Δεν πειράζει, κ. Πάγκαλε. Δεν τα φάγαμε μαζί με τον κ. Γαβρά! Γράφει η Σοφία Βούλτεψη

Γράφει η Σοφία
Βούλτεψη

Ας μην στενοχωριέται ο κ. Πάγκαλος. Δεν χάλασε ο κόσμος που δεν ξαναπροβλήθηκε το «Ζ», αυτή τη φορά στην Πόλη του Φωτός και στο «Ελληνικό Σπίτι» της Πανεπιστημιούπολης. Αν ταξίδεψε ως το Παρίσι μόνο γι’ αυτόν τον λόγο, σίγουρα είχε καλύτερα πράγματα (και με λιγότερα έξοδα) να κάνει στην χειμαζόμενη Ελλάδα.

Για πόσα ακόμη χρόνια (έχουν περάσει ήδη πάνω από σαράντα) θα στηρίζει ο Κώστας Γαβράς την φήμη του στη δουλειά άλλων; Και μάλιστα χωρίς ποτέ να πει ένα «ευχαριστώ» στους δημοσιογράφους – πλοηγούς της υπόθεσης, που έφεραν στο φως την Υπόθεση Λαμπράκη για να γυρίσει εκείνος την ταινία;

Στηριζόμενος στο αστυνομικο-πολιτικό ρεπορτάζ της δεκαετίας του 1960, ουσιαστικά αρπάζοντας την ιδέα, ο κ. Γαβράς έχτισε την καριέρα του μεταφέροντας στην μεγάλη οθόνη ένα σενάριο βασισμένο σε εκείνο το αστυνομικοπολιτικό θρίλερ, στο οποίο οι δημοσιογράφοι πρωταγωνίστησαν με κίνδυνο της ζωής τους. Σε αντίθεση με τον διεθνούς φήμης σκηνοθέτη, που έφτιαχνε ταινίες στην παρισινή του ασφάλεια.

Η πρώτη ταινία, αυτή που άνοιξε τον δρόμο και στις υπόλοιπες (αφού η συνταγή αποδείχθηκε πετυχημένη και έκοψε τεράστιο αριθμό εισιτηρίων) ήταν πράγματι το «Ζ» και η μεταφορά στον κινηματογράφο της δολοφονίας του βουλευτή της ΕΔΑ, βαλκανιονίκη και σταυροφόρου της Ειρήνης, Γρηγόρη Λαμπράκη (Θεσσαλονίκη, Μάιος 1963).

Σε αντίθεση με τον κ. Γαβρά, οι δημοσιογράφοι (Γ. Βούλτεψης, Γ. Μπέρτσος, Γ. Ρωμαίος) χάρη στους οποίους ο ίδιος είχε στα χέρια του μια χρυσοφόρα υπόθεση, ουδέποτε διανοήθηκαν να κερδίσουν χρήματα από την μεγαλύτερη δημοσιογραφική επιτυχία στη χώρα. Ήσαν τελικά οι μόνοι που δεν πλούτισαν από την δουλειά τους. Δουλειά πρωτότυπη, ρηξικέλευθη, επικίνδυνη, τζεϊμσμποντική, που έτσι κι’ αλλιώς κάθε άλλο παρά αναδεικνύεται στο εξαιρετικά κερδοφόρο φιλμ.

(Για την Υπόθεση Λαμπράκη, ο Γ. Βούλτεψης βραβεύτηκε, τον Ιούνιο του 1965, στον πρώτο (και τελευταίο) γενικό δημοσιογραφικό διαγωνισμό που οργανώθηκε από το περιοδικό «Ελευθεροτυπία», υπό την αιγίδα του υπουργείου Τύπου και με επιτροπή κρίσεως από δέκα αρχισυντάκτες αθηναϊκών εφημερίδων: «Για την πληρέστατη κάλυψη της υποθέσεως Λαμπράκη από αστυνομικής πλευράς και για την οξυδερκή ανάλυση του σχετικού με το έγκλημα ανακριτικού έργου»).

