Οι παραλλαγές του έργου «Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΟ ΦΙΔΙ» στον μπερντέ του Καραγκιόζη. ΒΙΝΤΕΟ

ΦΩΤΟ:Ο Πατρινός “Μίμαρος”  

Η παράσταση θρύλος του θεάτρου σκιών «Ο Μέγας Αλέξανδρος και το καταραμένο φίδι», παλιά όσο και η τέχνη του Καραγκιόζη στην Ελλάδα, προέρχεται από τον Μίμαρο (όπως πιστεύουν οι περισσότεροι καραγκιοζοπαίχτες) ή από τον Πρεβεζάνο με ολοκληρωτή τον Μίμαρο και κατά το πέρασμα των χρόνων διαμορφώνεται από τους καραγκιοζοπαίχτες, χωρίς βέβαια να αποκτήσει σημαντικές αλλαγές από τον έναν καλλιτέχνη στον άλλον, αφού άλλωστε το θέμα του έργου έχει να κάνει με τη δρακοντοκτονία.
Το έργο κυρίως τα πρώτα χρόνια τιτλοφορείται ως «Ο φοβερός όφις του αραχνιασμένου σπηλαίου», «Ο όφις», «Το σπήλαιον του θηρίου»...

«Ο μέγας βόας της Αφρικής», «Ο τρομερός βόας του μέγα σπηλαίου», «Η πεντάμορφη της Ρούμελης» κ.ά. Δεν παύει όμως το έργο να είναι το ίδιο. Φτάνοντας στα χέρια μας βιβλία καραγκιοζοπαιχτών, ακούγοντας παλιές ηχογραφήσεις και διηγήσεις γι αυτό το έργο μπορούμε να προχωρήσουμε σε μια πιο αναλυτική μελέτη της δομής του έργου στον κάθε καραγκιοζοπαίχτη ξεχωριστά. (Αναφερόμενοι πάντα στις πηγές που έχουμε). Σίγουρα οι περισσότερες διαφορές είναι λεπτομέριες αλλά αξίζει να αναφερθούμε, βλέποντας πως άλλαζε το έργο από το ένα πάλκο στο άλλο.

Ο Μιχόπουλος και ο Μεγαλέξανδρος

Ο Παναγιώτης Μιχόπουλος μας κάνει γνωστή μια αναλυτική εκδοχή της παράστασης του «Μεγαλέξανδρου».(Αλλαγές σκηνικού: Παράγκα- Σεράι, Παράγκα- σπηλιά φιδιού, Παράγκα- Σεράι). Ο Χατζηαβάτης συναντιέται με τον αξιωματικό του σεραγίου και του αναφέρει την εμφάνιση του όφη και την κλήρωση που γίνεται μέρα παρά μέρα ώστε να θυσιάζουνε τυχαία κάποιον πολίτη της περιοχής, αναφέροντας ότι ο κλήρος έτυχε στην βεζυροπούλα. Έτσι λοιπόν όποιος σκοτώσει το θεριό θα πάρει την πεντάμορφη γυναίκα του και πολλά δώρα. Ο Χατζηαβάτης φεύγει και ξεκινάει το τελάλημα που του έχει ανατεθεί. Ο Καραγκιόζης ενοχλημένος του πετάει το καταβρεχτήρι και τον υποδέχεται με τις γνωστές του φάπες. Ο Καραγκιόζης ενημερώνεται για το γεγονός ο Χατζηαβάτης του προτείνει να τον βοηθήσει στο τελάλημα. Μετά από διάφορα κωμικά ο Καραγκιόζης αποφασίζει αντί να τελαλεί να πάει να σκοτώσει ο ίδιος το φίδι για να πάρει περισσότερα λεφτά και αναφέρει στον Χατζηαβάτη τα έργα του ως μελλοντικός πασάς. Στην επόμενη σκηνή έρχεται ένα γεροντάκι με σκοπό να σκοτώσει το φίδι, αλλά δυστυχώς γίνεται το πρώτο του θύμα. Την ίδια τύχει θα έχει και ο Σολομών. Ο Νιόνιος όμως την γλιτώνει με τρεχάλα. Ακολουθούν διάφορα κωμικά στιγμιότυπα ανάμεσα στο φίδι και τον Καραγκιόζη που τον κουλουριάζει, αλλά ο ήρωας καταφέρνει να ξεφύγει. Το φίδι αγριεμένο αρπάζει τη καλύβα και την σηκώνει στον αέρα, αλλά η οικογένεια του Καραγκιόζη σώζει το σπιτικό της πετώντας αντικείμενα σε αυτό. Σειρά έχει ο Μπαρμπαγιώργος, ο Σταύρακας και ο Μορφονιός που και αυτοί γλιτώνουν τα δόντια του δράκου. Στη συνέχεια ομάδα αξιωματικών φέρνει την βεζυροπούλα στη σπηλιά για να την κατασπαράξει το θεριό και την αφήνουν. Εμφανίζεται ο Μεγαλέξανδρος και συστήνεται με τον Καραγκιόζη. Ο Καραγκιόζης αντικρίζει την βεζυροπούλα, τους αναφέρει για ποιο λόγο βρίσκεται εκεί και την οδηγεί στη παράγκα του. Ακολουθεί η μάχη του Μεγαλέξανδρου με το θεριό ύστερα από μια παύση που τον αρπάζει στο στόμα του και ο Καραγκιόζης τον ελευθερώνει με μια πέτρα. Μετά την νίκη του Αλέξανδρου η βεζυροπούλα τους αποχαιρετά και ο πολεμιστής αναθέτει στον Καραγκιόζη να πάει τα συχαρίκια στον Βεζύρη. Ο Καραγκιόζης εκμεταλλευόμενος την περίσταση πείθει τον περαστικό Χατζηαβάτη ότι σκότωσε ο ίδιος το

