Πώς το Black Mirror εφαρμόζεται στην Κίνα

Το περιοδικό Economist το χαρακτήρισε το σύστημα ως «το πρώτο ψηφιακό απολυταρχικό κράτος στον κόσμο». Οι περισσότεροι εκτός Κίνας, αναγνώρισαν το σενάριο του επεισοδίου «Nosedive» της σειράς Black Mirror, που προβάλλεται από το Netflix κι ακόμη πιο πολλοί το φουτουριστικό δυστοπικό όραμα του Big Brother....

Η ιστορία, ή μάλλον η πραγματικότητα έχει ως εξής. Τον Ιούνιο του 2014, το κρατικό συμβούλιο της Κίνας δημοσίευσε ένα έγγραφο με την ονομασία «σχέδιο κατασκευής συστήματος κοινωνικής εκτίμησης/ βαθμολόγησης». Το μακροσκελές έγγραφο παρουσίαζε μια ιδέα εφαρμογής ενός συστήματος (Social Credit System) που θα συνέλεγε τα ηλεκτρονικά δεδομένα των πολιτών της Κίνας, για την αξιολόγηση κάθε πολίτη σε επιμέρους τομείς της ζωής του, της καθημερινότητάς του, με απώτερο σκοπό την αξιολόγηση της συμμόρφωσής του με το καθεστώς.

Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ της le monde diplomatique, η κυβέρνηση έχει δώσει άδεια σε οκτώ ιδιωτικές εταιρείες να βρουν συστήματα και αλγόριθμους για τα αποτελέσματα της κοινωνικής πίστωσης. Έτσι, το σύστημα «κοινωνικής πιστοληπτικής ικανότητας» της Κίνας, που θα αποδίδει ένα συνεχώς ανανεωμένο σκορ σε κάθε άτομο με βάση τις παρατηρούμενες συμπεριφορές, που σχεδιάστηκε για να ελέγχει τη συμπεριφορά δίνοντας στο κράτος την δυνατότητα να επιβάλει τιμωρίες και να δίνει ανταμοιβές, είναι γεγονός.

Ήδη το σύστημα βαθμολόγησης «κοινωνικής πίστης» δοκιμάζεται ευρέως πριν εφαρμοστεί σε εθνικό επίπεδο και τα χρυσά αστέρια ή αντίθετα τα μαύρα σημάδια έχουν αρχίσει να διαμορφώνουν δημόσιες και ιδιωτικές συμπεριφορές.

Από το περασμένο καλοκαίρι, λέξεις όπως η τιμιότητα και η αξιοπιστία εμφανίστηκαν σε αφίσες προπαγάνδας που συνοδεύουν μια αυξανόμενη ομάδα δημόσιων και ιδιωτικών μηχανισμών που αξιολογούν τους πολίτες, τους υπαλλήλους, τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες, ανταμείβουν το καλό και τιμωρούν τους κακούς.

Μέχρι το 2020, οι Κινέζοι αξιωματούχοι σκοπεύουν να έχουν περίπου 626 εκατομμύρια κάμερες παρακολούθησης που θα λειτουργούν σε ολόκληρη τη χώρα. Οι κάμερες αυτές, μεταξύ άλλων, θα τροφοδοτούν πληροφορίες στο εθνικό «σύστημα κοινωνικής βαθμολόγησης».

06:56 | 09 Ιαν. 2019
Τελευταία ανανέωση 14:53 | 09 Ιαν. 2019
Μαριάνθη Πελεβάνη

Το περιοδικό Economist το χαρακτήρισε το σύστημα ως «το πρώτο ψηφιακό απολυταρχικό κράτος στον κόσμο». Οι περισσότεροι εκτός Κίνας, αναγνώρισαν το σενάριο του επεισοδίου «Nosedive» της σειράς Black Mirror, που προβάλλεται από το Netflix κι ακόμη πιο πολλοί το φουτουριστικό δυστοπικό όραμα του Big Brother.

Η ιστορία, ή μάλλον η πραγματικότητα έχει ως εξής. Τον Ιούνιο του 2014, το κρατικό συμβούλιο της Κίνας δημοσίευσε ένα έγγραφο με την ονομασία «σχέδιο κατασκευής συστήματος κοινωνικής εκτίμησης/ βαθμολόγησης». Το μακροσκελές έγγραφο παρουσίαζε μια ιδέα εφαρμογής ενός συστήματος (Social Credit System) που θα συνέλεγε τα ηλεκτρονικά δεδομένα των πολιτών της Κίνας, για την αξιολόγηση κάθε πολίτη σε επιμέρους τομείς της ζωής του, της καθημερινότητάς του, με απώτερο σκοπό την αξιολόγηση της συμμόρφωσής του με το καθεστώς.

Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ της le monde diplomatique, η κυβέρνηση έχει δώσει άδεια σε οκτώ ιδιωτικές εταιρείες να βρουν συστήματα και αλγόριθμους για τα αποτελέσματα της κοινωνικής πίστωσης. Έτσι, το σύστημα «κοινωνικής πιστοληπτικής ικανότητας» της Κίνας, που θα αποδίδει ένα συνεχώς ανανεωμένο σκορ σε κάθε άτομο με βάση τις παρατηρούμενες συμπεριφορές, που σχεδιάστηκε για να ελέγχει τη συμπεριφορά δίνοντας στο κράτος την δυνατότητα να επιβάλει τιμωρίες και να δίνει ανταμοιβές, είναι γεγονός.

