Η ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΤΑ ΓΑΥΓΑΜΗΛΑ. Της Μαίρης Καρά

Την 1η Οκτώβριου του 331 τελευταία του Βοηδρωμιώνα που είχε ορίσει ο χρησμός του ΑΡΙΣΤΑΝΔΟΥ παρέταξε ο Αλέξανδρος σε δύο τάξεις τον Στρατό, που συγκροτείτο από 40.000 πεζούς και 7.000 ιππείς. Στο κέντρο παρατάχθηκαν έξη τάξεις της φάλαγγας και δεξιά τους οι υπασπιστές. Αριστερά της φάλαγγας τάχθηκαν 500 πεζοί και 2.000 ιππείς ΘΕΣΣΑΛΟΙ.      Πίσω απ' την πρώτη γραμμή αναπτύχθηκαν οι οπλίτες και πελταστές σχηματίζοντας αμφίστομη φάλαγγα, ώστε σε μια προσπάθεια υπερφαλάγγισης και κύκλωσης να σχηματίσουν νέο μέτωπο πλάγιο (επικαμπή) ή αντίθετο του αρχικού. Μπροστά απ' τις ίλες των εταίρων παρατάχθηκαν σε πλαγιοφυλακή οι Αγριάνες ακοντιστές, υποστηριζόμενοι στο δεξιό τους πλευρό από ψιλούς τοξότες και ΑΚΟΝΤΙΣΤΕΣ...
Τις μονάδες των ψιλών υποστήριζαν οι πρόδρομοι σαρισοφόροι υπό τον ΑΡΕΤΗ και οι Παίονες ελαφροί ιππείς. Την πλαγιοφυλακή που κάλυπτε τον χώρο μεταξύ των δυο κυρίων γραμμών μάχης, κάλυπταν Έλληνες ιππείς και τμήματα Αγριάνων και ψιλών τοξοτών. Την εμπροσθοφυλακή του δεξιού ελληνικού κέρατος αποτελούσαν οι ιππείς του ΜΕΝΙΔΑ.       Με τον ίδιο τρόπο παρατάχθηκαν και στην αριστερή πλευρά τμήματα ΚΡΗΤΩΝ τοξοτών και ΘΡΑΚΩΝ ακοντιστών, ως πλαγιοφυλακή υποστηριζόμενα από Θρακικά και Ελληνικά τμήματα ιππικού. Εμπροσθοφυλακή του αριστερού κέρατος αποτελούσε το τμήμα του μισθοφορικού ιππικού του ΑΝΔΡΟΜΑΧΟΥ. Τέλος, την φύλαξη του στρατοπέδου ο Αλέξανδρος ανέθεσε στους Θράκες ΠΕΛΤΑΣΤΕΣ.      Από την αντίπαλη πλευρά ο ΔΑΡΕΙΟΣ στον συγκεκριμένο στρατό που παρέταξε, επέφερε νέες βελτιώσεις. Προμηθεύθηκε ξίφη και δόρατα πολύ μεγαλύτερα απ' τα προηγούμενα και κατασκεύασε 200 δρεπανηφόρα άρματα, το καθένα απ' τα οποία διέθετε ένα είδος μυτερού καμακιού, που εξείχε αρκετά απ' τους ίππους, ενώ εκατέρωθεν του ζυγού πρόβαλλαν τρία μακριά ακόντια. Επίσης κι απ' τις δυο πλευρές των αξόνων των τροχών πρόβαλλαν δρέπανα. Επιπλέον, ο Δαρείος φέρεται πως είχε στα ΑΡΒΗΛΑ 15 οπλισμένους ΕΛΕΦΑΝΤΕΣ, που για πρώτη φορά αναφέρονται ότι παρατάχτηκαν σε πεδίο ΜΑΧΗΣ.     Ο Δαρείος απάντησε με επίθεση εναντίον του κέντρου των Ελλήνων. Τα άρματα και οι ελέφαντές του διέσπασαν τις προφυλακές και βρέθηκαν μπροστά στο ελληνικό πεζικό. Το ιππικό του διέσχισε το ελληνικό μέτωπο αλλά, αντί να επιτεθεί στις απροστάτευτες πτέρυγες των Ελλήνων, συνέχισε την έφοδο του προς τα ελληνικά μετόπισθεν, για να λεηλατήσει τα εφόδια και να σκοτώσει τους συνοδούς του ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ.      Τότε ο Αλέξανδρος την ενίσχυσε με μισθοφόρους ιππείς. Σε απάντηση ο Δαρείος έστειλε κι άλλες ενισχύσεις στο σημείο αυτό, δημιουργώντας κενό στο αριστερό του πλευρό. Ο Αλέξανδρος το αντιλήφθηκε αμέσως και με μια κίνηση αστραπιαία επιτέθηκε ο ίδιος στην κεφαλή των εταίρων του.      Μέσα απ' το κενό αυτό στράφηκε προς το κέντρο του περσικού στρατεύματος αλλά και κατά του ίδιου του ΔΑΡΕΙΟΥ.     Ο Αλέξανδρος αγνόησε τα μετόπισθεν του κι επιτέθηκε ο ίδιος στο κενό, που άφησαν οι Πέρσες ιππείς, ενώ έστρεψε τις εφεδρείες του εναντίον των ανυπεράσπιστων περσικών πτερύγων. Η τακτική του ήταν υπέρτερη, αλλά ο μεγάλος αριθμός των Περσών δυσκόλεψε τους Έλληνες. Οι Πέρσες άντεξαν μέχρι την στιγμή, που τον είδαν να διασπά το κέντρο τους και να πλησιάζει τον Δαρείο με το ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΤΟΥ.     