ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ ΜΑΪΟ ΣΥΝΕΛΛΗΝΕΣ. Πως φτάσαμε από την Πρωτομαγιά του Σικάγο στην Πρωτομαγιά των Μνημονίων

Είναι Σάββατο 1η Μαΐου 1886, ημέρα εργάσιμη, στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού ωκεανού, στις ΗΠΑ, πραγματοποιείται μια μεγαλειώδης απεργία όπου περισσότεροι από 350.000 εργάτες σε 1.200 εργοστάσια  αφήνουν τις δουλειές τους και κατεβαίνουν στο δρόμο. Μόνο στο Σικάγο...
(το μεγαλύτερο τότε βιομηχανικό κέντρο των ΗΠΑ) απεργούν 100.000 εργαζόμενοι με αίτημα τη μείωση των εργάσιμων ωρών σε οκτώ και σύνθημα «8 ώρες εργασία, 8 ώρες ψυχαγωγία, 8 ώρες ύπνος». Η απόφαση για μια σειρά απεργιακών κινητοποιήσεων με αφετηρία την Πρωτομαγιά του 1886 είχε ήδη παρθεί δυο χρόνια πριν, το 1884 στο συνέδριο της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Εργασίας.  Eκείνη την ημέρα η τόσο δυναμική διαδήλωση του Σικάγο έληξε ειρηνικά. Όμως δυο μέρες μετά, στις 3 Μαΐου, έξω από το εργοστάσιο θεριστικών μηχανών Μακ Κόρμικ, η αστυνομία άνοιξε πυρ εναντίον εργατών που διαδήλωναν κατά των απεργοσπαστών. Το αποτέλεσμα ήταν 4 νεκροί διαδηλωτές και αρκετοί τραυματίες. Αμέσως αποφασίζεται διαδήλωση για την 4η Μαΐου στην πλατεία Χέιμαρκετ. Η διαδήλωση κυλούσε ομαλά ώσπου ανάμεσα από το πλήθος ένας προβοκάτορας  πέταξε μια βόμβα σκοτώνοντας 4 αστυνομικούς και τραυματίζοντας 70. Η αστυνομία τότε άρχισε να πυροβολεί μανιασμένα προς κάθε κατεύθυνση. Από τους διαδηλωτές υπήρξε τουλάχιστον ένας νεκρός και πολλοί τραυματίες. Είναι δύσκολο να υπολογιστούν ακριβώς οι θάνατοι καθώς πολλοί υπέκυψαν από τα τραύματά τους τις επόμενες ημέρες.  Για την τραγωδία στη Χέιμαρκετ συνελήφθησαν οι διοργανωτές της διαδήλωσης οι οποίοι οδηγήθηκαν σε μια στημένη δίκη κατηγορούμενοι ως ένοχοι συνωμοσίας. Και οι οκτώ κατηγορούμενοι κρίθηκαν ένοχοι. Επτά καταδικάστηκαν σε θάνατο και ένας σε φυλάκιση 15 ετών. Τελικά από τους 7 εκτελέσθηκαν οι τέσσερις, ένας αυτοκτόνησε στο κελί του και στους άλλους δύο η ποινή μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη. Η δίκη των οκτώ θεωρείται από διαπρεπείς Αμερικανούς νομικούς ως μία από τις σοβαρότερες υποθέσεις κακοδικίας στην ιστορία των ΗΠΑ.  Η απεργία του 1886 έχει ιστορική σημασία διότι πέτυχε τη μείωση του ωρών εργασίας  185.000 εργατών σε 8 ώρες και τουλάχιστον 200.000 εργατών σε 10 και 9 ώρες αντίστοιχα από 13 που δούλευαν. Σε κάποιες περιοχές το Σαββάτο κηρύχτηκε ημιαργία ενώ σε αρκετές βιομηχανίες σταμάτησαν την κυριακάτικη εργασία.  Στις 20 Ιουλίου 1889, καθιερώθηκε η Πρωτομαγιά ως εργατική γιορτή,  κατά τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δεύτερης Διεθνούς (Σοσιαλιστικής Διεθνούς) στο Παρίσι, σε ανάμνηση του ξεσηκωμού των εργατών του Σικάγο.  Εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα  Στην Ελλάδα η εργατική Πρωτομαγιά γιορτάστηκε μαζικά για πρώτη φορά το 1893 στην Αθήνα με πρωτοβουλία του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου του Σταύρου Καλλέργη ο οποίος ήταν μια ξεχωριστή προσωπικότητα, ένας πρωτοπόρος αγωνιστής του σοσιαλισμού. Η συγκέντρωση πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 2 Μαΐου διότι το Σάββατο ήταν εργάσιμη ημέρα. Το απόγευμα της Κυριακής συγκεντρώθηκαν περίπου 2.000 άτομα στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Ομιλητής στην πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση του 1893 ήταν ο Σταύρος Καλλέργης, ο οποίος μεταξύ άλλων είπε: «Ο σκοπός της συναθροίσεώς μας ενταύθα είναι να υπογράψωμεν ψήφισμα διά να δοθή εν καιρώ εις την Βουλήν. Το ψήφισμα δε έχει ως εξής: Συνελθόντες σήμερον την 2 Μαΐου ημέραν Κυριακήν και ώραν 5 μ.