To “έπος” του Ερζερούμ (αμάν κουζούμ, αμάν γιαβρούμ).Γράφει ο Γρηγόρης Ρώντας

Η πολυσυζητημένη επίσκεψη και ομιλία του Έλληνα πρωθυπουργού στην ετήσια σύνοδο των Τούρκων πρέσβεων στο Ερζερούμ, έχει σαφέστατα και την συμβολική και σημειολογική της διάσταση που, όπως συχνά συμβαίνει στα διπλωματικά δρώμενα, επισκιάζει το δούναι και λαβείν των εκατέρωθεν δηλώσεων. Αρκεί να συγκρίνει κάποιος την εφάμιλλη Ξέρξη, πρόσφατη επίσκεψη του Τούρκου πρωθυπουργού στην Αθήνα, με την παρουσία του Γ. Παπανδρέου στο Ερζερούμ. Οι αναμφίβολα ορθές επισημάνσεις τις οποίες απηύθηνε στο από θέσεως ισχύος ακροατήριό του, αποδυναμώνονται ως προς την διπλωματική αποτελεσματικότητά τους από το γεγονός της αναπόφευκτης σύγκρισης των αντιπαραβαλλόμενων μεγεθών. Ο πρωθυπουργός μιάς χώρας προσέρχεται σε ακροατήριο εντεταλμένων διπλωματικών λειτουργών μιάς όχι φίλα προσκείμενης γειτονικής χώρας, για να τους επιστήσει την προσοχή επί των κατά την γνώμη του λαθεμένων επιλογών της ηγεσίας τους –παρούσας και αυτής- τις οποίες εφαρμόζουν. Το διεθνές μήνυμα που δόθηκε ήταν σαφές για το ποιά εκ των δύο χωρών έχει το πάνω χέρι στις μεταξύ τους σχέσεις. Οι στρατευμένες ελλαδικές πένες έσπευσαν να πανηγυρίσουν: «Πρώτη φορά μίλησε έτσι στην τουρκική ηγεσία Έλληνας πρωθυπουργός». Εσκεμμένη παραπληροφόρηση του εν απελπισία ριφθέντος ελληνικού κοινού, εφόσον δεν είναι η πρώτη φορά που Έλληνας πρωθυπουργός μίλησε έτσι στην Τουρκία, αλλά η πρώτη φορά που ο συγκεκριμμένος πολιτικός είπε κάποια πράγματα με τ’ όνομά τους, είτε ως πρωθυπουργός, είτε ως υπουργός Εξωτερικών. Στο παρελθόν τόσο ο Κων/νος Καραμανλής, όσο και ο Ανδρέας Παπανδρέου είχαν απαντήσει στην τουρκική ιταμότητα με πολύ πιο σταράτες δηλώσεις, προβάλλοντας μάλιστα την πάλαι ποτέ ακλόνητη θέση της ελληνικής διπλωματίας: «Δεν διεκδικούμε τίποτε, δεν παραχωρούμε τίποτε». Επιπλέον ο Ανδρέας Παπανδρέου, στην μετά Νταβός και mea culpa εποχή του είχε αμφισβητήσει την ορθότητα του «δεν διεκδικούμε τίποτε», πεπεισμένος ότι δεν ήταν η καλύτερη άμυνα απέναντι στην τουρκική βουλιμία. Αντιθέτως, ο Γιώργος Παπανδρέου αποδυνάμωσε την όποια πιθανότητα ισχυροποίησης των θιγομένων από την Τουρκία κυριαρχικών μας δικαίων, επικαλούμενος την διεθνή διαιτησία σε περίπτωση μη ευόδωσης των διμερών διαπραγματεύσεων. Είναι τοις πάσι γνωστό ότι το υπό αμερικανική κηδεμονία Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης εκδίδει αποφάσεις με πολιτικά και όχι με νομικά κριτήρια, πεδίο στο οποίο δεν αμφισβητούνται τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Γι’ αυτό άλλωστε και η Τουρκία κρυφοχαμογελά σε μια τέτοια διμερή προσφυγή. Η εύλογα αναμενόμενη Σολομώντειος απόφαση συγκυριαρχίας στο Αιγαίο ευνοεί πέραν των τουρκικών συμφερόντων και τα αμερικανικά, τόσο σε επίπεδο γεωστρατηγικής όσο και στο επίπεδο επιδιώξεων των αμερικανικών πετρελαϊκών κολοσσών. Η διεθνώς συρόμενη φημολογία περί μοιράσματος των αιγαιακών πετρελαϊκών κοιτασμάτων σε αναλογία 20% Ελλάδα-20% Τουρκία και 60% Η.