κυβέρνηση δέχθηκε την πρόταση και αποφάσισε την ίδρυση συγκροτήματος Μολύβδου και Ψευδαργύρου και μέσω της ΕΤΒΑ ανέθεσε σε έναν Αγγλικό και Γερμανικό Οίκο να κάνουν προμελέτη σκοπιμότητας.

Το φθινόπωρο του 1979 υποβάλλονται οι Προμελέτες των δύο Οίκων και η Κυβέρνηση αναθέτει την αξιολόγησή τους σε ειδική Επιτροπή. Τα συμπεράσματα της αξιολόγησης ήταν θετικά και η Κυβέρνηση έλαβε την απόφαση να προχωρήσει στην ίδρυση συγκροτήματος για παραγωγή 60.000 τόνων ψευδαργύρου και 30.000 τόνων μολύβδου ετησίως.

Η Κυβέρνηση ανέθεσε την υλοποίηση του έργου στην ΕΤΒΑ, η οποία δημιούργησε ειδικό φορέα, την εταιρεία «ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΙ ΑΙΓΑΙΟΥ» (ΜΕΤΒΑ) και προσκάλεσε τον Καθηγητή Λ. Μούσουλο να αναλάβει την ευθύνη πραγματώσεως του επενδυτικού αυτού σχεδίου. Το 1980 διαμορφώθηκε το προς κατασκευή Μεταλλουργικό Συγκρότημα Αμφιπόλεως. Υποβλήθηκαν προκαταρκτικές προσφορές από 10 σοβαρούς Οίκους από διάφορες χώρες. Για τον ασφαλή έλεγχο των παραπάνω μεθόδων αποφασίσθηκε η διεξαγωγή δοκιμών σε εγκατάσταση PILOT. Η ΜΕΤΒΑ προώθησε την επίλυση σωρεία δευτερευόντων προβλημάτων, όπως επιλογή χώρου, εδαφοτεχνική μελέτη χώρου, δημιουργία Βιομηχανικής Περιοχής, ένταξη στους νόμους επενδύσεων, χρηματοδοτικό σχήμα κλπ.

Στις 18 Απριλίου 1981 κατά τα εγκαίνια της λειτουργίας της Μονάδας Αμιάντου, κατ’ εντολή του αειμνήστου Πρωθυπουργού Γεωργίου Ράλλη παρόντος στα εγκαίνια, ανήγγειλα, ως Υπουργός Μακεδονίας – Θράκης, την προσεχή θεμελίωση του έργου ύψους επενδύσεως 350 εκατομμυρίων δολαρίων. Όταν περί το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 1981, το σχέδιο έφθασε στο στάδιο της παραγγελίας του εξοπλισμού, ο Πρωθυπουργός έκρινε ότι κάθε τέτοια ενέργεια θα έπρεπε να ανασταλεί εν όψει των εκλογών. Τις εκλογές κέρδισε το ΠΑΣΟΚ.

Την 9^η Νοεμβρίου 1982 ο τότε Υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Γεράσιμος Αρσένης ανήγγειλε, ότι η Μεταλλουργική Μονάδα του Στρυμώνα θα αρχίσει να κατασκευάζεται στα μέσα του 1983. Στις 4 Μαρτίου 1983 ο Διοικητής της ΕΤΒΑ Κουμπής ανήγγειλε την οριστική απόφαση της ΜΕΤΒΑ για την ίδρυση της Μονάδας Επεξεργασίας Μικτών Θειούχων με ύψος επενδύσεως 30 δισ. δρχ. Συμμετοχή ΜΕΤΒΑ 80% και Ιδρύματος ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ 20%. Αρχές Ιουνίου 1983 περατώθηκε η σύνταξη των προδιαγραφών (3 τόμοι, σελ. 580), βάσει των οποίων θα προκηρύσσετο Διεθνής Διαγωνισμός κατασκευής του έργου. Το σχέδιο προέβλεπε:

1. Μονάδα Μολύβδου ετησίας δυναμικότητας 40.000 τόνων

2. Μονάδα ψευδαργύρου ετησίας δυναμικότητας 40.000 τόνων

3. Μονάδα φρύξης πυριτών και εξαγωγής

αρσενικού ετησίας δυναμικότητας 160.000 τόνων

4. Μονάδα θειϊκού οξέος ετησίας δυναμικότητας 360.000 τόνων

5. Μονάδα φωσφορικού οξέως ετησίας δυναμικότητας 90.000 τόνων

6. Μονάδα ΑLF3 ετησίας δυναμικότητας 3.500 τόνων

7. Μονάδα καθαρισμού φρυγμάτων σιδηροπυρίτου

8. Μονάδα εξαγωγής χρυσού και αργυρού από τα

τα φρύγματα συδηροπυρίτου ετησίας δυναμικότητας 120.000 τόνων

9. Μονάδα καθαρισμού πολυτίμων μετάλλων

ετησίας δυναμικότητας χρυσού 3 τόνων

αργυρού 150 τόνων

Έκτοτε δεν δόθηκε συνέχεια, ούτε αναφέρθηκε ο λόγος της εγκατάλειψης αυτής της Μονάδας. Προκρίθηκε η Μονάδα Χαλκιδικής για την παραγωγή μόνο Χρυσού. Το 2008 στην εφημερίδα «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» ανταποκριτής από τις Βρυξέλλες ανέφερε ότι η Commission εξετάζει την επένδυση της Χαλκιδικής.

Εάν θεμελιωνόταν η Μονάδα των μικτών θειούχων το 1983 θα είχαμε από τη λειτουργία του συγκροτήματος ετησίως 3 τόνους χρυσού και 150 αργυρού και από τα άλλα προϊόντα ετησίως 40.000 τόνους μολύβδου, 40.000 τόνους ψευδαργύρου, αρσενικό 160.000, θειϊκό οξύ 360.000 τόνους, φωσφορικό οξύ 90.000 τόνους. Εάν έστω λειτουργούσε το συγκρότημα το 1990 θα είχαμε μετά 20 χρόνια λειτουργίας σήμερα 60 τόνους χρυσού, 3000 τόνους άργυρο και 20πλάσιες ποσότητες από τα άλλα προϊόντα. Η σημερινή οικονομική κατάσταση της Ελλάδας θα ήταν διαφορετική. Εάν δε ο Πρωθυπουργός Ράλλης δεν είχε την τίμια σκέψη να αναβάλει την παραγγελία των μηχανημάτων ενόψει εκλογών, ίσως το μνημόνιο και το ΔΝΤ να μην χρειαζόταν.

Το Συγκρότημα του Στρυμώνα θα χρησιμοποιούσε πρώτη ύλη μικτά θειούχα από τη Χαλκιδική, Θάσο και Θράκη. Το ΙΓΜΕ εντόπισε μικτά θειούχα στο Παγγαίο, Κιλκίς, Λακωνία. Συνεπώς μπορεί να γίνει και δεύτερο συγκρότημα σαν του Στρυμώνα. Μόνο από αυτά τα συγκροτήματα και την αξιοποίηση του άλλου ορυκτού πλούτου η Ελλάδα θα ήταν μεταξύ των πλουσίων χωρών της ΕΕ.

Η σημασία του ορυκτού πλούτου της Ελλάδος στην ΕΕ διατυπώνεται σε άρθρο των Financial Timesτου 1978 (Βιομηχανική Επιθεώρηση, Απρίλιος 1978, σελ. 257), όπου αναφέρεται: «Όταν η Ελλάς γίνει το δέκατο μέλος της ΕΟΚ, ο εκτεταμένος ορυκτός της πλούτος θα προμηθεύσει την Κοινή Αγορά με μία μεγάλη ποικιλία πρώτων υλών, που θα συμβάλλουν στην εξασφάλιση ουσιαστικής αυτάρκειας της Κοινότητας ως προς πολλά προϊόντα».

ΟΥΡΑΝΙΟ

Ουράνιο έχουμε στη Λεκάνη Σερρών, στην Κερκίνη, στο Παρανέστι – Βαθύ στο Κιλκίς και στο Όρος Σύμβολο προς Καβάλα.

Η βαθμιαία εξάντληση των γνωστών στον κόσμο αποθεμάτων Ουρανίου και η βελτίωση των μεθόδων εμπλουτισμού με τις αλματώδεις εξελίξεις στην τεχνολογία αντιδραστήρων, δημιουργούν εκ πρώτης όψεως ευνοϊκές προοπτικές για το Ουράνιο του Ελληνικού χώρου.

