ΣΚΕΦΤΟΜΑΣΤΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΣ ΣΥΛΛΟΓΙΣΤΟΥΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Προφητικό άρθρο της ΝΙΚΗΣ ΤΖΑΒΕΛΛΑ το 1997 !! Διαβάστε το....

Ας συλλογιστούμε ελληνικά
ΝΙΚΗ ΤΖΑΒΕΛΛΑ

Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 1997

ΣΥΛΛΟΓΙΕΤΑΙ κανείς καλύτερα στα ελληνικά.

Συλλογιέται καλύτερα με ελληνικές λέξεις και νοήματα τον κόσμο και τα αδιέξοδά του, έστω και τις αμηχανίες του σημερινού ανθρώπου, καλύτερα με τον ελληνικό λόγο και την ελληνική λογική.

Συλλογίζεται πολιτικά.
Δεν χρειάζεται, π.χ., να είναι δεινός φιλόλογος ­ και δεν είναι σίγουρα ­ για να κατανοεί την κυρίαρχη παρουσία του «οίκου» στη λέξη «οικονομία» και πως αυτή πλάσθηκε για να αθροίσει τις επί μέρους διαχειριστικές πράξεις του οίκου.

Και δεν χρειάζεται να είναι δεινός οικονομολόγος για να διαπιστώσει την απουσία του «οίκου» από τη σημερινή οικονομία και των συμφερόντων του από τους σκοπούς της.

Αν γίνεται, αδιανόητο για την ελληνική σκέψη, οικονομία χωρίς οίκο είναι ένα ερώτημα που ξαναθέτει τώρα η σύγχρονη πολιτική σκέψη με τον τρόπο της.

Και την οργανική σχέση της πολιτικής με την πόλη και ο πλέον αφιλοσόφητος των Ελλήνων ακόπως εύκολα νοεί.

(Ερχεται δεύτερη η «πόλις» ­ και η πολιτική ­ γιατί όπως, χωρίς αντίλογο, παρέδωσε ο Αριστοτέλης, αυτή είναι «αποικία οικίας»).

Ο «οίκος» αποδέσμευσε σχετικώς τα μέλη του για να ιδρυθεί η «πόλις».

Και η πόλις εγέννησε τον πολίτη.

Επίθετος αρχικά και προσδιοριστικός των νέων δραστηριοτήτων, η πολιτική έγινε, όταν ενηλικιώθηκε, ουσιαστική.

Ουσιαστικά, παρέμεινε όμως πάντα εκ-γονή της πόλης.

Αν γίνεται, αδιανόητο για την ελληνική σκέψη, πολιτική χωρίς «πόλη» είναι ερώτημα που ξαναθέτει με τον τρόπο της η σύγχρονη πολιτική σκέψη.
Η πολιτική απομιμήθηκε στις λειτουργίες της τη φύση.

Η φύση και η πολιτική, δύο σύμπαντα αμέριστα, αλλά και αμερίστως συναιρούμενα σε εκφράσεις όπως η «φύση του ανθρώπου», όπως η «πολιτική της κυβέρνησης», «η φύση των όντων ξεχωριστά», όπως «η οικονομική πολιτική», «η εκπαιδευτική πολιτική».

Η ουσία της φύσης και της πολιτικής δεν μερίζεται όταν προσδιορίζει μερικότερες έννοιες.

Υπάρχει δηλαδή και σ' αυτές η γιαγιά της πολιτικής, «η πόλις», άλλως δεν υπάρχει πολιτική.
Πόλις, πολίτης και πολιτική εγέννησαν, μυθολογείται, τον δήμο.

Και ο δήμος εγέννησε τη δημοκρατία, όταν έφθασε στην κραταιά ισχύ του.

Και αυτή γνώρισε όλες τις περιπέτειες στην πορεία της ενηλικίωσής της και στα γηρατειά της.

Ενα στάδιο όμως είναι αδιανόητο για την ελληνική σκέψη.

Να υπάρχει δημοκρατία χωρίς δήμο, δήμος χωρίς πολίτες, πολίτες χωρίς πολιτική και πολιτική χωρίς πόλη.

Το πρόβλημα στο σύνολό του ξαναθέτει η σύγχρονη πολιτική σκέψη.
Μία μόνο λέξη ελληνική από το πολιτικό γλωσσάριο επιμένει σαρκαστικά στην ετυμολογική της κυριολεξία για να νομιμοποιήσει τη λειτουργική ιδιαιτερότητα στο πλαίσιο της κοινότητας - ολότητας.

«Αποκόπτεται» όλο και περισσότερο τόσο από τις «άλλες μερίδες πολιτών που πρεσβεύουν τα όμοια», όπως την ορίζει τη λέξη το λεξικό, αλλά και από την ολότητα, την κοινότητα των πολιτών.

Από την πόλη και τον δήμο.