Π.Α δεν απέχει πολύ από την μεθοδικά προετοιμαζόμενη πραγματικότητα. Εάν πράγματι ο Γ. Παπανδρέου ήθελε να καταστήσει σεβαστές, στην τουρκική ηγεσία, τις ελληνικές θέσεις δεν θα προσερχόταν ως ικέτης στο ετήσιο πάρτι των λοχαγών του εχθρικού στρατού, αλλά θα απευθυνόταν στον αντίπαλο αρχιστράτηγο από διεθνή βήματα, όπως η Ε.Ε και το ΝΑΤΟ, ή έστω με μιά από ελληνικού εδάφους δήλωσή του στον Τύπο. Όταν καταπίνεις την μεγαλοπρεπή τουρκική επίδειξη ισχύος από την επίσκεψη της τουρκικής φρεγάτας στο Σούνιο, καθίστασαι το λιγότερο γραφικός να παραπονιέσαι στους Τούρκους για τις συνήθεις υπερπτήσεις των πολεμικών τους αεροσκαφών πάνω από το ακριτικό Αγαθονήσι. Πόσο μάλλον όταν ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησής σου έχει χαρακτηρίσει άχρηστους και χαραμοφάηδες τους πιλότους της πολεμικής μας αεροπορίας, εφόσον κατά την γνώμη του δεν υφίσταται τουρκική απειλή. Ίσως και οι πρόσφατες απαξιωτικές δηλώσεις του Θ. Πάγκαλου για τους αγωνιστές του 1821 στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (τους απεκάλεσε αμόρφωτους κι εμάς περίπου μπάσταρδους) να εντάσσονται στο ίδιο κλίμα προσέγγισης και αλληλοκατανόησης. Και εφόσον δεν υφίσταται κατά Πάγκαλο τουρκική απειλή, γιατί να μην προχωρούν και οι συζητήσεις με τουρκικούς επιχειρηματικούς ομίλους για την εξαγορά ελληνικών ακατοίκητων νησιών στο Αιγαίο. Τι κι αν φωνάζουν κάποιοι υπερβολικοί για την εύλογη και ανεξέλεγκτη στρατιωτική αξιοποίηση αυτών των νησιών από την Τουρκία. Σωπάτε καλέ, γίνονται τέτοια πράγματα; Ίσως η ίδια λογική της «ανύπαρκτης» τουρκικής απειλής να έδωσε στις 22 Δεκεμβρίου άδεια υπέρπτησης ολόκληρης της Μακεδονίας σε τρία τουρκικά στρατιωτικά ελικόπτερα που προέρχονταν από την Αλβανία και που –όπως καταγγέλλει η Κύρα Αδάμ στην «Ελευθεροτυπία»- φωτογράφισαν όλη την Μακεδονία με άδεια της ελληνικής κυβέρνησης. Η προβληθείσα ως «ηρωϊκή» εκστρατεία του Γ. Παπανδρέου στο Ερζερούμ, με τους άνευ πρακτικού αντικρίσματος φραστικούς λεονταρισμούς, μυρίζει –για να μην πω όζει- συγκυριαρχία και συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο. Το ότι οι ακριβοπληρωμένοι επικοινωνιολόγοι του, Έλληνες και Αμερικανοί, τού έχουν συστήσει να χρησιμοποιεί κατά κόρον στις ομιλίες του λέξεις όπως «πατρίδα», «έθνος» και άλλες τέτοιες απόβλητες και αλλεργιογόνες γι’ αυτόν μέχρι πρόσφατα, μόνον αφελείς μπορεί να εντυπωσιάσει. Άλλωστε αν ήθελε να βοηθήσει την Ελλάδα να ορθοποδήσει, υπάρχουν κι άλλα πλουτοπαραγωγικά ελληνικά κοιτάσματα, εκτός των διεκδικούμενων πετρελαϊκών στο Αιγαίο. Υπάρχει το αμύθητης ποσότητας κοίτασμα φυσικού αερίου νότια της Κρήτης, του οποίου μάλιστα η άντληση δεν θα έθετε σε ολέθριους κινδύνους το περιβάλλον. Η γιωργοπαπανδρεϊκή «διπλωματία των σεισμών», μόνο «Σισμίκ» θα βγάζει στο Αιγαίο, προς βέβαιο όφελος του αποκληθέντος από τον πρωθυπουργό μας «καρντάση» Ερντογάν και αμφίβολο δικό μας.