Κατά την επίσκεψη το 1975 στο χωριό Μαραμένα των Σερρών, όπου έγινε σχετική έρευνα από τεχνικούς του ΟΗΕ και της Ελληνικής Επιτροπής Ατομική Ενέργειας, ο τότε Πρόεδρος της Κυβερνήσεως Κ. Καραμανλής συνοδευόμενος από εμένα ως Υπουργό Μακεδονίας-Θράκης, ρώτησε τον επικεφαλή Καναδό τεχνικό ποια ήταν η γνώμη του για το Ουράνιο της περιοχής των Σερρών. Ο Καναδός απάντησε ότι: «Εάν αυτό βρισκόταν στον Καναδά, θα είχε πολλά λεφτά!».Το κοίτασμα είχε βεβαιωμένους 2.000 τόνους με πιθανότητα αυξήσεως σε 4.000 τόνους.

Ο αείμνηστος Πρωθυπουργός Γ. Ράλλης τον Σεπτέμβριο 1981 επισκέφτηκε την περιοχή Μαραμένα Σερρών. Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας Ντόκος ενημέρωσε τον Πρωθυπουργό για τις έρευνες που πραγματοποίησε η ΕΕ.ΑΕ (Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας) σε συνεργασία με τη ΔΕΗ και του ανέφερε ότι βεβαιωμένα αποθέματα ήταν 2000 τόνους με πιθανότητα αυξήσεως σε 4000 τόνους. Τα αποθέματα αυτά ανέφερε ο Ντόκος είναι αρκετά να τροφοδοτήσουν έναν πυρηνοηλεκτρικό σταθμό 1000 ΜW δηλαδή το 10-15% της τότε εγκατεστημένης ισχύος της ΔΕΗ για 30 χρόνια.

Το 1984 μετά από έρευνες που πραγματοποίησε το κέντρο ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ» τα βέβαια αποθέματα ήταν 6.000 τόνοι. Πληροφορήθηκα ότι τα βεβαιωμένα σημερινά αποθέματα είναι περισσότερα. Το ουράνιο θα το χρησιμοποιήσουμε για πυρηνοοηλεκτρισμούς σταθμούς ή θα το πουλήσουμε.

ΧΡΥΣΟΣ

Έχουμε χρυσό σε μεταλλεύματα, προσχωματικό χρυσό και αόρατο ή επιθερμικό.

α) Μεταλλεύματα. Μικτά θειούχα ως το αναφερόμενο ανωτέρω συγκρότημα του Στρυμώνα 3 τόνους ετησίως. Τα μικτά θειούχα του συγκροτήματος του Στρυμώνος θα προέρχονται από τη Χαλκιδική, Θάσο και Θράκη. Το ΙΓΜΕ ανακάλυψε μικτά θειούχα στο Παγγαίο, στο Κιλκίς και στη Λακωνία και συνεπώς δύναται να γίνει νέο συγκρότημα.

β) Προσχωματικός χρυσός. Το ΙΓΜΕ ανακοίνωσε (Εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ», 31.8.85) ότι εντόπισε στη Θράκη 8.000 κιλά προσχωματικού Χρυσού (Άγιος Μανδήλιος: 1.850 κιλά, Μακροπόταμος: 2.300 κιλά, Χείμαρρος: 2.350 κιλά, Φιλιούρης: 1.500 κιλά). Προσχωματικό χρυσό έχουν και οι ποταμοί της Μακεδονίας.

Ένας (1) τόνος και 300 κιλά Χρυσού υπάρχει στην Τράπεζα της Ελλάδος που παρήγαγε στον Γαλλικό Ποταμό η Εταιρεία «Χρυσωρυχεία Βορείου Ελλάδος Α.Ε.» κατά τα έτη 1958 – 1960.

Παλιότερα στο Σρυμώνα ποταμό παγιδεύτηκαν σε δέρματα ψήγματα χρυσού.

