Η προκλητική δημόσ ια ομιλία του Μουσολίνι κατά της Ελλάδος και η απάντηση του Ιωάννη Μεταξά (22 Νοεμβρίου 1940)

Στις 18 Νοεμβρίου 1940 ο Μουσολίνι εκφώνησε ένα δημόσιο λόγο στον οποίο ανάμεσα στα υπόλοιπα παράλογα και ανερμάτιστα, κατηγορούσε την Ελλάδα σαν υπεύθυνη για την εισβολή των Ιταλών, ενώ απέδωσε την αποτυχία των Ιταλών να καταλάβουν την Ελλάδα στην φύση του εδάφους της Πίνδου.

Η ομιλία αυτή είχε το εξής περιεχόμενο:

"Αφού εκάμαμεν υπομονήν επί μακρόν αφηρέσαμεν το προσωπείον από μιαν Χώραν εγγυημένης από την Μεγάλην Βρετανίαν, από έναν ύπουλον εχθρόν: την Ελλάδα. Ήταν ένας λογαριασμός
που περίμενε την εξώφλησιν του. Πρέπει να είπω ένα πράγμα που ίσως θα ξενίση μερικούς Ιταλούς φίλους της Κλασσικής Εποχής αλλά καθυστερημένους για την ιδική μας: Οι Έλληνες μισούν την Ιταλία όπως κανείς άλλος λαός. Το μίσος αυτό εκ πρώτης όψεως φαίνεται ανεξήγητον, είναι όμως γενικόν, βαθύ, άσβεστον εις όλας τας τάξεις, εις όλας τας πόλεις, εις τα χωριά, είς τα άνω, εις τα κάτω, παντού! Το διατί είναι μυστήριον. ϊσως διατί ο Σανταρόζα εκκίνησε από την Χώρα του το Πεδεμόντιοδια να μεταβεί και να πεθάνει ηρωικά στην Σφακτηρία δια την Ελλάδα. Ίσως διατί ένας Γαριβαλδινός από το Φορλί, ο Αντώνιος Φράττι, επανέλαβε την αυτή χειρονομίαν υπερόχου απλοικότητος μετά εβδομήντα έτη πίπτων εις το Δομοκόν. Μυστήριον αλλά το γεγονός υπάρχει.

Επί του μίσους αυτού, που δύναται να χαρακτηριστεί γελοίον, εβασίσθη η ελληνική πολιτική των τελευταίων ετών. Η πολιτική της πλήρους συννενοχής με την Αγγλίαν. Δεν ήταν δυνατόν να είναι άλλως, αφού ο Έλληνας Βασιλιάς είναι Άγγλος, η πολιτική τάξις Αγγλική. Η καταφανής και πολύμορφος αυτή συννενοχή ήτο πράξις συνεχούς έχθρας κατά της Ιταλίας. Από έγγραφα ανακαλυφθέντα από το Γερμανικόν επιτελείον εμφαίνεται πως από τον Μάιο η Ελλάς είχε προσφέρει στους Αγγλογάλλους όλας τας ναυτικάς της βάσεις. έπρεπε να τεθεί ένα τέρμα εις αυτήν την κατάστασιν. Όπερ και εγέννετο τηςν 28η Οκτωβρίου, όταν τα στρατεύματα μας διέβησαν τα Ελληνοαλβανικά σύνορα.

Αι τραχείαι οροσειραί της Πίνδου και αι λασπώδεις χαράδραι της δεν είναι κατάλληλοι δια τον αστραπιαίον πόλεμον που ηξίουν οι αδιόρθωτοι πιστοί της στρατηγικής με τας επί καρφίδος μικράς σημαίας εις τους χάρτας. Καμμία πράξις, κανείς λόγος ιδικός μου η της κυβερνήσεως μου δεν είχεν εξαγγείλει τοιούτον αστραπιαίον πόλεμον. Δεν νομίζω ότι αξίζει τον κόπον να διαψεύσω όλας τας πληροφορίας της Ελληνικής προπαγάνδας και των αγγλικών μεγαφώνων της.

Είχα είπη ότι θα ετσακίσαμεν τα πλευρά του Νέγκους. Τώρα με την ίδια απόλυτον βεβαιότητα σας λέγω ότι θα τσακίσωμεν τα πλευρά της Ελλάδος.Εις δύο είς τρεις εις δώδεκα μήνας, αδιάφορον. Ο πόλεμος μόλις άρχισεν. Έχουμε μέσα και άνδρας δια να εξουθενώσωμεν κάθε ελληνικήν αντίστασιν. Η Αγγλική βοήθεια δεν θα δυνηθή να εμποδίση την πραγμάτωσιν της σταθεράς αυτής αποφάσεως, ούτε να σώσει τους Έλληνας από την καταστροφήν που ηθέλησαν και που αποδείχθηκαν άξιοι να υποστούν. Το να σκεφθή κανείς διαφορετικά η να αμφιβάλλει θα εσήμαινεν ότι δεν με γνωρίζει. Άπαξ ξεκινήσω δεν σταματώ πλέον μέχρι τέλους. Τους 372 νεκρούς, τους 1082 τραυματίες, τους 650 εξαφανισθέντας κατά την διάρκειαν των δέκα πρώτων ημερών του αγώνος εις το Ηπειρωτικών μέτωπον, θα τους εκδικηθώμεν".

Μπενίτο Μουσολίνι


Ο λόγος αυτός έκανε τον γύρο του κόσμου και δημιούργησε εντυπώσεις. Συνεργάτες του Ιωάννη Μεταξά του συνέστησαν να απαντήσει αμέσως για να μην αποκτήσει ο εχθρός το παραμικρό ψυχολογικό πλεονέκτημα. Ο Μεταξάς αρνήθηκε και περίμενε τέσσερις μέρες μέχρι να ολοκληρωθεί η απελευθέρωση και της Κορυτσάς που ήταν τότε επικείμενη, ώστε να αποκτήσει ένα επιπλέον προβάδισμα στην απάντηση του. Σε εκείνη την λαμπρή χρονική στιγμή απάντησε με διάγγελμα του στον Μουσολίνι ως εξής:

Ο Ιωάννης Μεταξάς αναγγέλει στο πλήθος την απελευθέρωση της Κορυτσάς. Δίπλα του ο Αρχιστράτηγος Παπάγος

"Προ είκοσι ημερών ένας ύπουλος και δόλιος εχθρός μας επετέθη, χωρίς καμίαν αιτίαν, με μόνον σκοπόν να μας αρπάσει ότι πολυτιμότερον έχωμεν, εκείνο που δίδει αξίαν στην ζωήν μας: την ελευθερίαν μας, την εθνική μας ανεξαρτησίαν και την τιμήν μας. Ολόκληρος η Ελλάςεσηκώθηκε σαν ένας άνθρωπος σαν μια μάζα συμπαγής, και εις την έκκλησιν του Βασιλέως έλαβε τα όπλα. Σκληροί αγώνες διεξήχθησαν ευθύς εξ αρχής και την πρώτην κρούσιν υπέστη η στρατιά μας της Ηπείρου, της οποίας η σθεναρά αντίστασις εκάλυψε την επιστράτευσιν και την συγκέντρωσιν των πολεμικών μας δυνάμεων.

Έκτοτε και εφ΄ όσον συνεκεντρούτο ο στρατός μας, και μετά την συγκέντρωσιν του, αι επιτυχίαι και αι νίκαι διαδέχωνται αλλήλας. Στρατός, αεροπορία, ναυτικόν αμμίλωνται εις ανδρείαν και ανταγωνίζονται εις ανδραγαθήματα που δοξάζουν εσαεί το Ελληνικόν όνομα. Εκ μέρους ολοκλήρου του Έθνους, εκφράζω την βαθυτάτην μου ευγνωμοσύνην εις τον θρυλικόν μας στρατόν, εις την ηρωικήν μας αεροπορίαν, εις το αδάμαστον ναυτικόν μας δια τας ενδόξους σελίδας που προσθέτουν εις την χιλιάδων ετών Ιστορίαν μας. Αποτίω επίσης φόρον τιμής στους κατοίκους των πόλεων και των χωρίων, οι οποίοι με θάρρος και μεγαλοψυχίαν υπέστησαν τους βομβαρδισμούς του Εχθρού.

Αι μάχαι υπήρξαν σκληραί και αδιάκοποι καθ΄όλας αυτάς τας ημέρας και κατέληξαν, μετά την πτώσιν του ορεινού προπυργίου της Μοράβας, εις την κατάληψιν, που έλαβε χώραν σήμερον, της Κορυτσάς και εις την φυγήν του εχθρού καθ΄όλον το μέτωπον της δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου. Όταν ο Ιταλός δικτάτωρ απήγγελε τον τελευταίον του λόγον, τον τόσον γεμάτον από χολήν και οργήν κατά της Ελλάδος, δεν εφαντάζετο βεβαίως ότι ο Ελληνικός στρατός θα του έδιδε τόσον ταχείαν απάντησιν. Μετά την απάντησιν ταύτην, την οποίαν δεν θα λησμονήσει ποτέ, δεν έχω παρά ολίγας λέξεις να είπω. Ο κ. Μουσσολίνι ο οποίος με την θέλησιν του να υποδουλώσει την Ελλάδα επροκάλεσε κατ΄αυτού το μίσος του Ελληνικού λαού , έθεσεν ως σκοπόν του πολέμου που ανέλαβεν η Φασιστική Ιταλία την εξόντωσιν της Ελλάδος. Τον διαβεβαιούμεν ότι είμαστε αποφασισμένοι να μην αφίσωμεν να εξοντωθώμεν, ότι είμαστε αποφασισμένοι να μείνωμεν έθνος ισχυρόν και ανεξάρτητον.

Ποίαι θα είναι αι συνέπειαι της νίκης μας δια την Ιταλίαν, ας το κρίνει ο Ιταλικός λαός όταν μιαν ημέραν κανονίσει τους λογαριασμούς του με τον δικτάτορα του. Και τώρα ημείς, έλληνες, άνδρες, γυναίκες, παιδιά, επιστρατευμένοι και μη, ας σφίξωμεν τα δόντια και τους γρόνθους, ας χαλυβδώσωμεν τας ψυχάς μας, ας αγωνισθώμεν με όλην την λύσσαν που προκαλεί αυτή η ανίερος, αυτή η αισχρά επίθεσιςεναντίον μας.

Αγωνιζόμεθα όχι μόνον δια την ύπαρξιν μας, αλλά και για τους άλλους Βαλκανικούς λαούς και για την απελευθέρωσιν της Αλβανίας. Αγωνιζόμεθα δι΄ αγαθά των οποίων η σπουδαιότης, ξεπερνά τα συνορα μαςκαι τα όρια της Βαλκανικής και εκτείνεται εις ολόκληρον την Ανθρωπότητα. Οφείλομεν να ευχαριστώμεν τον Θεόν, διότι η Πρόνοια του έθεσε και πάλιν την Ελλάδα πρωτοπόρον ενός τόσον ευγενούς Αγώνος".


Ιωάννης Μεταξάς

(για την αντιγραφή Ι. Β. Δ.)