Γνωρίζουμε όλοι τη φιλόξενη διάθεση αλλά και τις εξαιρετικές επιδόσεις της ευγενούς γείτονος στο κεμπάπ και τις παραβολικές ιστορίες του θυμόσοφου Χότζα (μιας και τον διεκδικούν ως δικό τους), αλλά άλλο φιλόσοφος και άλλο θυμόσοφος, ή αμπελοφιλόσοφος. Αλλο μελετητής, κι άλλο ομελετητής.
Ποιοι είναι, λοιπόν, οι μεγάλοι τούρκοι φιλόσοφοι που δεν τους ξέρουμε;
Ισως πρέπει να κάνουμε την αυτοκριτική μας που αγνοούμε τη σχετική παράδοση της γείτονος - εκτός και αν θεωρεί ο σύμβουλος πως οι κάποτε Ιωνες σοφοί ήταν μουσουλμάνοι πριν από την έλευση του Μωάμεθ και ο Διογένης ο Κυνικός, ως καταγόμενος από τη Σινώπη, καταχωρίζεται στα τουρκικά δημοτολόγια. (Μήπως δεν κάνανε Ομέρ, τον Ομηρο;)
Δυστυχώς ή ευτυχώς τα γραπτά μένουν. Και τα αγάλματα, και οι ναοί και τα θέατρα (βρίθει όλη η Μικρά Ασία) και η γεωγραφία, και η αστρονομία, και τα μαθηματικά, οι ακροπόλεις, η γεωμετρία και η σάτιρα και τα πάντα. Χοντρικά η Ιστορία είναι Ιστορία, όσο και να τη στρεβλώσει κανείς.
Αλλο Πορθητής κι άλλο Πορδητής. Ο Αριστοτέλης είναι Αριστοτέλης, ο Αισχύλος, Αισχύλος και ο Θουκυδίδης, Θουκυδίδης, εκτός και αν λόγω της κατάληξης σε -ίδης, τον κάνουνε οι γείτονες Πόντιο που αλλαξοπίστησε πρόωρα, εκτός χρόνου και τόπου, κι έγινε αναδρομικά απερίτμητος ντονμές.
Οι πόλεμοι δεν γίνονται πια με τα ασκέρια (τ' άλογο, τ' άλογο Ομέρ Βρυώνη) και με τα γιαταγάνια. Πέρασε η εποχή που ο καθείς ορμούσε στον γείτονα για πλιάτσικο. Και δεν ξέρω πόσους φιλοσόφους διαθέτουν ιστορικά οι γείτονες πάντως έχουνε κυρίως το Ισλάμ - υπάρχουνε βέβαια και οι κοσμικοί Κεμαλιστές που κάποιοι εξ αυτών, όμως, δεν έχουν λιγότερο μεγαλομανείς βλέψεις. Και συμφωνούμε πως ο λαός, ο απλός τουρκικός λαός είναι όντως ευγενής και φιλόξενος και έχει ισχυρή λαϊκή σοφία απ' τα βάσανα που τράβηξε, αλλά που κι αυτά είναι το ένα εκατοστό από όσα έχουμε τραβήξει και υποφέρει εμείς. Κι έχουμε αποδείξει αρκετές φορές πως μπορούμε να τα βάλουμε νικηφόρα με τους θεωρητικά ισχυρότερους, όπως συνέβη και στον εικοστό αιώνα, πρόσφατα. Να μην πάμε βαθύτερα και παραθέσω και καμιά σχετική παραβολή του Ναστρεντίν Χότζα, ή ακόμα και του δυνητικά γενοκτονημένου Αγκόπ.