Ας μην στενοχωριέται, λοιπόν, ο κ. Πάγκαλος που δεν επεδείχθη ο κατά την γνώμη του αναγκαίος σεβασμός στον κ. Γαβρά. Μια προβολή πάνω, μια προβολή κάτω της χρυσής αγελάδας που ακούει στο όνομα «Ζ» και που ήθελε να μοιάσει σε ιστορικό ντοκιμαντέρ, αλλά κατέληξε σε μυθιστορηματική μεταφορά, δεν προκαλεί την παραμικρή βλάβη στον σκηνοθέτη. Άσε που η συγκεκριμένη προβολή ήταν τζάμπα!

Αλλά για ποιο λόγο ακριβώς επελέγη να προβληθεί το «Ζ» και μάλιστα παρουσία του αντιπροέδρου της κυβέρνησης; Εκτός και αν, αφού έκοψε όσα εισιτήρια ήταν να κόψει και φούσκωσε όσους τραπεζικούς λογαριασμούς ήταν να φουσκώσει, στις μέρες μας χρησιμοποιείται για προπαγανδιστικούς λόγους: Κοιτάξτε σε τι χάλια βρισκόμασταν τότε, σκάστε και κολυμπήστε σήμερα.

Στο Παρίσι, δεν «αποδοκιμάστηκε το αντιδικτατορικό φιλμ», όπως γράφει ο κ. αντιπρόεδρος στην ανακοίνωσή του – αν και όπως καταλάβατε από τα προηγούμενα, μια αποδοκιμασία την αξίζει και αυτή η «ιερή αγελάδα». Αποδοκιμάστηκε το «άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε».

Και κυρίως, ας μην σπεύδει ο κ. Πάγκαλος να αποκαλεί αναρχικούς και προσκείμενους σε κάποιες πολιτικές παρατάξεις όσους διαμαρτύρονται για τα σημερινά χάλια της Ελλάδας. Και ας μην σπεύδει να ονομάζει «τρομοκρατικού χαρακτήρα» κάθε αντίδραση, από όπου και αν προέρχεται.

Το γεγονός ότι στην οργισμένη ανακοίνωσή του μας αποκαλύπτει ότι επρόκειτο να βραβεύσει την λογική της επιτυχίας με ξένα κόλλυβα, καθώς και ότι αυτό θα το έπραττε ως «παλαιός κάτοικος του Ελληνικού Σπιτιού» και «εμπνευστής του πολιτικού συνθήματος “Ζ”», μας δίνει την ευκαιρία να σκεφθούμε πως δεν ήταν μόνο ο Γαβράς και οι περί αυτόν που επωφελήθηκαν από την δουλειά των άλλων.

Τέλος, γιατί ο κ. Πάγκαλος εκπλήσσεται που οι διαμαρτυρόμενοι δεν ήθελαν να προβληθεί το «Ζ», αλλά άλλη, όπως αναφέρει στην ανακοίνωσή του, ταινία του Γαβρά, υπό τον τίτλο «Παράδεισος στη Δύση» και με κεντρικό ήρωα έναν λαθρομετανάστη, προκειμένου «να αναδείξουν το θέμα των λαθρομεταναστών-απεργών πείνας στην Αθήνα»;

Δεν γνωρίζει ο κ. Πάγκαλος ότι ο κ. Γαβράς έχει αναμιχθεί – και επωφεληθεί - και από αυτό το θέμα; Ο κ. Γαβράς δεν μας κουβαλήθηκε στην Αθήνα, τον Νοέμβριο του 2009, ως προεδρεύων του Φόρουμ της Κοινωνίας των Πολιτών, για το Τρίτο Παγκόσμιου Φόρουμ για την Μετανάστευση και την Ανάπτυξη; Είδατε κ. Πάγκαλε πόσο ωραία τα σκηνοθετεί ο φίλος σας; Ανάλογα με την επικαιρότητα. Τότε ήταν τα πολιτικά θρίλερ, σήμερα τα μεταναστευτικά…

Το θεωρήσατε φυσιολογικό τότε, έτσι δεν είναι; Είχε πάλι πιάσει τον σφυγμό της εποχής, που πάντα κόβει εισιτήρια. Θεωρήσατε βολική και φυσιολογική και τη δήλωσή του (διότι τότε ετοιμάζατε ιθαγένειες και ψήφους): «Η εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό για τους μετανάστες δεν είναι καλή». Για να προσθέσει, βέβαια (μπας και του ζητήσουμε να τους πάρει στο σπίτι του): «Είναι αλήθεια ότι δεν μπορεί να τους δεχτεί όλους η Ελλάδα, ούτε καν η Γαλλία. Οφείλουμε, όμως, να τους φερόμαστε ανθρώπινα». Τι υπονοούσε, κ. αντιπρόεδρε; Ότι οι συμπατριώτες του είναι απάνθρωποι και αυτός, ο μεγάλος ανθρωπιστής, έσπευδε να τους παραδώσει μαθήματα φιλανθρωπίας;

Τότε, ο κ. Γαβράς μπορούσε και να προμοτάρει την ταινία του για τους μετανάστες και να προεδρεύει σε Φόρα και να κατηγορεί την Ελλάδα για ρατσισμό. Τώρα που οι μετανάστες μεταφέρονται στα νοσοκομεία από το Μέγαρο Υπατία (άλλη γελοιότητα και αυτή), δεν θέλετε συζήτηση για το θέμα, πάμε σε κάτι ανώδυνο, που ανήκει στο μακρινό παρελθόν – πάντα σε κάτι θα χρησιμεύει το «Ζ» τελικά και πάντα σε κάτι διαφορετικό από αυτό που υποτίθεται ότι περιέγραψε.

Βλέπετε, κ. αντιπρόεδρε, το πρόβλημα της «Υπατίας» είναι σημερινό, αλλά η ταινία του Γαβρά μάλλον δεν ταιριάζει με τη λύση. Μας βόλευε να ασχολείται ο Γαβράς με το μεταναστευτικό όταν οργανώνονταν live υπουργικά συμβούλια για την ιθαγένεια, αλλά όχι τώρα που το πρόβλημα έγινε εξαιρετικά πιεστικό και επικίνδυνο.

Το περίεργο είναι πως ο κ. Γαβράς, που το καλοκαίρι του 2009 είχε ξεσπαθώσει κατά της λογοκρισίας, ουσιαστικά αυτολογοκρίνεται, αφού δέχεται τη θέση ενός εφιαλτικά επίκαιρου θέματος να παίρνει ένα θέμα που ανήκει πλέον στο εφιαλτικό παρελθόν.

Θυμάστε τι έγινε με εκείνο το φιλμάκι για το Μουσείο της Ακρόπολης, που γυρίστηκε με τα λεφτά των φορολογουμένων (αν μου πείτε, κ. αντιπρόεδρε πως ήταν ευγενής προσφορά θα εκπλαγώ ευχάριστα) και εμφάνιζε μαύρες φιγούρες που παρέπεμπαν σε ορθόδοξους ιερείς να σφυροκοπούν τα μάρμαρα; Βλέπετε, ο Έλγιν έκλεψε τα Μάρμαρα, αυτό πασχίζουμε να καταδείξουμε, αλλά ο κ. Γαβράς είχε την φαεινή ιδέα να δώσει άφεση αμαρτιών στον ληστή και επιχειρήματα στους Βρετανούς.

«Στη σκηνή που κόπηκε βλέπουμε μερικούς βανδάλους «παλαιοχριστιανούς» να καταστρέφουν τα γλυπτά που κοσμούσαν το αέτωμα του ναού θεωρώντας τα είδωλα και αναπαραστάσεις ακολασίας», κατήγγειλε τότε ο κ. Γαβράς. Είχε δικαίωμα να το λέει (και πιθανόν να υπήρξαν και τέτοια περιστατικά). Αλλά κουβαλά μέσα του τόσο φανατισμό που δεν καταλαβαίνει πως αυτό αποδυναμώνει τα επιχειρήματα για την επιστροφή των Μαρμάρων;

Είχα τότε υποστηρίξει πως «ο κ. Γαβράς έχει το δικαίωμα να δίνει επιχειρήματα στους Βρετανούς, καταφεύγοντας ακόμη και σε μη επιβεβαιωμένα ιστορικά περιστατικά. Αλλά σε ιδιωτικούς χώρους, κινηματογραφικές αίθουσες και σε ειδικές προβολές με τη συμμετοχή των στελεχών του Βρετανικού Μουσείου, στο σπίτι του. Το τι θα προβάλλεται σε χώρους που πλήρωσαν οι Έλληνες φορολογούμενοι – ο ίδιος φορολογείται στη Γαλλία και επομένως δεν έχει συμβάλει στην κατασκευή του Μουσείου της Ακρόπολης – είναι θέμα της ελληνικής Πολιτείας και των νόμιμα εκλεγμένων εκπροσώπων του ελληνικού λαού».

