ΚΥΠΡΟΣ. 9 και 10 Μαΐου 1956: Η εκτέλεση του Μιχαλάκη Καραολή και Ανδρέα Δημητρίου... Γράφει ο Δρ. Νίκος Κρεμμύδας

..στον απελευθερωτικό αγώνα της Κύπρου και οι αιματηρές διαδηλώσεις συμπαράστασης των Ελλήνων στην Αθήνα.

Στίς 10 Μαίου 1956 ο Μιχαλάκης Καραολής και ο Ανδρέας Δημητρίου, - ένας μάγκας «Λεμεσανός», ήταν οι πρώτοι αγωνιστές του Κυπριακού Αγώνα που καταδικάσθηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν από τους Άγγλους δυνάστες....

Ήταν... δύο νέοι άνθρωποι, στρατευμένοι στη μάχη της απελευθέρωσης, που βρέθηκαν κοντά σε στιγμές οριακές και τα ονόματά τους συνδέθηκαν μια για πάντα. Βρέθηκαν στη φυλακή κατηγορούμενοι για διαφορετικές υποθέσεις, καταδικάστηκαν και οι δύο σε θάνατο και η μοίρα τους τούς έφερε να σταθούν την ίδια μέρα στο ικρίωμα της εκτέλεσης. 
Το πρωί της 10ης Μαΐου πρώτος απαγχονίστηκε ο Καραολής και λίγο αργότερα ο Δημητρίου. Η αγχόνη είχε στηθεί μέσα στο «προαύλιο» της φυλακής, ενώ μετά την εκτέλεση οι Βρετανοί δεν απέδωσαν καν τα σώματα των νεκρών παλικαριών στις οικογένειες τους, ώστε να ταφούν σωστά. Αντίθετα, τους έθαψαν μέσα στη φυλακή σε έναν ειδικό χώρο, όπου μετέπειτα έθαψαν και άλλους, και σήμερα είναι τόπος προσκυνήματος. Πρόκειται για τα λεγόμενα «φυλακισμένα μνήματα».

Την προηγούμενη μέρα, - 9 Μαίου, στην Ελλάδα χιλιάδες λαού συγκεντρώθηκαν στην Πλατεία Ομονοίας για να καταδικάσουν τα σκληρά μέτρα του άγγλου κυβερνήτη Χάρντινγκ στην Κύπρο αλλά και να αποτρέψουν την προγραμματισμένη για την επόμενη μέρα εκτέλεση των αγωνιστών Μιχαλάκη Καραολή και Ανδρέα Δημητρίου. Οι διαδηλωτές ζητούσαν την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, αποδοκιμάζοντας τον Υπουργό Εξωτερικών, Σπυρίδωνα Θεοτόκη, για την ενδοτική του πολιτική. «Άξων Αθηνών - Βελιγραδίου - Καΐρου» έγραφε το πανό που ξεχώριζε, υπονοώντας την αλλαγή πλεύσης της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής και τη σύμπλευσή της με τους Τίτο και Νάσερ. Το συλλαλητήριο διοργάνωσε η Πανελλήνια Επιτροπή Ενώσεως Κύπρου (ΠΕΕΚ), με ομιλητή τον πρόεδρό της, Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Δωρόθεο.

Μετά το πέρας του συλλαλητηρίου, οι συγκεντρωμένοι θέλησαν να οδεύσουν προς τη Βρετανική Πρεσβεία στο Κολωνάκι, παρά τις προτροπές του Προκαθημένου της Ελλαδικής Εκκλησίας να διαλυθούν. Πλησίον της Πλατείας Κλαυθμώνος, η Αστυνομία τους εμπόδισε, με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν ταραχές. Τα επεισόδια γενικεύτηκαν στο κέντρο της Αθήνας, με τα όργανα της τάξης να ανοίγουν πυρ κατά των διαδηλωτών. Ο αστυνομικός διευθυντής Αριστείδης Παπαδόπουλος απομονώθηκε και κακοποιήθηκε από τους διαδηλωτές. Τραυματίστηκε σοβαρά και περιήλθε σε αφασία.

Στην οδό Δραγατσανίου, λόγω του ότι είχαν στηθεί οδοφράγματα, η σύγκρουση ήταν ιδιαίτερα σφοδρή, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους τρεις διαδηλωτές , - ας είναι το ίδιο αιώνια η μνήμη τους, οι : Ευάγγελος Γεροντής (28 ετών), Ιωάννης Κωνσταντόπουλος (21 ετών), Φραγκίσκος Νικολάου (23 ετών). Στα νοσοκομεία μεταφέρθηκαν 265 τραυματίες, 165 από σφαίρες αστυνομικών και 100 με μώλωπες από χτυπήματα. Η κατάσταση γρήγορα εκτονώθηκε, αλλά ήταν σαφές ότι ο ελληνικός λαός απαιτούσε ενεργητικότερη εξωτερική πολιτική για το Κυπριακό.

Αγώνες κοινοί του Ελληνισμού, πέρα απο ιδεολογίες , μικροσυμφέροντα ή κατευθυνόμενες πολιτικές [.... ], που τίς μέρες αυτές , ειδικά σαν Ελληνες πρέπει να τίς θυμόμαστε, έμπνευση ελπίδας και σύμπνοιας....