μ. εν τω Αρχαίω Σταδίω οι κάτωθι υπογεγραμμένοι μέλη του “Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου” και υπό μισθόν πάσχοντες εψηφίσαμεν:  Α) Την Κυριακήν να κλείωσι τα καταστήματα, καθ’ όλην την ημέραν, και οι πολίται ν’ αναπαύωνται.  Β) Οι εργάται να εργάζωνται 8 ώρας την ημέραν.  Γ) Ν’ απονέμηται σύνταξις εις τους εκ της εργασίας παθόντας και καταστάντας ανικάνους προς διατήρησιν εαυτών και της οικογενείας των.  Δ) Το συμβούλιον του “Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου” να επιδώση το ψήφισμα εις την Βουλήν.  Το ψήφισμα παρέδωσε στη βουλή ο ίδιος ο Καλλέργης. Ανέβηκε στο δημοσιογραφικό θεωρείο και περίμενε από τον Πρόεδρο της Βουλής να τον αναγγείλει ο οποίος όμως εσκεμμένα καθυστερούσε και ασχολούνταν με οτιδήποτε άλλο εκτός από τον πρωτοπόρο σοσιαλιστή. Ο Καλλέργης τότε διαμαρτυρήθηκε  και ο πρόεδρος διέταξε τη σύλληψή του για διατάραξη της συνεδρίασης. Οι στρατιώτες της φρουράς αφού τον χτύπησαν με τα κοντάκια των όπλων τους τον μετέφεραν στο αστυνομικό τμήμα. Έπειτα δικάστηκε και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 10 ημερών.  Το 1894 επαναλήφθηκε ο εορτασμός της εργατικής πρωτομαγιάς στο Στάδιο με τα ίδια αιτήματα συν την κατάργηση της θανατικής ποινής.  Μετά το 1894 και για αρκετά χρόνια δεν φαίνεται να υπάρχει εορτασμός της Πρωτομαγιάς εξαιτίας των ραγδαίων εθνικών και κοινωνικοπολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα.  Αξιοσημείωτες ημερομηνίες εργατικής πρωτομαγιάς  1924 Η πρώτη δολοφονία απεργού, του κομμουνιστή εργάτη Σ. Παρασκευαΐδη στην Πλατεία Κοτζιά, όπου βρισκόταν το Εργατικό Κέντρο Αθήνας.  1926 Την επομένη της Πρωτομαγιάς ιδρύεται στην Αθήνα η Συνομοσπονδία Δημοσίων Υπαλλήλων Ελλάδος, η σημερινή ΑΔΕΔΥ.  1929 Απαγόρευση των πρωτομαγιάτικων εκδηλώσεων από την κυβέρνηση Βενιζέλου. Συλλήψεις και αστυνομικές επιχειρήσεις σε εργατικές λέσχες και σωματεία.  1934 Τις εκδηλώσεις της Πρωτομαγιάς ακολουθεί απεργιακή κινητοποίηση λιμενεργατών και μυλεργατών στην Καλαμάτα. Οκτώ διαδηλωτές δολοφονούνται από στρατιωτικά τμήματα που ανέλαβαν να επιβάλουν την τάξη.  1936 «Μέρα Μαγιού μου μίσεψες, μέρα Μαγιού σε χάνω» Επιτάφιος. Γ. Ρίτσος  Από τις 29 Απριλίου 12.000 καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης – εκ των οποίων περίπου το 70% γυναίκες – κατεβαίνουν σε απεργία για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Την επόμενη μέρα η απεργία απλώνεται σε όλη τη την Ελλάδα. Μέχρι τις 8 του Μάη οι απεργίες συνεχίζονται κάτω από μανιασμένες επιθέσεις της αστυνομίας και πολλούς τραυματισμούς απεργών. Στις 9 Μάη αρχίζει μεγάλη πανεργατική απεργία, 30.000 απεργοί με τη συμπαράσταση όλου του λαού, καταλαμβάνουν το κέντρο της πόλης και διαδηλώνουν. Χωροφύλακες χτυπούν τους απεργούς και σκοτώνουν 9 διαδηλωτές, ενώ τραυματίζουν πάνω από 200. Πρώτος νεκρός είναι ο αυτοκινητιστής Τάσος Τούσης. Από τον θάνατό του οποίου θα εμπνευστεί και ο Γιάννης Ρίτσος τον «Επιτάφιο».   