Το κόμμα δεν γίνεται απλώς «κομμάτι», όπως ο δημώδης υποκορισμός θα το ονόμαζε, γίνεται «απόκομμα» της αρχικής του έννοιας.

Εκπίπτει από λειτουργικός οργανισμός της «πόλης» σε μηχανισμό της εξουσίας.
Και η εξουσία είχε τη δική της εκφυλιστική πορεία.

Από «εξ ουσίας δικαίωμα» έγινε πρόσχημα ουσίας, αυθαιρεσία ισχύος, που θέτει «εκτός της ουσίας τους» της ανθρώπινης τόσο αυτούς που την υφίστανται όσο και εκείνους που την ασκούν.

Δεν είμαι φιλόλογος και λειτουργώ με τους γλωσσικούς συνειρμούς απλώς και την υποκείμενη φιλοσοφία της μητρικής μου γλώσσας, όπως αυτή παρίσταται στη συνείδηση ενός «μορφωμένου».

Ανοιξα όμως και ένα παλιό λεξικό του Βερναρδάκη και εντυπωσιάσθηκα με το πώς καταγράφεται στη γλώσσα μας η μορφή και η παθολογική εξέλιξη της λέξης. Αντιγράφω:

«Εξουσία (έξεστι), το εξείναι ποιείν ό,τι αν βούλεται, η ελευθερία, το ελεύθερον, το δικαίωμα».

Αυτά στην αφετηρία, στην αυγή της δημοκρατίας.

Και γίνεται ήδη σε παράθεμα από τον Θουκυδίδη «υπεροψία και αυθαιρεσία πλούτου και ισχύος».
Ο «δήμος» και η «πόλις» δεν αθροίζουν στα ελληνικά ­ όπως οι λέξεις αποδεικνύουν άτομα και γένη.

Συναρμόζουν τους «λόγους» τους σε «λογικές» και εφοδιάζουν τις λειτουργικές τους μονάδες (πολίτες) με «λογικότητες».

Δεν είναι δηλαδή σύν-ολα, είναι «σύν-λογοι» και λειτουργούν όταν τα άτομα συνεισφέρουν τη «συν-λογικότητά» τους.

Σ' αυτό το λειτουργικό πλαίσιο «συν-λαμβάνεται» η δημοκρατία και η «σύν-ληψή» της αυτή είναι προϋπόθεση της ίδιας της ύπαρξης σε κάθε νέα έκφρασή της.
Σήμερα βέβαια «πόλις» γίνεται ο «κόσμος», λέξη ελληνική που είχε στους αιώνες τις δικές της περιπέτειες, καταγραμμένες στις αλλοιώσεις του νοήματός της.

Ξεκίνησε σημαίνοντας την ευταξία και την παράγωγή της ομορφιά για να καταλήξει να υποδηλώνει πλήθη και ποσότητες (κοσμοσυρροή, κόσμος και ντουνιάς, κόσμος και κοσμάκης).

Σ' αυτή την κατάσταση του κόσμου προέκυψε η νέα διάσταση της πολιτικής, η «παγκοσμιότητα».

Αυτόν τον κόσμο αδυνατεί ακόμη να «κοσμήσει» η τραυματισμένη έννοια της πολιτικής.

Και αυτός ο κόσμος αγωνιά πώς θα υπάρξει.
Είναι ο κόσμος της «πληροφορικής», λέγεται.

Και όταν το συλλογισθεί κανείς στα ελληνικά «ακούει» μέσα του τον σαρκασμό της λέξης και κατανοεί πόσο ακάλυπτη είναι η επιταγή της να «φέρει το πλήρες» στον δικαιούχο.

Ισως επειδή ακόμη τα εργαλεία είναι υπο-λογιστές και μόνο υπο-λογισμούς μπορούν να κάνουν, όταν η ανάγκη για συλ-λογισμούς είναι κατεπείγουσα.

Ο «συν-λογισμός» προϋποθέτει «συν-λόγους» και «συν-λογικότητες» και όχι τυχαία αθροίσματα παρά-λογων συν-φερόντων και εν-στίκτων τάσεων, που μπορεί να οδηγούν τον άνθρωπο με το ένστικτό του «κοινωνείν» στην αγέλη των λύκων ή στο κοπάδι των αρνιών, όχι όμως σε «κοινωνία» μεταληπτικών και ανθρώπινων συν-αισθημάτων.
Το θέμα δεν εξαντλείται και όσα εδώ ενδεικτικά καταγράφηκαν είναι για να υποδηλώσουν μια ατομική εμπειρία και περιπέτεια «στου κύκλου τα γυρίσματα που πάσιν πάνω κάτω».

Και χρειάζονται να συμβάλουν πολλές για να ξαναγεννηθεί η «φύση των πραμάτων», που είναι σήμερα αίτημα επείγον και αμετάθετο.
Νίκη Τζαβέλλα

αναρτηθηκε απο Σιδερη Αργυρη Δευτερα 11/5/09