Και επειδή, κ. αντιπρόεδρε, ανησυχείτε και καταγγέλλετε όσους «υπονομεύουν την διεθνή εικόνα της χώρας», πέστε μας ο κ. Γαβράς υπονόμευσε ή όχι την διεθνή εικόνα της Ελλάδας όταν:

-Δήλωνε ότι η εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό για τους μετανάστες δεν είναι καλή. (Νοέμβριος 2009)

-Δήλωνε με αφορμή το φιλμάκι της Ακρόπολης (Ιούλιος 2009): «Η Ελλάδα δυστυχώς δεν έχει ιδιαίτερη σχέση με την Ευρώπη και τη Δημοκρατία. Και δεν είναι μόνο ζήτημα κράτους, που έχει τη βασική ευθύνη, αλλά καθένας από μας θέλει να γίνει ταυτόχρονα χωροφύλακας και δικαστής. Πρέπει επιτέλους να γίνουμε πιο δημοκρατικοί και πιο πολιτισμένοι Ευρωπαίοι. Κανονικοί άνθρωποι…».

-Ανέβαζε στο youTube ολόκληρο το φιλμάκι, κατηγορώντας ουσιαστικά την Ελλάδα για λογοκρισία. Και όταν κατάλαβε πως δεν έχει μόνο αυτός δικαίωμα στη γνώμη του, έκανε πίσω, μιλώντας «για καταστροφές από ανθρώπους» - εξακολουθώντας να αδυνατίζει τα κατά του Έλγιν επιχειρήματα.

-Έδινε συνέντευξη στο «Ντερ Σπήγκελ», μιλώντας για λογοκρισία στην Ελλάδα, εξηγώντας στους μελλοντικούς δανειστές μας πώς «οι πρώτοι Χριστιανοί ήσαν σαν τους Ταλιμπάν» και συνεχίζοντας να δίνει επιχειρήματα στο Βρετανικό Μουσείο.

-Έδινε συνέντευξη (Νέα, 21 Ιανουαρίου 2008), λέγοντας: «Η Ελλάδα δεν βρήκε ποτέ την ψυχή της. Μόνο στη Γαλλία μπόρεσα να νιώσω το πάθος για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό».

Και τι θα λέγατε, κ. αντιπρόεδρε, αν δεν ήταν η δική σας κυβέρνηση στην εξουσία και ο κ. Γαβράς πήγαινε στο Μέγαρο Υπατία για να δώσει συνέντευξη Τύπου και να προβάλει την ταινία του για τους μετανάστες «Παράδεισος στη Δύση»; Μπράβο, συγχαρητήρια;

Δεν το κάνει, όμως, ο κ. Γαβράς. Δεν έρχεται στην Ελλάδα να σας δημιουργήσει προβλήματα, διότι είναι φίλος σας. Και αυτός καταγγέλλει μόνο τους εχθρούς. Ξαφνικά ο «ανθρωπισμός» του έχει υποχωρήσει. Και κάνει πως δεν βλέπει ότι οι απεργοί πείνας μεταφέρονται στα νοσοκομεία. Δεν θέλει να σας δυσκολέψει εσάς ο κ. Γαβράς. Μέχρι στιγμής έχει αποφύγει να σας υπενθυμίσει πως «πρέπει να τους φέρεστε ανθρώπινα».

Αλήθεια, κ. αντιπρόεδρε, δεν δίνετε καμιά πιθανότητα να έχει ο κόσμος βαρεθεί να βλέπει και να ξαναβλέπει το «Ζ» και να ήθελαν να δουν την καινούργια ταινία του κ. Γαβρά; Ή μήπως αυτή είναι πολύ καινούργια για να προβληθεί δωρεάν;

Τελικά, κ. αντιπρόεδρε είστε πολύ τυχερός άνθρωπος. Οι «αναρχικοί» σας απέτρεψαν από το να βραβεύσετε έναν άνθρωπο που με κάθε ευκαιρία καταγγέλλει την γενέτειρά του ως αντιδημοκρατική χώρα. Αν και ο ίδιος κέρδισε πολλά χάρη στους αγώνες που άλλοι έδωσαν υπέρ της Δημοκρατίας…