Τάσος_Τούσης_1936  Η μητέρα του Τούση επάνω από το άψυχο κορμί του γιου της.  1944 Αυτή η πρωτομαγιά σημαδεύτηκε από την εκτέλεση 200 κομμουνιστών αιχμαλώτων στην Καισαριανή από τους ναζί ως αντίποινα για το θάνατο ενός Γερμανού στρατηγού και τριών συνοδών του αξιωματικών στους Μολάους της Λακωνίας, στις 27 Απρίλη του ίδιου έτους. Χρειάστηκαν 10 φορτηγά για να μεταφερθούν οι «200»  από το Χαϊδάρι που κρατούνταν στην Καισαριανή ενώ κατά την εκτέλεση οι μελλοθάνατοι μετέφεραν στα φορτηγά τα πτώματα των εκτελεσμένων συντρόφων τους. Ιστορικό έχει μείνει και το «όχι» του κομμουνιστή Ναπολέοντα Σουκατζίδη στην προσφορά των Γερμανών να του χαρίσουν τη ζωή, επειδή γνώριζε πέντε γλώσσες και μπορούσαν να τον χρησιμοποιήσουν ως διερμηνέα.  Η Πρωτομαγιά στην Ελλάδα του Μνημονίου  Η σχέση του τότε με το τώρα είναι λίγο οξύμωρη. Οι εργαζόμενοι τότε μάχονταν για πράγματα που δεν είχαν ζήσει και για αυτούς ήταν ένα όνειρο, ένα όνειρο που έγινε όμως στόχος και τελικά επιτεύχθηκε. Αντίθετα σήμερα έχουμε φτάσει δυστυχώς στην τραγική κατάσταση που αντί να προσπαθούμε να βελτιώσουμε κι άλλο τις συνθήκες ζωής και εργασίας, προσπαθούμε να ξανακερδίσουμε τα ήδη κεκτημένα κατοχυρωμένα πολλά χρόνια τώρα, δικαιώματά μας.  Ας ξαναδούμε τι ζητούσε ο Κεντρικός Σοσιαλιστικός Σύλλογος του Καλλέργη  πριν από 121 χρόνια. Ζητούσε κλειστά μαγαζιά την Κυριακή, οκτώ ώρες εργασίας και επιδόματα σε αυτούς που δεν ήταν σε θέση να συντηρηθούν εξαιτίας κάποιου ατυχήματος. Επιστρέφοντας στο πολύ μακρινό από τότε 2014 διαπιστώνουμε ότι πλέον δεν έχουμε κανένα από αυτά τα δικαιώματα και θεωρούμε και τους εαυτούς μας τυχερούς εάν στην τελική έχουμε δουλειά! Κατεδαφισμένα δημόσια κοινωνικά αγαθά, κατεδαφισμένη δημόσια ασφάλιση, μισθοί και συντάξεις της πείνας, ανύπαρκτο εργατικό δίκαιο και εργασιακές σχέσεις διαλυμένες. Τα μνημόνια των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που μας έχουν επιβληθεί το μόνο που κατορθώνουν είναι να μας εξαθλιώνουν περισσότερο μετατρέποντας την Ελλάδα σε μια χώρα με φτηνό και αναλώσιμο ανθρώπινο δυναμικό χωρίς δικαιώματα, χωρίς όνειρα που όλο και συνηθίζει στα λιγότερα και στη μιζέρια.  Ο κόσμος όμως αυτός δεν άλλαξε από τους ανθρώπους που κοίταζαν τη δουλειά τους, δεν ενδιαφέρονταν ή δεν ασχολούνταν γιατί πίστευαν ότι τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει. Αυτό που μας διδάσκουν οι αγώνες της εργατικής Πρωτομαγιάς από την αρχή τους ακόμα και μέσα στο πέρασμα των χρόνων είναι ότι σε αυτήν τη ζωή τίποτα δεν χαρίζεται παρά μόνο κατακτάται μέσα από αγώνες και θυσίες. Οι άνθρωποι αυτοί πίστεψαν σε κάποια ιδανικά, αγωνίστηκαν για αυτά και τελικά βγήκαν νικητές. Οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι και οι νέοι σήμερα χρειαζόμαστε ξανά την οργάνωση, την ενότητα, την αλληλεγγύη και τη μαχητικότητα ώστε να αγωνιστούμε για την ανατροπή αυτού του κατεστημένου που θέλει να μας καταδικάσει στη φτώχεια και την εξαθλίωση. Για μια ζωή με αξιοπρέπεια, μια δουλειά με δικαιώματα. Το οφείλουμε σε όλους αυτούς που έχυσαν το αίμα τους, το οφείλουμε σε εμάς τους ίδιους, το οφείλουμε στους επόμενους.