Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ''ΚΑΘΑΡΟΥ'' ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ . Του Γιωργου Βασιλατου

Τον τελευταίο καιρό, η ιδέα του περιβαλλοντικά «καθαρού» ηλεκτρικού αυτοκινήτου προωθείται ολοένα και περισσότερο από τα διάφορα ΜΜΕ.Ο μύθος του καθαρού ηλεκτρικού αυτοκινήτου με μπαταρίες. Δυστυχώς, άθελά τους ή μη, συνεργοί σ’ αυτήν την προπαγάνδα είναι και πολλοί αφελείς οικολόγοι.... οι οποίοι μάλιστα έδειξαν ιδιαίτερο ζήλο για άμεση μαζική εφαρμογή της ηλεκτροκίνησης, αλλά και καιροσκόποι πολιτικοί που ήθελαν να δείξουν στο κοινό ότι ενδιαφέρονται για το περιβάλλον, παίρνοντας αποφάσεις για τεχνικά θέματα, με τα οποία όπως αποδεικνύεται, ουδεμία σχέση έχουν.

Πως να έχουν άλλωστε, εφόσον τους λείπει η τεχνική επιστημονική κατάρτιση. Η μαζική εφαρμογή της ηλεκτροκίνησης λοιπόν, σε σύντομο μάλιστα χρονικό διάστημα, όπως ευαγγελίζονται, ασφαλώς αποτελεί «όνειρο θερινής νυκτός», εξαιτίας των σοβαρών προβλημάτων στην τεχνολογία και στις υποδομές για την υποστήριξή της, τα οποία παραμένουν ακόμη άλυτα. Το δε εξοργιστικό όμως είναι ότι, ο πακτωλός χρημάτων που ξοδεύεται για την εξέλιξη των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, καλείται τώρα να βαρύνει την πλάτη εκατομμυρίων καταναλωτών σε όλη την Ευρώπη, οι οποίοι συνεχίζουν να αγοράζουν συμβατικά αυτοκίνητα, ενώ δεν δείχνουν την αναμενόμενη, από τους πολιτικούς, εμπιστοσύνη στα ηλεκτρικά. Αυτό διότι, τα όρια εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα που πρέπει να καλύπτει ο μέσος όρος των αυτοκινήτων κάθε κατασκευαστή, τέθηκαν τόσο χαμηλά, που είναι σχεδόν αδύνατο να επιτευχθούν από μη ηλεκτρικά αυτοκίνητα, με αποτέλεσμα την σχεδιαζόμενη επιβολή προστίμων πολλών εκατομμυρίων ευρώ στους καταναλωτές. Το δε κόστος αγοράς των σημερινών ηλεκτρικών αυτοκινήτων «υψηλών προδιαγραφών», ξεπερνά κατά πολύ τις δυνατότητες του μέσου καταναλωτή, ενώ και μια σειρά έτερων μειονεκτημάτων, όπως η περιορισμένη αυτονομία, ο μεγάλος χρόνος φόρτισης των μπαταριών ή/και η μείωση της διάρκειας ζωής τους από τη χρήση των ταχυφορτιστών, συνδυαζόμενα με το μεγάλο κόστος αγοράς των μπαταριών, καθώς και το σχεδόν ανύπαρκτο δίκτυο φόρτισης που θα καλύπτει επαρκώς τη χώρα, κάνουν μη ελκυστική την αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου.

Ας υποθέσουμε όμως ότι όλα τα παραπάνω μειονεκτήματα ωχριούν μπροστά στο «καλό» του πλανήτη, για το οποίο οι διάφοροι πολιτικοί προσπαθούν να μας πείσουν ότι ενδιαφέρονται. Για να σώσουμε λοιπόν τη γη από την επερχόμενη «κλιματική αλλαγή», όπως υποστηρίζουν τόσο έντονα και τόσο συχνά τα φερέφωνα των διαφόρων οικονομικών συμφερόντων, τα ΜΜΕ. Είναι όντως το ηλεκτρικό αυτοκίνητο περιβαλλοντικά «καθαρό»; Ναι μεν, το ηλεκτρικό αυτοκίνητο δεν ρυπαίνει κατά την κίνησή του το περιβάλλον στο οποίο κινείται. Καταναλώνει όμως ηλεκτρική ενέργεια την οποία δεν αποκτά με κάποιον μαγικό τρόπο. Για να φορτίζονται τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, και μάλιστα όταν αυτά θα υπάρχουν σε μεγάλους αριθμούς, θα απαιτείται αντίστοιχα και η έξτρα καύση πολλών εκατοντάδων χιλιάδων τόνων λιγνίτη, για την παραγωγή της απαιτούμενης ηλεκτρικής ενέργειας, της οποίας η ζήτηση θα φτάσει ξαφνικά σε δυσθεώρητα ύψη. Το τι σημαίνει αυτό για το περιβάλλον των γύρω (και όχι μόνον) από τα λιγνιτορυχεία και των αντίστοιχων σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας περιοχών (Κοζάνη, Μεγαλόπολη) είναι πολύ γνωστό (ιπτάμενη τέφρα, όξινη βροχή, οξύνιση υδάτινων οικοσυστημάτων, ρύπανση υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, κλπ.). Η δε αντιπρόταση των υποστηρικτών της ηλεκτροκίνησης, ότι η ηλεκτρική ενέργεια θα παράγεται από συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική, στερείται βεβαίως ουσιαστικών επιχειρημάτων, καθώς η απόδοση των παραπάνω ΑΠΕ (Αδύναμων Πηγών Ενέργειας), όχι μόνο δεν θα επαρκεί για να καλύψει την μεγάλη ζήτηση, αλλά θα επιφέρει και τεράστια καταστροφή στο φυσικό περιβάλλον. Ειδικά δε η μαζική εγκατάσταση και λειτουργία των αποκρουστικών ανεμογεννητριών, που τόσο έντονα έχει ήδη συμβάλλει στην αισθητική ρύπανση των πανέμορφων βουνών μας.

