Απο εμάς: 100000 ΜΠΡΑΒΟ ΑΛΕΞΗ. ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΜΑΝΘΕΑΚΗ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΗΣ ΟΞΦΟΡΔΗΣ: "Δεν είναι Μουσείο το Βρετανικό!" The Greek translation of my Oxford Union speech. ΠΟΛΛΕΣ ΦΩΤΟ & ΒΙΝΤΕΟ

ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΜΑΝΘΕΑΚΗ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΗΣ ΟΞΦΟΡΔΗΣ ΘΕΜΑ ΤΟΥ DEBATE: “ΑΥΤΟΣ Ο ΟΙΚΟΣ ΘΑ ΕΠΕΣΤΡΕΦΕ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΑΠΟΚΤΗΘΗΚΑΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ”....

H Ελληνική μετάφραση του λόγου μου στο debate στην Οξφόρδη για την επιστροφή η όχι των κλεμμένων αρχαιοτήτων στις χώρες από όπου αφαιρέθηκαν. Με το προεδρείο και την επιτροπή του Oxford Union και με τους ομιλητές. Ένας απλός Έλληνας μιλάει για το δίκιο μας στην καρδιά της Αγγλικής διανόησης.

The Greek translation.

Ομιλία του εισηγητή Αλέξη Μανθεάκη, προέδρου της Διεθνούς Επιτροπής Δράσης για την Eπιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα ( Έδρα Νέα Ζηλανδία) IPSACI – www.ipsaci2.com

«Γεια σας και πάλι.
Ούτε ο Δαλάι Λάμα δεν είχε την ευκαιρία να μιλήσει δύο φορές! Είναι μεγάλη τιμή για μένα! Θέλω να ευχαριστήσω τον αξιότιμο Πρόεδρο και την Πανεπιστημιακή Ένωση της Οξφόρδης για την τιμή που μου έκαναν να με προσκαλέσουν να μιλήσω εδώ σήμερα στην Ένωση και είναι χαρά μου να απευθυνθώ στους καλεσμένους, και στη συνέχεια να λάβουν τον λόγο εξέχοντες ομιλητές που θα αναφερθούν σε τομείς της ειδικότητας τους και στο ερώτημα εάν οι αρχαιότητες που αφαιρέθηκαν, αρπάχθηκαν, πέστε το όπως θέλετε, κατά την διάρκεια της αποικιοκρατίας, θα πρέπει να επιστραφούν στις χώρες απ’ όπου προέρχονται.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω επίσης τον συνεργάτη μου τον Άλαν Σμιθ που δεν μπόρεσε να είναι εδώ σήμερα, διότι αυτός έκανε το ταξίδι μου εφικτό.

Το δικό μου ενδιαφέρον στην συζήτηση σήμερα το βράδυ είναι για το θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα τα οποία ο Λόρδος ‘Ελγιν πήρε από την Ελλάδα την εποχή που ο Ελληνικός λαός ήταν σκλαβωμένος και δεν είχε λόγο για την αφαίρεση. Ο Έλγκιν τα πήρε, ή μάλλον τα αφαίρεσε βίαια, και πρέπει να θυμόμαστε ότι χρησιμοποίησε αυτά τα διακοσμητικά για την κατοικία του. Βεβήλωσε ένα ναό, έναν ιερό τόπο προσευχής. Τα Γλυπτά του Παρθενώνα δεν είναι αγάλματα, είναι ιερά κειμήλια που αφαιρέθηκαν από έναν τόπο λατρείας. Επίσης έσκισε τον Παρθενώνα στα δύο. Υπάρχει (η ζωοφόρος) σε δύο ξεχωριστά τμήματα. Το Βρετανικό Μουσείο ισχυρίζεται ότι «αυτό είναι το καλύτερο, είναι οικουμενική η προβολή έτσι που τα δείχνουμε. Δεν μπορείτε όλοι να πάτε στην Ελλάδα. Πόσοι από εσάς πηγαίνετε στην Ελλάδα; 

Εμείς τα παρουσιάζουμε σε 6,000,000 άτομα τον χρόνο».
Εγώ απαντώ ότι 2,000,000 άνθρωποι ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ στην Αθήνα περνούν με αυτοκίνητα ή με τα πόδια κάτω από τον Παρθενώνα, που είναι εκεί, επηρεάζοντας τους, θυμίζοντάς τους ότι εδώ γεννήθηκε η Δημοκρατία, εδώ είναι ο τόπος που τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ενσωματώθηκαν ως έννοια με αυτόν τον ναό που αποτελεί το σύμβολο της Δημοκρατίας, όπου ελεύθεροι πολίτες μπορούν να συνέρχονται, να συζητούν θέματα που τους απασχολούν, να ψηφίζουν, ώστε με την πλειοψηφία των ψήφων να αποφασίζουν τι θα γίνει. Είναι ακριβώς ο θεσμός που έχουμε εδώ σήμερα το βράδυ. Εμείς θα μιλήσουμε, εσείς, μετά και από τις ερωτήσεις σας, θα αποφασίσετε ποια θα είναι η απόφαση – θα περάσετε την πρόταση για την επιστροφή των αρχαιοτήτων, ή δε θα την περάσετε.

Θα ήθελα επίσης να αναφερθώ στο Βρετανικό Μουσείο, εάν μου επιτρέπετε, για τις θέσεις του, ότι δηλαδή δεν υπάρχει πρόβλημα στο να βρίσκονται τα μισά από αυτά τα αντικείμενα στην Ελλάδα και τα άλλα στο Λονδίνο όπου μπορούν κι άλλοι να τα δουν.

Έχω εδώ ένα βιβλίο, δεν θα σας πω πώς ήρθε στην ιδιοκτησία μου, μόνο να πω ότι ήταν με νόμιμο τρόπο, δεν εκλάπη. Είναι τριακοσίων ετών, είναι γραμμένο από τον Sir Henry Chauncey και τιτλοφορείται, «Η ιστορία των αρχαιοτήτων της κομητείας του Hertfordshire». Είναι γραμμένο πριν από 300 χρόνια, πριν ακόμα χτιστεί το Blenheim Palace, και ήρθε στην ιδιοκτησία μου. Εγώ είμαι Έλληνας, δεν είμαι από το Hertfordshire, αλλά με ενδιέφερε, με συνεπήρε να διαβάσω για τον πρώτο λόρδο τον οποίο συνέλαβαν οι Ουαλλοί και ακολούθως τον σκότωσαν, «δυστυχώς» γράφει στο βιβλίο, και για τις πηγές που ήταν στο Hertfordshire, όπου το νερό όταν το έπινες ως φάρμακο έδιωχνε την υποχονδρίαση και επίσης άδειαζε το έντερο! Αυτά ήταν ωραία μικρά πράγματα που μου άρεσαν στο βιβλίο, αλλά εγώ δεν έχω σχέση με το Hertfordshire. Το ίδιο το βιβλίο έχει κάποιες ενδιαφέρουσες σημειώσεις που κάποιοι αποδίδουν στον (συγγραφέα) Graham Greene και στην Βασιλομήτορα που και οι δυο καταγόταν από το Hertfordshire, η αλήθεια είναι ότι δεν το γνωρίζω.
Αυτό που θα ήθελα να πω, παίρνοντας την άποψη του Βρετανικού Μουσείου είναι, ας μοιράσουμε λοιπόν το βιβλίο στα δύο. Έτσι, αφαίρεσα το εξώφυλλο του, αφαίρεσα τις σελίδες σχίζοντας τες, και υπάρχουν και χάρτες εδώ, και αυτό που θα κάνω τώρα είναι να ακολουθήσω την πρακτική του Βρετανικού Μουσείου- θα συνεχίσω να σχίζω αυτές τις σελίδες και θα τις μοιράζω στα δυο. Δε θέλω κανείς να σοκαριστεί με αυτό, είναι η άποψη του Βρετανικού Μουσείου για το τι έγινε με τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Θα αφήσω το ένα κομμάτι της σελίδας στην Αγγλία και το άλλο θα πάει στην Ελλάδα. Το ένα κομμάτι θα πάει στο Hertfordshire όπου ο κόσμος έχει ειδικό ενδιαφέρον (ο ομιλητής σκίζει μια σελίδα στα δύο). 