Ήδη το σύστημα βαθμολόγησης «κοινωνικής πίστης» δοκιμάζεται ευρέως πριν εφαρμοστεί σε εθνικό επίπεδο και τα χρυσά αστέρια ή αντίθετα τα μαύρα σημάδια έχουν αρχίσει να διαμορφώνουν δημόσιες και ιδιωτικές συμπεριφορές.

Από το περασμένο καλοκαίρι, λέξεις όπως η τιμιότητα και η αξιοπιστία εμφανίστηκαν σε αφίσες προπαγάνδας που συνοδεύουν μια αυξανόμενη ομάδα δημόσιων και ιδιωτικών μηχανισμών που αξιολογούν τους πολίτες, τους υπαλλήλους, τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες, ανταμείβουν το καλό και τιμωρούν τους κακούς.

Μέχρι το 2020, οι Κινέζοι αξιωματούχοι σκοπεύουν να έχουν περίπου 626 εκατομμύρια κάμερες παρακολούθησης που θα λειτουργούν σε ολόκληρη τη χώρα. Οι κάμερες αυτές, μεταξύ άλλων, θα τροφοδοτούν πληροφορίες στο εθνικό «σύστημα κοινωνικής βαθμολόγησης».

Όταν αυτό το σύστημα, όταν θα είναι έτοιμο, προβλέπεται σε δύο χρόνια, θα καταχωρεί σε κάθε άτομο στην Κίνα ένα σκορ που θα ενημερώνεται διαρκώς με βάση τις παρατηρούμενες συμπεριφορές. Για παράδειγμα, αν κάποιος διασχίσει παράνομα το δρόμο, και καταγραφεί στις κάμερες, αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της βαθμολογίας του.

Στις επαρχίες όπου εφαρμόζεται οι κάμερες ανιχνεύουν σιδηροδρομικούς σταθμούς για να εντοπίσουν τους «most wanted» εγκληματίες της Κίνας. Οι οθόνες δείχνουν τα πρόσωπα των περαστικών και απαριθμούν τα ονόματα των ανθρώπων που δεν πληρώνουν τα χρέη τους. Σαρωτές αναγνώρισης προσώπου προστατεύουν τις εισόδους σε συγκροτήματα κατοικιών. Παράλληλα παρακολουθούν τη χρήση του διαδικτύου, τις επικοινωνίες, τη διαμονή στα ξενοδοχεία και τα ταξίδια με τρένα και αεροπλάνα, ακόμη και τα ταξίδια με αυτοκίνητο σε συγκεκριμένες περιοχές, τις φιλικές σχέσεις, κ.λπ.

Δεδομένου ότι οποιοσδήποτε έχει πετάξει σκουπίδια κινδυνεύει να χάσει τρία σημεία, δεν υπάρχουν τσιγάρα ή κενά κουτιά στους δρόμους της πόλης ή στα λεωφορεία. Λόγω των πολυάριθμων φωτογραφικών μηχανών υψηλής τεχνολογίας που κατασκευάζει το Hik Vision – ένας παγκόσμιος ηγέτης στην παρακολούθηση βίντεο, του οποίου κύριος μέτοχος είναι η κινεζική κυβέρνηση – η αστυνομία δεν χρειάζεται να παρακολουθεί αυτοπροσώπως. Η διέλευση ενός δρόμου στην πόλη Rongcheng δεν είναι πλέον μια πρόκληση: οι οδηγοί σταματούν για πεζούς, ένα σπάνιο περιστατικό στην Κίνα. Εάν αποτύχουν, η ποινή είναι σκληρή: ένα πρόστιμο 50 γιουάν, τρία σημεία από την άδεια οδήγησης.

Οι πελάτες με καλές αξιολογήσεις λαμβάνουν ειδικά προνόμια και πρόσβαση σε προσοδοφόρα χρηματοοικονομικά προϊόντα καθώς και την πλατφόρμα δανεισμού Huabei που ανήκει στην Alipay. Σύμφωνα με την Global Times, μια εφημερίδα που ανήκει στην κυβέρνηση, μέχρι τα τέλη Απριλίου του 2018, οι Αρχές είχαν παρεμποδίσει άτομα να επιβιβαστούν σε 11.14 εκατομμύρια πτήσεις και σε 4.25 εκατομμύρια σιδηροδρομικές μεταφορές υψηλών ταχυτήτων.

Σε πολλές αγροτικές περιοχές, το πρόγραμμα Sharp Eyes επιτρέπει στους ανθρώπους να συνδέουν τις τηλεοράσεις ή τα smartphones τους με κάμερες παρακολούθησης στην είσοδο των χωριών τους. Στα μικρά χωριά γύρω από το Rongcheng, η κοινωνική πίστη είναι ακόμα πιο ενεργή. Εκατό χωριά έχουν ήδη μια πλατεία κοινωνικής πίστης, όπου οι φωτεινές πινακίδες δείχνουν λεπτομέρειες των εντολών και των εικόνων των πολιτών που έχουν κερδίσει ή χάσει πόντους τον περασμένο μήνα.

Ο Hou Yunchun, πρώην αναπληρωτής διευθυντής του Κέντρου Αναπτυξιακής Έρευνας του Κρατικού Συμβουλίου, είπε σε μια συνάντηση στο Πεκίνο το Μάιο πως το σύστημα θα πρέπει να λειτουργεί έτσι ώστε «οι άνθρωποι με χαμηλό σκορ να χρεοκοπούν».