Είναι όμως η παραπάνω, έμμεση αλλά ουσιαστική πηγή ρύπανσης, η μοναδική για την οποία θα ευθύνονται τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα; Μήπως και οι μπαταρίες των αυτοκινήτων αυτών δεν αποτελούν μια ακόμη σοβαρή πηγή ρύπανσης του περιβάλλοντος; Άσχετα με το χρόνο ζωής τους (5-8 χρόνια στην καλύτερη περίπτωση), αυτές κάποια στιγμή θα αποσύρονται ως άχρηστες πλέον και θα χαρακτηρίζονται ως ένα ακόμη επικίνδυνο στερεό απόβλητο, το οποίο θα απαιτεί την ασφαλή ταφή και φύλαξή του. Οι σημερινές, αναβαθμισμένου τύπου μπαταρίες, περιέχουν (στα ηλεκτρόδιά τους) μεταξύ άλλων, λίθιο, νικέλιο και κοβάλτιο. Το λίθιο, ως δραστικό μέταλλο, αντιδρά με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας, παρουσία υγρασίας, σχηματίζοντας υδροξείδιο του λιθίου, το οποίο αποτελεί μια ιδιαίτερα διαβρωτική ουσία, εγκυμονώντας κίνδυνο για τα εγγύς του χώρου υδάτινα οικοσυστήματα (διαρροές στραγγισμάτων από τον χώρο ταφής μέσω των βροχών). Επίσης, το λίθιο κάτω από συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας, διαχέει τοξικούς ατμούς, ενώ ισχυρός είναι και ο κίνδυνος δημιουργίας εκρηκτικών μιγμάτων στην επαφή του με άλλες ουσίες ή ακόμη και με σκέτο νερό. Το νικέλιο, σε υψηλές συγκεντρώσεις (πχ., στο πόσιμο ύδωρ), δύναται επίσης να αποτελέσει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, όπως διάφορες μορφές καρκίνου, άσθμα και χρόνια βρογχίτιδα, αλλεργικές αντιδράσεις στο δέρμα, καρδιακές παθήσεις, κλπ. Το κοβάλτιο τέλος σε υψηλές συγκεντρώσεις αποτελεί και αυτό ιδιαίτερο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, καθώς μέσω της τροφικής αλυσίδας, συσσωρεύεται στους ζώντες οργανισμούς και δύναται να προκαλέσει διάφορες ασθένειες, όπως ναυσία και εμετούς, προβλήματα στην καρδιά και την όραση, καταστροφή θυρεοειδούς, κλπ. Εάν στα περιβαλλοντικά προβλήματα από την ταφή των μπαταριών, προσθέσουμε και τα προβλήματα που δημιουργούνται από τη διαδικασία εξόρυξης των παραπάνω μετάλλων (λίθιο, νικέλιο, κοβάλτιο), με τις εκατοντάδες χιλιάδες τόνους δημιουργούμενων παραπροϊόντων, τότε δεν είναι δύσκολο να κατανοήσουμε τη σοβαρότητα των περιβαλλοντικών προβλημάτων που θα δημιουργήσει η μαζική παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Βέβαια, για τους πολιτικούς και τα ΜΜΕ, όλα τα παραπάνω αποτελούν «ψιλά γράμματα», ιδιαιτέρως δε, όταν όλα αυτά αντιπαλεύουν τα δικά τους οικονομικά συμφέροντα. Το ότι όλοι αυτοί, αλλά και τα παιδιά τους, θα πρέπει να ζήσουν στον ίδιο πλανήτη με τους υπόλοιπους εμάς «απλοϊκούς» ανθρώπους, δεν φαίνεται να τους απασχολεί ιδιαίτερα. Τα βραχυχρόνια οφέλη τους είναι σε προτεραιότητα. Ας μην ψάχνουμε αλλού τις αιτίες ρύπανσης του περιβάλλοντος. Οι πολιτικοί, μαζί με τα οργανωμένα συμφέροντα και τα ΜΜΕ αποτελούν την μεγαλύτερη πηγή μόλυνσης του πλανήτη…

Δήμας Ραμιώτης

Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ/Δρ. Μηχανικός Περιβάλλοντος