Ο Μεγαλέξανδρος και το φίδι του καραγκιοζοπαίχτη Αβραάμ

φίδι και το μαζεύουν παίρνοντας τον στον ώμο ο Χατζηαβάτης και ο Καραγκιόζης αναπαυμένος στην ουρά του. Ο Καραγκιόζης με τον γάιδαρο πάει στο σεράι και αναφέρει στον βεζύρη ότι σκότωσε το φίδι. Ακολουθεί γεύμα του Καραγκιόζη και η Χανούμ υποδέχεται τον Μεγαλέξανδρο, ο οποίος λέει όλη την αλήθεια στον βεζύρη. Οι στρατιώτες ξυλοφορτώνουν τον Καραγκιόζη και τον πετάνε κάτω από το σεράι μαζί και τον γάιδαρό του με κομμένο το κεφάλι, το οποίο ο Καραγκιόζη προσπαθεί να ξανακολήσει. Στο φινάλε του έργου ο Βεζύρης με την κόρη του και τον Καραγκιόζη αποχαιρετούν τον Μεγαλέξανδρο αφού λύνεται η παρεξήγηση και ο Καραγκιόζης μαζί με τον Χατζηαβάτη κλείνουν την παράσταση.

Στον μπερντέ του Βάγγου

Με βάση μαγνητοσκοπημένη παράσταση του Βάγγου, παρατηρούμε ότι το έργο εξελίσσεται το ίδιο με κάποιες μικροδιαφορές (Αλλαγές σκηνικού: Παράγκα- Σεράι, Δέντρα- Σπηλιά, Παράγκα- Σεράι). Το θλιβερό γεγονός το αναφέρει ο βεζύρης στον Χατζηαβάτη και όχι αξιωματικός. Όταν ο Χατζηαβάτης προτείνει στον Καραγκιόζη να τον πάρει στη δουλειά ακολουθεί κωμικό τελάλημα του Καραγκιόζη κάτω από το σεράι και ξυλοφόρτωμα από τον Βεληγκέκα. Έπειτα ο Χατζηαβάτης παίρνει από τον Βεζύρη λεφτά για την εργασία και τα μοιράζεται με τον Καραγκιόζη. Ακόμη ο Βάγγος κάνοντας αλλαγή σκηνικού μας μεταφέρει σε ένα τοπίο με σπηλιά και δέντρα χωρίς την παράγκα του Καραγκιόζη και ως υποψήφιους γαμπρούς έβγαζε μόνο Διονύσιο, Σταύρακα και Μορφονιό.