Όσα μας δίδαξαν οι Έλληνες της Χίου και της Λέσβου…του Νεκτάριου Δαπέργολα Διδάκτορος Ιστορίας

Όσα έγιναν την προηγούμενη εβδομάδα στο ΒΑ Αιγαίο ήταν συγκλονιστικά. Και είναι ξεκάθαρο πως όλη η ακόμα λεύτερη Ελλάδα είχε στραμμένο εκείνο τις 3 ημέρες το βλέμμα της επάνω στους ελεύθερους πολιορκημένους Έλληνες της Χίου και της Μυτιλήνης. Με πίστη, με συγκίνηση, με ελπίδα....

Αυτοί βρέθηκαν σ’ εκείνο το χρονικό σημείο να μάχονται, στη δίνη των Καιρών, βάζοντας τα κορμιά τους απέναντι στις πραιτωριανές δυνάμεις καταστολής του ξενόδουλου καθεστώτος, αυθεντικός κρίκος στην αλυσίδα της αντίστασης απέναντι στον φασισμό και τη βαρβαρότητα. Μια αλυσίδα που τόσο την εμπλούτισαν όσοι πάλεψαν τα προηγούμενα χρόνια απέναντι στα ρόπαλα και τα χημικά του καθεστώτος για την προδομένη Μακεδονία και που πλέον έλαχε σε άλλους ο κλήρος να τη συνεχίσουν.

Αυτή η αναμέτρηση ήταν μία πάνδημη, παλλαϊκή εξανάσταση ανθρώπων που πολεμούν κυριολεκτικά υπέρ βωμών και εστιών. Και σ’ αυτή τη μάχη (την πιο κρίσιμη, μέχρι την επόμενη) είχαμε όλοι καρφωμένα τα μάτια και τις καρδιές μας. Τα νησιά μας επί 3ήμερο πολιορκήθηκαν ασφυκτικά απ’ όλες τις μεριές: ήταν η μόνιμη απειλή της φασιστικής Τουρκίας, ήταν η πλημμύρα της λαθροεισβολής, ήταν και ο τρίτος (και δυστυχώς χειρότερος) εχθρός: το ίδιο το (φερόμενο ως) ελληνικό κράτος. Τέτοια πολυμέτωπη απειλή και σε τέτοια κλίμακα είναι αλήθεια πως κανείς σ’ αυτή την πατρίδα δεν είχε ζήσει εδώ και πολλές δεκαετίες. Να γιατί όσα έγιναν εκείνες τις ώρες στο Βορειοανατολικό Αιγαίο υπήρξαν και πρωτόγνωρα, αλλά και πρωτόγνωρης κρισιμότητας. Να γιατί η Μυτιλήνη και η Χίος εκείνες τις ώρες είχαν υψωθεί σε μέγα σύμβολο αντίστασης. Και να γιατί έχει πραγματικά τεράστια σημασία η ήττα του καθεστώτος. Ήττα όχι οριστική φυσικά, γιατί ο πόλεμος συνεχίζεται. Αυτής της πρώτης κερδισμένης μάχης όμως η αξία, πολιτική και ηθική, είναι πραγματικά τεράστια.

Πάντως, πέρα από όσα γράφτηκαν ως περισσότερο ή λιγότερο βάσιμες πολιτικές εκτιμήσεις και αναλύσεις για το δραματικό και εκρηκτικό αυτό τριήμερο και επειδή όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας πρέπει και να μας διδάσκουν, ας δούμε και κάποια ακόμη βασικά πράγματα που αποκάλυψε η ταπεινωτική ήττα των δυνάμεων καταστολής του καθεστώτος και από τα οποία οφείλουμε να διδαχθούμε.

Πολύ διδακτικό εν πρώτοις το απαράμιλλο…ήθος και ύφος που επέδειξαν οι ως άνω αναφερθείσες δυνάμεις: όχι φυσικά πως δεν το είχαμε διαπιστώσει και τα προηγούμενα χρόνια, αλλά αυτές ειδικά οι εικόνες ατόμων, φερομένων ως οργάνων της τάξης, να συμπεριφέρονται ως αφιονισμένα, ψυχωσικά ή δαιμονισμένα ανθρωποειδή που τσακίζουν κεφάλια πολιτών, ξεβράζουν εκ στόματος απίστευτη λεκτική αλητεία, σπάζουν και ρημάζουν υπό το κράτος αμόκ αυτοκίνητα κι ό,τι άλλο βρουν μπροστά τους, δεν ήταν απλώς σοκαριστική, ούτε παραπέμπει απλώς σε άμεση και επιτακτική – εδώ και τώρα – αναγκαιότητα παραιτήσεων, διώξεων, αποτάξεων, εγκλεισμών σε φυλακές και ψυχιατρεία, κλπ. Αυτές ούτως ή άλλως δεν πρόκειται ποτέ να έρθουν. Εμείς όμως πρέπει όλα όσα έγιναν, να τα έχουμε πάντα στο μυαλό μας, για να ξέρουμε με ποιους έχουμε να κάνουμε και μέχρι πού είναι ικανοί να φτάσουν. Αυτό επειδή σύντομα θα τους ξαναβρούμε μπροστά μας – και στον πόλεμο (γιατί πλέον περί αυτού πρόκειται) ένα από τα βασικότερα ζητούμενα είναι η – υλική τε και ψυχολογική – γνώση του εχθρού (γιατί επίσης περί αυτού ξεκάθαρα πρόκειται).