γ) Αόρατος ή επιθερμικός χρυσός. Επιστημονικά κείμενα ανακάλυψαν τα τελευταία έτη αυτή τη μορφή χρυσού. Στη νήσο Μήλο υπάρχει αόρατος (επιθερμικός) χρυσός. Την 19^η Νοεμβρίου 1988 δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» η πληροφορία με τίτλο: «Το χρυσάφι του Παγγαίου δε στέρεψε». Το ΙΓΜΕ εντόπισε χρυσοφόρες ζώνες στο Παγγαίο και στην περιοχή Παλαιάς Καβάλας. Η δε Σπηλαιολογική Εταιρεία Καβάλας ανακάλυψε αρχαία μεταλλεία και στοές με σκαλοπάτια και υπόγειους πέτρινους τοίχους.

Γερμανοί επί δύο συνεχή καλοκαίρια έκαναν ειδική έρευνα στο Παγγαίο, όπου σημείωσαν σε χάρτες, που δημοσίευαν και σε ειδικό βιβλίο 15 χώρους, όπου γινόταν εκμετάλλευση μεταλλευμάτων.

Το Ι.Γ.Μ.Ε. σε σχετική έρευνα εντόπισε 13 αρχαίες στοές (Νικησιανή – Μουσθένη – Μεσορώπη) και σε ανακοίνωσή του ανέφερε, ότι το Παγγαίο ήταν γνωστό από την Αρχαιότητα και ονομαστό για την παραγωγή Χρυσού. Όπως ανακοίνωσε το Ι.Γ.Μ.Ε. ο Χρυσός στο Παγγαίο είναι αναμεμιγμένος με αρσενικό, αλλά υπάρχουν ήδη μέθοδοι διαχωρισμού του.

Την μελέτη των Γερμανών ανέφερα το 1981 στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κων. Καραμανλή, που κατήγετο, όπως και εγώ, από το Παγγαίο. Εκείνος κάλεσε σε ειδική σύσκεψη τον τότε Υπουργό Βιομηχανίας Σ. Μάνο, τον πρώην Υπουργό Βιομηχανίας Κ. Κονοφάγο και εμένα. Κατά την σύσκεψη, ο ειδικός Μεταλλειολόγος και διεθνώς γνωστός από το μεγάλο έργο του στο Λαύριο Καθηγητής Κων. Κονοφάγος είπε στον Πρόεδρο, ότι όλες οι σκέψεις αυτές είναι ορθές και πρέπει να αρχίσει η γεωλογική έρευνα.

Επειδή οι θέσεις των παλαιών εκμεταλλεύσεων ανήκαν στην αρχαιολογική υπηρεσία, αποφασίσθηκε με την εποπτεία του Κ. Κονοφάγου και με την συνεργασία του Ι.Γ.Μ.Ε. της Αρχαιολογικής Εταιρείας και του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης να αρχίσει έρευνα για Χρυσό και ΄Αργυρο στο Παγγαίο.

Φλέβα χρυσού ανήγγειλε η European Goldfield στη Χαλκιδική σε μία από τις τρεις θέσεις που έχει λάβει άδεια για έρευνες. Στις προκαταρκτικές έρευνες με επτά γεωτρήσεις εντοπίστηκαν σε δύο περιπτώσεις υψηλές συγκεντρώσεις χρυσού (περίπου 8 γραμμάρια κατά τόνο) αλλά και αργυρού 199 γραμμάρια ανά τόνο σε μία περίπτωση, μολύβδου και ψευδαργύρου (ΤΟ ΠΑΡΟΝ, 6.2.2011).

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος στην περιοχή Μαύρο Λιθάρι του Άγκιστρου Σερρών εδέσμευσε 10.000 στρέμματα προκειμένου να πραγματοποιηθούν έρευνες για κοιτάσματα χρυσού (ESPRESSO, 29.1.2011). Ο Καθηγητής Καρύδας είπε ότι η ύπαρξη κοιτασμάτων χρυσού στην περιοχή Αγκίστρου Σερρών είναι γνωστή από την αρχαιότητα.

Ο Φίλιππος και ο Αλέξανδρος δημιούργησαν με τον χρυσό της Μακεδονίας και το μεγαλείο του Μακεδονικού Βασιλείου.

Νίκος Μάρτης

Πρώην Υπουργός