Σουηδία: Gripen C/D σε υπηρεσία μέχρι το 2035, μαζί με το Gripen E/F… είναι εναλλακτική για την Ελλάδα; Γράφει ο Στέργιος Θεοφανίδης

Η διακομματική επιτροπή Άμυνας της Σουηδίας προτείνει την παραμονή του μαχητικού JAS-39C/D Gripen σε υπηρεσία τουλάχιστον μέχρι το έτος 2035, παράλληλα με το νεότερο Gripen E/F που εντός του 2020 θα ενταχθεί σε υπηρεσία στην Αεροπορία της Βραζιλίας....

Στο πλαίσιο του ευρύτερου σχεδιασμού ενίσχυσης των ενόπλων δυνάμεων της χώρας ενόψει της Ρωσικής παρουσίας και απειλής, η Σουηδία όχι μόνο θα διατηρήσει τη δύναμη των 100 μαχητικών Gripen C/D που έχει προς το παρόν ενταγμένα σε έξι πολεμικές Μοίρες, αλλά σε σύντομο χρονικό διάστημα θα αυξήσει αυτή τη δύναμη σε 120 μαχητικά. Σταδιακά σχεδιάζει να εντάξει σε υπηρεσία 60 JAS-39E/F Gripen NG, αντικαθιστώντας τα παλαιότερα C/D. Τα τελευταία θα αναβαθμίζονται από πλευράς λογισμικού και εξοπλισμού μέχρι την έλευση του σχεδιαζόμενου Tempest, στην ανάπτυξη του οποίου θα συμμετάσχει και η SAAB σε συνεργασία με τις BAE Systems και Leonardo.

Αν και είναι ακόμη πολύ νωρίς για οποιαδήποτε πρόβλεψη χρόνου ένταξης του μαχητικού 6ης γενιάς, οι Σουηδοί υπολογίζουν την πλήρη αντικατάσταση του Gripen C/D το αργότερο μέχρι το 2035-2037. Αν και μέχρι την περίοδο εκείνη ο αριθμός των μαχητικών του τύπου θα έχει μειωθεί σημαντικά και το νεότερο NG θα είναι το πολυπληθέστερο μαχητικό σε υπηρεσία στη Σουηδική Αεροπορία.

Πρόκειται για εξέλιξη σημαντική και για την Ελλάδα υπό την έννοια ότι το σουηδικό μονοκινητήριο μαχητικό θα είναι η μοναδική μονοκινητήρια οικονομική εναλλακτική λύση για την Πολεμική Αεροπορία, εκτός ΗΠΑ. Σε περίπτωση που δεν βρεθεί τρόπος ενίσχυσης του στόλου των Mirage 2000-5Mk.2, τα μαχητικά αυτά μπορούν να αντικατασταθούν μόνο από JAS-39 Gripen E/F, για τον πολύ απλό λόγο ότι είναι οι μοναδικές πλατφόρμες που με χαμηλό κόστος κτήσης και χρήσης μπορούν να αξιοποιηθούν παράλληλα με το F-16, φέροντας και ευρωπαϊκά όπλα.

Θέμα άδειας εξαγωγής δεν τίθεται από την πλευρά των ΗΠΑ για τα αμερικανικής προέλευσης συστήματα και όπλα που φέρει το Gripen NG, καθώς οι Σουηδοί έχοντας πάθει στο παρελθόν (SAAB JAS-37 Viggen), έμαθαν και έχουν υπογράψει ειδική συμφωνία με τους Αμερικανούς, στην οποία δεν περιλαμβάνεται συγκατάθεση για εξαγωγή προς τρίτους!

Μαθαίνοντας από παθήματα του παρελθόντος λοιπόν, οι Σουηδοί πλέον προστατεύουν το προϊόν τους και νομικά! Απόδειξη του γεγονότος αυτού είναι ότι οι ΗΠΑ δεν κατόρθωσαν να εμποδίσουν την πώληση του Gripen E/F στη Βραζιλία, όπως δεν μπορούν να εμποδίσουν και την συμμετοχή του σε διεθνείς ανοικτούς διαγωνισμούς, όπως αυτοί της Ινδίας και της Φιλανδίας, στους οποίους το σουηδικό μαχητικό «κατεβαίνει» με αξιώσεις και σημαντικές πιθανότητες επικράτησης…

Όπως έχει επανειλημμένα αποδειχθεί στο μακρινό (Νότιος Αφρική) και πρόσφατο (Βραζιλία) παρελθόν, οι Σουηδοί είναι ιδιαίτερα “απλόχεροι” ως προς την απόδοση βιομηχανικού έργου και την αποδέσμευση πηγαίου κώδικα προς ενσωμάτωση νέων συστημάτων και όπλων.

Για να μιλήσουμε με στοιχεία, το σουηδικό μαχητικό ενσωματώνει εντελώς νέα συστήματα (πιλοτήριο πέμπτης γενιάς, ραντάρ AESA ΕS-05, σύστημα απεικόνισης-στοχοποίησης επί κάσκας, νέο ισχυρότερο κινητήρα και μεγαλύτερη εσωτερική χωρητικότητα καυσίμου) και έχει πραγματικές δυνατότητες πολλαπλού ρόλου. Όλα αυτά με κόστος χρήσης άμεσα συγκρίσιμο με αυτό του παλαιότερου Gripen C/D.

Τα στοιχεία που παραθέτουμε παρακάτω είχαν αποδεσμευθεί από την κατασκευάστρια SAAB την περίοδο 2006-2007. Αναλογικά όμως ισχύουν και σήμερα. Κάθε ώρα πτήσης του Gripen C/D είχε κόστος 4.100 μόλις δολαρίων έναντι 8.000 δολαρίων του F-16C/D Block 50, 9.500 δολαρίων του Mirage 2000, 12.800 δολαρίων του F/A-18C/D Hornet, 30.000 δολαρίων του Tornado και 32.000 δολαρίων του Harrier…

Η SAAB υποστηρίζει ότι το κόστος δεν έχει διαφοροποιηθεί στο νεότερο Gripen NG. Ένα μαχητικό με αποδεδειγμένα μεγάλες επιχειρησιακές δυνατότητες και κατάλληλο για όλες τις «δουλειές». Από αναχαίτιση και βομβαρδισμό μέχρι φωτογραφική αναγνώριση και προσβολή στόχων με μεγάλη ακρίβεια στο έδαφος (ΑGM-65 Maverick, AFDS, LGBs) και στην επιφάνεια της θάλασσας (Rbs-15), αλλά και ικανότητα καταστροφής στόχων υψηλής αξίας (High Value Units-HVU) με Taurus KEPD 350 (ακτίνα 500 χιλιομέτρων τουλάχιστον!).

Για αποστολές αέρος-αέρος είναι πιστοποιημένα στο αεροσκάφος αμερικανικά και ευρωπαϊκά όπλα (ΑΙΜ-9, ΑΙΜ-120, ΙRIS-T και METEOR). Υπό τη νέα του μορφή μπορεί να αντεπεξέλθει με αξιώσεις στον χώρο του Αιγαίου, τόσο σε ρόλο αστυνόμευσης-επιτήρησης με εξαιρετικά χαμηλό κόστος, όσο και σε ρόλους προσβολής επίγειων στόχων τακτικού και υποστρατηγικού χαρακτήρα, μέσω του σημαντικά βελτιωμένου λόγου ώσης προς βάρος σε σχέση με το προγενέστερο Gripen C/D.

Ο κινητήρας F-414G αποδίδει μέγιστη ώση 22.000 λιβρών. Περίπου 2.500 λίβρες (ένα τόνο και…) περισσότερη από αυτή του Μ-53Ρ2 του Mirage 2000… Το JAS 39E/F Gripen NG όντας άμεσος απόγονος του JAS 39C/D, δεν έχει τα χαρακτηριστικά stealth του αμερικανικού F-35. Όμως παρουσιάζει εξαιρετικά χαμηλό ηλεκτρομαγνητικό ίχνος (RCS), λόγω των μικρών του διαστάσεων, ενώ περιορισμένο είναι και το υπέρυθρο ίχνος του. Και η ακτίνα του βέβαια είναι επίσης μικρότερη με εσωτερικό καύσιμο μόνο.

Από εκεί και πέρα όμως, ακριβώς όπως και το F-35, διαθέτει ραντάρ AESA, IRST και ατρακτίδια LITENING και SNIPER για παθητικό εντοπισμό και πρόσκτηση στόχων, ολοκληρωμένο σύστημα απεικόνισης και στοχοποίησης επί κάσκας, προηγμένο σύστημα αυτοπροστασίας και ηλεκτρονικού πολέμου Arexis και θάλαμο διακυβέρνησης με πλευρικά χειριστήρια και πίνακα οργάνων που καταλαμβάνεται από μία ενιαία μεγάλη οθόνη, τεχνολογίας αφής…

Το διθέσιο -F διαφέρει από το μονοθέσιο -Ε, μόνο ως προς το μήκος της ατράκτου (15,9 μέτρα έναντι 15,2). Κατά τα άλλα έχει ακριβώς τις ίδιες επιχειρησιακές δυνατότητες. Ικανότητα Supercruise (πολύ σημαντική για την εκτόξευση των METEOR), ικανότητα απογείωσης με ελάχιστη διαδρομή 500 μέτρων, ικανότητα μεταφοράς των στρατηγικού χαρακτήρα AGM-158 JASSM και KEPD 350, των ατρακτιδίων στοχοποίησης LITENING και SNIPER και των αναγνωριστικών Reccelite και MRPS.