Αυτό το κομμάτι θα πάει στην Ελλάδα, το άλλο κομμάτι θα πάει στο Hertfordshire, σε μια βιβλιοθήκη. Θα ήθελα να πω και κάτι άλλο – φυσικά δεν έσκισα το πρωτότυπο, αυτές ήταν φωτοτυπημένες σελίδες! Το πρωτότυπο είναι άθικτο! Το πρωτότυπο είναι στα χέρια μου, είναι στην κατάσταση που βλέπετε, και είναι στην Ελλάδα. Εάν υπάρχει ένας δάσκαλος ή σχολείο στο Hertfordshire που το θέλει, γιατί έχει ειδικό ενδιαφέρον, έχει καταπληκτικές γκραβούρες αρχοντικών, με μεγάλη λεπτομέρεια, θα τους το δώσω με χαρά. Δεν θα το κάνω σαν δωρεά, γιατί αυτό θα προϋπέθετε ότι είναι ιδιοκτησία μου, δεν είναι δικό μου, απλώς τους το κρατώ ως θεματοφύλακας. Είναι σημαντικό, χωρίς να είναι βέβαια η Magna Carta, αλλά είναι ένα βιβλίο που βρίσκεται στα χέρια ενός πολίτη. Το βιβλίο μου θα πάει στο Hertfordshire για να μπορούν οι πολίτες του Hertfordshire να αποκτήσουν αυτό που τους ανήκει.

Το Βρετανικό Μουσείο έχει τις δικές του απόψεις – εμείς θέλουμε πίσω τα Γλυπτά του Παρθενώνα.

Θέλω να σας μιλήσω για το Βρετανικό Μουσείο – ονομάζει τον εαυτό του μουσείο, αλλά στην πραγματικότητα είναι γεμάτο από αποικιοκρατικά λάφυρα. Υπάρχουν αντικείμενα από την Ασσυρία, από την Ελλάδα κλπ, και όταν πήγα εκεί, σκέφτηκα ότι αυτό δεν είναι Βρετανικό Μουσείο. Εάν το έλεγαν «Μουσείο των Βρετανικών Κατακτήσεων» θα ήμουν πιο ικανοποιημένος με αυτό. Θα ήταν ειλικρινές και θα μπορούσαμε να ζήσουμε με αυτό. Μα δεν είναι ούτε Βρετανικό μα ούτε μουσείο, γιατί εάν είναι Βρετανικό τους ρωτώ, «πού είναι η Βρετανική Αίθουσα;» Δεν υπάρχει. Τουλάχιστον οι Γάλλοι ονομάζουν το δικό τους μουσείο, Λούβρο. Ο Ναπολέοντας μάζεψε πολύτιμα αντικείμενα από την Αίγυπτο και τα έφερε στη Γαλλία, αλλά το μουσείο τους ονομάζεται Λούβρο και όχι Γαλλικό Εθνικό Μουσείο. Το Βρετανικό δεν είναι καν μουσείο με την παραδοσιακή έννοια, γιατί τα μουσεία κάνουν συλλογές, αγοράζουν εκθέματα, και τα δείχνουν. Είναι αποθήκη κλεμμένων λαφύρων. Από κάθε πολιτισμό που βρέθηκε κάτω από την Βρετανική Αυτοκρατορική σημαία οι Άγγλοι αφαίρεσαν τις αρχαιότητες του τις οποίες τοποθέτησαν στο Βρετανικό Μουσείο. Ανήκει σε μια ειδική κατηγορία μουσείων, είναι στην πραγματικότητα η Σπηλιά του Αλή Μπαμπά! Αυτό ακριβώς είναι.

Ένα στοιχείο που χαρακτηρίζει τις αυτοκρατορίες που υποτάσσουν άλλους πολιτισμούς είναι ότι διακατέχονται από φθόνο. Οι αυτοκρατορίες αποκτούν πράγματα. Αρπάζουν αντικείμενα και μετά θέλουν να τα παρουσιάζουν στους υπηκόους τους και άλλους, για να αποδείξουν ποιους θαυμαστούς πολιτισμούς έχουν κατακτήσει. Ας πάρουμε πχ το διαμάντι Kohinoor. Πού βρίσκεται; Είναι στο στέμμα της Βασίλισσας. Κάθε φορά που το βλέπουν οι Ινδοί, βλέπουν το σύμβολο τους– το πετράδι που ήταν το πιο σπουδαίο στον κόσμο το οποίο βρέθηκε στη χώρα τους, την Ινδία, ταξίδεψε σε διάφορα μέρη, στην Περσία και αλλού- να βρίσκεται σε εκείνο το ξένο στέμμα και όταν στέφεται ένας καινούργιος μονάρχης το μήνυμα είναι ξεκάθαρο σχετικά με το ποιος είναι το αφεντικό.

Αλλά αυτά είναι πράγματα που ανήκουν σε έναν άλλο αιώνα. Υπάρχει ένα πλαίσιο. Δε μας στενοχωρούν τόσο πολύ, γιατί τα έκαναν άλλοι άνθρωποι. Η σύγχρονη Αγγλία δεν έχει συμμετοχή, γι’ αυτό δεν πρέπει να νοιώθει ένοχη. Δεν έχουμε εμείς ευθύνη. Εσείς δεν έχετε ευθύνη για ό,τι έγινε.

Για το Βρετανικό Μουσείο όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά.

Φανταστείτε τώρα ένα νησί κάπου στον Ειρηνικό, όπου σκάβουν και ξαφνικά βρίσκουν ένα κύβο 3ων τετραγωνικών μέτρων από όσμιο. Η χρηματική του αξία είναι ασύλληπτη. Ή σκεφτείτε ότι κάπου στην Αφρική σκάβουν και βλέπουν ότι ένα βουνό είναι γεμάτο από διαμάντια. Και ξαφνικά αυτά τα κρατίδια, πλημμυρισμένα στο χρήμα που δεν ξέρουν τι να το κάνουν, χτίζουν ένα καταπληκτικό μουσείο, γιατί θέλουν ένα εθνικό μουσείο, ένα διεθνές μουσείο, γιατί δεν μπορούν να έχουν δικό τους μουσείο γιατί δεν υπάρχουν πράγματα εκεί να εκθέσουν. Πηγαίνουν λοιπόν στο Βρετανικό Μουσείο και τους λένε, «σας παρακαλώ πείτε μας πώς μπορούμε και εμείς να έχουμε ένα οικουμενικό μουσείο σαν και αυτό που λέτε ότι έχετε εσείς». Και έτσι βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο και βλέπουν πώς απέκτησαν τα δικά τους εκθέματα. Βλέπουν τι έκανε ο Λόρδος Ελγκιν στον 19ο αιώνα, ο γιος αυτού που λεηλάτησε τον Παρθενώνα, κλασικιστής, μορφωμένος εδώ στην Οξφόρδη, κυβερνήτης της Κίνας μετά το τέλος του Πολέμου του Οπίου που επιβλήθηκε στην Κίνα. Ο Έλγιν ήταν έτοιμος να υπογράψει τη Συνθήκη του Πεκίνου που θα έδινε για πάντα το Χονγκ Κονγκ στην Βρετανία. Στη Βρετανική Αυτοκρατορία, την πιο ισχυρή αυτοκρατορία όλων των εποχών. Και όπως ξέρουμε οι αποικίες είναι τα αποτυπώματα, οι πατημασιές, των αυτοκρατοριών. Οι αυτοκρατορίες δημιουργούν αποικίες ως σημαίες, η μάλλον ως καθρέπτες που αντικατοπτρίζουν την εικόνα της αυτοκρατορικής μητρόπολης από μέρη μακρινά. Και έτσι πάνε στο Βρετανικό, και αυτό το καινούργιο κρατίδιο που κολυμπάει στο χρήμα τώρα έχει κτίσει ένα εκπληκτικό μουσείο από γυαλί, μάρμαρο, μπρούντζο και χρυσό, αλλά δεν έχει τίποτα μέσα. Θέλουν να το κάνουν ΤΟ οικουμενικό μουσείο και ρωτούν τι έγινε με τον Λόρδο Ελγιν.

Πάμε πίσω στον χρόνο.

Ο γιος Ελγιν είναι έτοιμος να υπογράψει την συνθήκη με τους Κινέζους και γράφει – «ήθελα να καταστρέψω την Απαγορευμένη Πόλη αλλά επειδή θα υπογράψουμε εδώ την συνθήκη δεν θα ήταν πρακτικό. Για τον λόγο αυτό, είπα στους δικούς μας να καταστρέψουν τα Παλιά Θερινά Ανάκτορα».

3,500 Βρετανοί στρατιώτες απασχολήθηκαν 4 μέρες καίγοντας το παλάτι. 500 άτομα, και μεταξύ αυτών γυναίκες παλλακίδες και ευνούχοι υπηρέτες που είχαν κρυφτεί στα δωμάτια καήκαν ζωντανοί από τους στρατιώτες. Χρειάστηκαν 34 μέρες να καεί το παλάτι ολόκληρο. Ήταν κάποιος εκεί όμως που έγραψε για τη στάση των Βρετανών, και το παίρνουμε από το εγχειρίδιο του Βρετανικού για να μάθουμε πώς να αποκτά κανείς διεθνή λάφυρα. Επιτρέψτε μου να σας διαβάσω, δεν είναι μεγάλο το κείμενο. Είναι γραμμένο από τον «Chinese» Gordon, μετέπειτα στρατηγό του Βρετανικού στρατού, τον οποίο αργότερα σκότωσε ο Μαχντί. Οι Κινέζοι έχουν νικηθεί, το παλάτι έχει λεηλατηθεί και καεί με οδηγίες του Λόρδου ‘Ελγιν, και γράφει τα εξής ο Gordon: «Βγήκαμε έξω, και αφού το λεηλατήσαμε, το κάψαμε ολόκληρο, καταστρέφοντας σαν βάνδαλοι αντικείμενα αμύθητης αξίας που δεν μπορούν να αντικατασταθούν ούτε με εκατομμύρια, πήραμε δε, πάνω από 48 λίρες ο καθένας μας ως βραβείο. Κέρδισα πολλά! Είναι σχεδόν ασύλληπτη η μεγαλειότητα αυτού που κάψαμε. Πόνεσε η καρδιά μας που τα κάψαμε!»
Φαίνεται εδώ να μετανιώνει, αλλά ακούστε!

«Στην πραγματικότητα αυτά τα κτίρια ήταν τόσο μεγάλα και είμαστε τόσο πιεσμένοι από τον χρόνο ώστε δεν μπορούσαμε να τα λεηλατήσουμε με προσοχή. Ποσότητες από χρυσά αντικείμενα καήκαν γιατί τα θεωρήσαμε ως μπρούντζινα…»

Ο Gordon ακολούθως πήγε στο Χαρτούμ όπου τον σκότωσε ο Μαχντί. Ο στρατηγός Kitchener στάλθηκε από τους Άγγλους σε αποστολή τιμωρίας των Αράβων που σκότωσαν τον Γκόρντον. Ο Kitchener σκότωσε 10,000 Άραβες και άφησε άλλους 10,000 (λαβωμένους) να πεθάνουν στην έρημο χωρίς καμία βοήθεια και εισέβαλλε στο Ομντουρμάν, έβγαλε από τον τάφο το πτώμα του Μαχντί, το αποκεφάλισε, πέταξε το ακέφαλο σώμα στον Νείλο, πήρε το κεφάλι, το έβρασε, έβγαλε τα μάτια και οτιδήποτε άλλο, και έβαλε το κρανίο ως διακοσμητικό αντικείμενο πάνω στο γραφείο του, χρησιμοποιώντας το ως μελανοδοχείο και ως σκεύος να πίνει κρασί και κατόπιν επέστρεψε στην Αγγλία, όπου η Βασίλισσα Βικτόρια του είπε ότι είχε κάνει καταπληκτική δουλειά, και γι’ αυτό τον έχρισε Λόρδο. Έτσι απέκτησε τον τίτλο του Λόρδου ο στρατηγός Kitchener.

Δεν ξέρω πόση ώρα έχω ακόμα, ..πέρασε η ώρα. Σας ανέπτυξα τις θέσεις μου –
Θέλουμε πίσω τα Γλυπτά του Παρθενώνα!

Σας ευχαριστώ που με ακούσατε. Ήταν τιμή μου που σας μίλησα.»

If Elgin had been posted elsewhere....

This short protest video was made by Ares Kalogeropoulos, the I am Greeek - I want to go Home campaigner,  and Alexis Mantheakis. Music and image work by Ares, concept by Alexis (IPSACI)