Ολη αυτή η έλλειψη σχετικής πνευματικής παράδοσης (και όχι μόνο στη γείτονα) εξυπακούει και τη σύγχρονη μη-ανοχή τους στον αντίλογο και βέβαια εξηγεί τη σχετική μανία κατά των σατιρικών σκίτσων, την ούτως ειπείν σκιτσοφρένεια - και στο Βυζάντιο πέρασαν τη σχετική Εικονομαχία, η οποία μάλιστα διήρκεσε πάνω από εκατό χρόνια. Κι εκεί φαινόταν ως διαμάχη για τις εικόνες, αλλά στο βάθος ήταν (όπως πάντα) σύγκρουση υποψηφίων για την εξουσία με θρησκευτική ιδεολογική επίφαση. Το ίδιο συνέβη με το filioque, τον Ησυχασμό, τον Γρηγόριο Παλαμά και τον Ακίνδυνο, τις αιρέσεις, ή την Ουνία. Αλλά έκτοτε, για μας στη Δύση, πέρασαν πολλοί αιώνες. Και το ξέρουμε, πια, το μάθαμε, πως κάθε λόγος, κάθε εικόνα, κάθε σκίτσο, είναι στην πραγματικότητα μια αξίωση εξουσίας, δηλαδή ενός τρόπου ζωής με συγκεκριμένη ιδεολογία. Εν προκειμένω, στη Δύση, η δυνατότητα της σάτιρας, απ' την εποχή του Αριστοφάνη, του Μένανδρου, του Λουκιανού, αργότερα, του Πτωχοπρόδρομου, ή του Γκολντόνι, σημαίνουν μιαν αντίληψη πολιτεύματος και ζωής που απαιτεί να εξασφαλίζει την ελεύθερη σκέψη, την ακύρωση κάθε απόλυτης ιδέας, κάθε ολοκληρωτισμού, ιδιαιτέρως, δε, της θεοκρατίας που είναι το πιο απεχθές μοντέλο. Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, κι ο Αγιος Βασίλης έρχεται από την Καισαρεία μόνο για κάνα δυο μέρες. Οποτε και με όποιον τρόπο εμπλέκονται στην πολιτική εξουσία τα κατηχητικά (τα όποια κατηχητικά), πάντα έχουμε κακά ξεμπερδέματα - η συνταγή πάντα καταλήγει σε Ιμάμ μπαϊλντί.
Διότι, ποτέ δεν μπορεί ο εξ αποκαλύψεως λόγος, η σεβαστή μεν, αλλά ανορθολογική πίστη να συνομιλήσει με το Cogito, τον αποδεικτικό συλλογισμό, την κοινή λογική, την στηριγμένη ακολουθία - απ' τη στιγμή που κάποιος επικαλείται κάποιον άρρητο Υπεράνω τότε ακυρώνεται ο ανθρώπινος Λόγος, η συνεννόηση, η συνομιλία για επί γης θέματα που δεν ερμηνεύονται με ποιητική θεολογία και μεταφυσικές μεγαλοστομίες.
Γι' αυτό, και δυστυχώς, άσκημα θα λήξει κι όλη αυτή η εμπλοκή με την Ευρώπη και τη Δύση. Το νέοι παπάδες ήρθανε, άλλα βαγγέλια φέρανε, δεν θα περάσει. Τα πράγματα θα αγριέψουν πολύ, θα κορυφωθούν, θα φτάσουνε στο αμήν και το πιο πιθανό είναι να τελειώσει κάποτε η περιπέτεια με πολύ αίμα, αναπόφευκτα.
Οπότε μέριμνα των ευρωπαίων ηγετών είνα να δείξουν αυτονόητη οξυδέρκεια και να προλάβουν την κατάσταση με αυστηρά μέτρα, σε ανεκτά ουμανιστικό επίπεδο, ξέροντας πως και ο υπεράγαν ουμανισμός, όταν είναι αφορολόγητος (όπως τώρα) καταλήγει εντέλει στο αντίθετό του. Ο φιλοξενούμενος, αν είναι και χωριάτης, νιώθει πάντα την ακατάσχετη επιθυμία να ανεβεί και στο κρεβάτι - έτσι συμβαίνει πάντα και παντού με μαθηματική ακρίβεια. Κι απ' την άλλη, οι μουσουλμάνοι μην το παρατραβάνε με τον Μακρόν γιατί υπάρχει και η Μαρί Λεπέν που περιμένει στη γωνία και δεν θα είναι, ως φαίνεται, πιο φιλόξενη μαζί τους, δεν θα το παίξει δούκισσα ντε Γκερμάντ.
Κι όχι μόνο γιατί ο Προυστ δεν ήταν Τούρκος - εκτός κι αν τον βγάλουνε κι αυτόν, κάποιοι σύμβουλοι του κ. Ερντογάν, ως καταγόμενο από την Προύσα λόγω ονόματος.
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
ΠΕΣ ΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ΣΟΥ ΧΩΡΙΣ ΥΒΡΕΙΣ. Παρατηρούμε ακραίες τοποθετήσεις αναγνωστών. ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ δεν θέλουμε να μπαίνουμε στη δύσκολη θέση να μην βάζουμε ΟΛΑ τα σχόλια. Δόξα στο Θεό η Ελληνική γλώσα είναι πλούσια ωστε να μην χρειάζονται ακραίες εκφράσεις.