Δεύτερον, η πανωλεθρία των πάνοπλων πραιτωριανών από αποφασισμένους πολίτες, αλλά βεβαίως και η άρον άρον αναδίπλωση (έστω και προσωρινά) της κυβέρνησης, οφείλει να μας διδάξει ότι το καθεστώς δεν είναι τελικά τόσο πανίσχυρο, όσο θέλει να δείχνει. Ένα τουλάχιστο βασικό μέρος της ισχύος του προέρχεται και τρέφεται από τον δικό μας φόβο, τη δική μας παθητικότητα, τη δική μας αίσθηση ότι κάθε αντίδραση είναι μάταιη. Δεν θα πάμε ασφαλώς στο άλλο άκρο ώστε να το υποτιμήσουμε (και είναι βέβαιο πως η προχτεσινή ταπείνωση θα το κάνει σύντομα να επανέλθει δριμύτερο – και ειδικότερα στα νησιά του ΒΑ

Αιγαίου και γενικότερα), αλλά πάντως σίγουρα δεν είναι ανίκητο. Αυτό είναι καθοριστικό για την ανύψωση του ηθικού μας, που αναμφίβολα δεν ήταν και σε πολύ…καλή κατάσταση εσχάτως. Τα αδέλφια της Χίου και της Μυτιλήνης συνετέλεσαν πολύ σε αυτό.

Τρίτον, πρέπει κυρίως να μας διδάξει τι μπορούμε να κάνουμε, αν είμαστε πραγματικά αποφασισμένοι, αλλά και οργανωμένοι. Η αντίδραση απαιτεί και μέθοδο και σχέδιο και γνώση των συνθηκών, όπως απέδειξε η πανωλεθρία των επίλεκτων (υποτίθεται) σωμάτων ασφαλείας από απλούς και τυπικά απειροπόλεμους πολίτες (σε μια επικράτηση που, αν το καλοσκεφτούμε, τακτικά ίσως να μην απείχε και πολύ από τον τρόπο μάχης των πολεμιστών του ’21, που ακριβώς νικούσαν όχι με μάχες σε ανοιχτό πεδίο – εκ των προτέρων καταδικασμένες απέναντι σε πολυπληθέστερα και καλύτερα εξοπλισμένα στρατεύματα – αλλά επειδή, πλην της αποφασιστικότητας και της ανδρείας τους, εκμεταλλεύονταν και τη γεωμορφία του εδάφους και την αλαζονεία των τουρκικών στρατευμάτων που κατέβαιναν στη Νότια Ελλάδα πιστεύοντας πως θα κάνουνε σεργιάνι, καθώς και κάθε άλλο ενδεχόμενο συνεπικουρικό παράγοντα). Και επαληθεύτηκε επίσης και αυτό που λεγόταν από αρκετούς (και από εμάς) για τον τρόπο χειρισμού της κατάστασης με το Μακεδονικό τα προηγούμενα 2-3 χρόνια: ότι δηλαδή με εξαίρεση τα δύο πρώτα μεγάλα συλλαλητήρια σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα που καλώς έγιναν (για να δοθεί το απαιτούμενο μαζικό και ειρηνικό μήνυμα), στη συνέχεια οι τρόποι δράσης θα έπρεπε να είναι πιο δυναμικοί. Και τουλάχιστον απέναντι στην καθεστωτική αλητεία με το ξύλο, τις ταπεινωτικές άνευ λόγου προσαγωγές και τους τόνους των χημικών. Κανείς φυσικά δεν μπορεί να είναι οπαδός της βίας, όταν όμως μάχεσαι για τα αυτονόητα απέναντι σε υποτελή και δωσιλογικά καθεστώτα που ξεπουλούν με τόσο θράσος την πατρίδα σου και χρησιμοποιούν τόσο ακραίους τρόπους ανηλεούς βίας για να σε συντρίψουν, η λύση δεν είναι ούτε βόλτες με τραγουδάκια και λουλούδια, ούτε ομιλίες επί ομιλιών με τα ίδια και τα ίδια, ούτε συνάξεις με γέροντες και μωρά, πόσο δε μάλλον ούτε και γραφικές ανοησίες χαζοχαρούμενου ψευτοακτιβισμού (καθότι έως και τέτοιες είδαμε – και συνεχίζουμε να βλέπουμε). Τα ίδια ακριβώς ισχύουν και για το λαθροεποικιστικό, όπως και για κάθε άλλο θέμα του πολυμέτωπου αγώνα. Γιατί επίσης στον πόλεμο, ίσως το ακόμη πιο βασικό από τη γνώση του εχθρού είναι η γνώση των δικών σου δυνάμεων. Απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσεις ακολούθως και να τις οργανώσεις και να τις εκμεταλλευτείς σωστά. Και εννοείται ότι το ορθό κράμα κριτικής και αυτοκριτικής ποτέ δεν έβλαψε κανέναν. Ίσα-ίσα.

Εμπρός στον δρόμο που χάραξαν οι Χιώτες κι οι Μυτιληνιοί συνεπώς. Από κάθε άποψη. Όσα έγιναν εκεί είναι πολύτιμη παρακαταθήκη και για το (εγγύς) μέλλον…