Ο Δαρείος τρομαγμένος απ' την εκπληκτική ταχύτητα της επίθεσης του Αλεξάνδρου, τράπηκε πάλι σε φυγή. Όταν ο Αλέξανδρος έσπευσε προς ενίσχυση του ΠΑΡΜΕΝΙΩΝΑ, η μάχη είχε ουσιαστικά λήξει. Ο Αλέξανδρος κατεδίωξε τους Πέρσες ως τα Αρβηλα, ενώ ο Δαρείος κατόρθωσε να διαφύγει ξανά με φρουρά λίγων χιλιάδων ιππέων στην ΜΗΔΙΑ.   Τα άλογα που τραβούσαν το άρμα του Δαρείου τραυματίστηκαν κι ο Δαρείος ήταν έτοιμος να πέσει απ' το άρμα του, αλλά κατάφερε και πήδηξε. Πέταξε το βασιλικό διάδημά του και ιππεύοντας ένα άλογο έφυγε απ' την θέση της μάχης. Η προσωπική φρουρά του Δαρείου τράπηκε σε φυγή και τον άφησε εκτεθειμένο. Τα στρατεύματα συνειδητοποιώντας ότι ο Δαρείος υποχωρεί, διασπάστηκαν και είτε παραδόθηκαν είτε έφυγαν, ενώ το ελληνικό ιππικό τους καταδίωκε. Κι ο Δαρείος βλέποντάς τους να υποχωρούν, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το πεδίο της μάχης. Όμως ένα μεγάλο μέρος των στρατιωτών του είχε ήδη σκοτωθεί κι έτσι διέφυγε και ο ίδιος ο ΔΑΡΕΙΟΣ.   Το ιππικό της Μακεδονίας ακολούθησε τους φευγάτους Πέρσες κι όπως συνηθιζόταν μετά την μάχη, αφού ήταν οι νικητές, να σφάζουν ένα πολύ μεγάλο μέρος των εχθρών τους. Ετσι το περσικό κράτος διαλύθηκε και ο Δαρείος δολοφονήθηκε (από τον σατράπη του ΒΗΣΣΟ που ανακηρύχθηκε ο ίδιος Αυτοκράτορας) κι ο Αλέξανδρος χωρίς αντίσταση, κατέλαβε  την Βαβυλώνα, τα Σούσα, την Περσέπολη και τα ΕΚΒΑΤΑΝΑ.    Ο Αλέξανδρος απέδειξε, ότι μπορούσε να ξεπερνά τις δυσκολίες, σπάζοντας τον περσικό κλοιό. Γι' αυτό στα Γαυγάμηλα ο ελληνικός Στρατός συνέτριψε τον περσικό. Οι περσικές απώλειες ποικίλουν μεταξύ 40.000 και 100.000,  ενώ οι ελληνικές δεν ξεπέρασαν τους 500 ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ.    Η νίκη του Μεγάλου Αλεξάνδρου στα Γαυγάμηλα το 331 π.Χ. οδήγησε την Περσική Αυτοκρατορία στο τέλος της κι άνοιξε τον δρόμο στους Έλληνες προς την ΑΝΑΤΟΛΗ. Ο Αλέξανδρος με τον Στρατό του συνέχισε την επίθεσή του εναντίον της Περσικής Αυτοκρατορίας προς την Κασπία θάλασσα. Χρησιμοποίησε τη νίκη του σαν κομβικό σημείο, για να ενώσει την Ανατολή με την Δύση και διέδωσε τον ΕΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ σε τεράστιες περιοχές, ενώ γέμισε τα θησαυροφυλάκιά του με αμύθητους θησαυρούς. Η νίκη του εξασφάλισε την κυριαρχία του ελληνικού ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ σ' όλη την ΥΦΗΛΙΟ για τους επόμενους ΑΙΩΝΕΣ.     Την εποχή που ανέλαβε ο Αλέξανδρος την εξουσία δεν είχαν αναπτυχθεί σε τόσο υψηλό επίπεδο ο σχεδιασμός και η στρατηγική της μάχης. Στην καλύτερη περίπτωση, οι αντίπαλοι συγκρούονταν κατά μέτωπον και αναδεικνυόταν συνήθως νικητής, ο μεγαλύτερος και καλύτερα οπλισμένος Στρατός. Ο Αλέξανδρος εισήγαγε τους τακτικούς ελιγμούς για την κύκλωση του εχθρού και για τον συντονισμό πεζών και έφιππων επιθέσεων. Αν και η Περσία παρέμενε ισχυρή, ο Αλέξανδρος αποφάσισε να προσθέσει νέα εδάφη στην Αυτοκρατορία του, πριν ολοκληρώσει την ήττα των ΠΕΡΣΩΝ.    Η μάχη στα ΓΑΥΓΑΜΗΛΑ ή στα ΑΡΒΗΛΑ είναι η τελευταία, η μεγαλύτερη και η αποφασιστικότερη μάχη του Αλέξανδρου Γ΄ κατά του Δαρείου Γ΄, γιατί κάμφθηκε η αντίστασή του για την κατάληψη της Αυτοκρατορίας των ΑΧΑΙΜΕΝΙΔΩΝ. Κι αφού κατείχε τα παράλια της Αν. Μεσογείου και είχε εξουδετερώσει τον Περσικό στόλο, άνοιξε ο δρόμος για την ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΙΑ.