«Μία από τις παλαιότερες περιπτώσεις ναυσιπλοΐας στον κόσμο, που πιθανώς να ήταν και η αρχαιότερη στη Μεσόγειο»! Η δρ Ελένη Παναγοπούλου, που μαζί με τον καθηγητή Τόμας Στράσερ διενεργούν έρευνες στον Πλακιά της Κρήτης, μιλάει για ένα ταξίδι που έγινε πριν από 130.000 χρόνια.... από μία ομάδα ανθρωποειδών που έφθασαν στην περιοχή διά θαλάσσης δημιουργώντας σε αυτήν εγκαταστάσεις.

Οι δύο επιστήμονες μάλιστα, όπως είπαν στην ανακοίνωσή τους στο Μινωικό σεμινάριο, έχουν εντοπίσει εννέα θέσεις της Παλαιολιθικής εποχής με πολλά ευρήματα, που καταρχήν χρονολογούνται τουλάχιστον πριν από 130.000 χρόνια.

«Η χρήση του νησιωτικού χώρου κατά την Παλαιολιθική εποχή τεκμηριώθηκε πολύ πρόσφατα διεθνώς και φαίνεται ότι στη δική μας περίπτωση η μεταφορά των ανθρωποειδών της Αφρικής προς την Ευρώπη έγινε μέσω της Κρήτης», είπε η κυρία Παναγοπούλου.

Η απουσία σκελετικών καταλοίπων ωστόσο δεν επιτρέπει στους επιστήμονες να διατυπώσουν άποψη για το είδος των ανθρωποειδών, αν και θεωρούν πιθανόν να ήταν Homo haidelbergensis ή Homo erectus. Από την αμέσως επόμενη εποχή πάντως, τη Μεσολιθική (πριν από 9.000-11.000 χρόνια), τα ευρήματα είναι περισσότερα: Κατ’ αρχάς ύστερα από επιφανειακές έρευνες στον Πλακιά και την Πρέβελη βρέθηκαν ίχνη κατοίκησης αυτής της περιόδου σε 28 θέσεις.

Πρόκειται για σπήλαια και πέτρινα καταφύγια (βραχοσκεπές), όπου μάλιστα εντοπίζονται και δραστηριότητες που απουσιάζουν από την κυρίως Ελλάδα, όπως είναι τα εργαστήρια.

Τα εργαλεία (πετρώματα λειασμένα κατάλληλα) που εντοπίσθηκαν κατά χιλιάδες από την Παλαιολοθική και τη Μεσολοθική εποχή είναι ξύστρες, ακίδες, μικρόλιθοι αλλά επίσης και οδοντωτά εργαλεία ή εργαλεία με εγκοπές, που μαρτυρούν ευρεία χρήση της τεχνολογίας.

Οι διαφορές όμως μεταξύ των εποχών είναι σαφείς καθώς είναι άλλοι οι τρόποι κατεργασίας, άλλες οι ακμές και οι επιφάνειες. Τα μεγαλύτερα παλαιολιθικά έχουν μήκος 20 εκατοστά ενώ τα μικρότερα μόλις ένα, αν και όπως φαίνεται οι περισσότερες δουλειές γίνονταν με εργαλεία μήκους 4 εκατοστών.

Από χαλαζία κυρίως ήταν κατασκευασμένα τα εργαλεία αυτά και όπως δείχνει ο τρόπος επεξεργασίας του, τα εργαστήρια ήταν δύο.

Στη Μεσολιθική εποχή χρησιμοποιείται και πάλι χαλαζίας, μόνον που τώρα είναι αρίστης ποιότητας, διαφανής και λαμπερός, ενώ εμφανίζεται και ο κερατόλιθος (χαλαζίας κι αυτός αλλά με σκούρο χρώμα και απολιθώματα στη μάζα).

Σε κάθε περίπτωση πάντως πρόκειται για τα πρώτα αποτελέσματα των ερευνών, η συνέχιση των οποίων αναμένεται να δώσει περισσότερες απαντήσεις κυρίως για τους πρώτους κατοίκους του νησιού.