Ο Αγγελος Μεταξάς στη «λίστα Λαγκάρντ» με τον Σταύρο Παπασταύρου. «Σβήνουν» τα αστέρια της δυναστείας του κονιάκ

Τα παραμύθια δεν έχουν πάντα ευχάριστο τέλος. Αυτό μοιάζει να είναι και το story για το ιστορικό όνομα της «δυναστείας» Μεταξά, που σχεδόν 130 χρόνια μετά την ίδρυση του Βιομηχανικού Οίκου Κονιακοποιΐας Σ. και Η. και Α. Μεταξά έχει πλέον γίνει σκιά του ένδοξου παρελθόντος της. Σήμερα ο Αγγελος Μεταξάς, τέταρτη γενιά...

μετά τον ιδρυτή της εταιρίας Σπύρο Μεταξά, είδε το όνομά του στα media να αναφέρεται ως καταζητούμενου από τις ελληνικές Αρχές για κακουργηματικές πράξεις, ξέπλυμα μαύρου χρήματος και φοροδιαφυγή.

Μάλιστα πέρυσι εκδόθηκε ένταλμα σύλληψής του. Οι δύο υπάρχουσες δικογραφίες αφορούν η πρώτη κεφάλαια ύψους 10.500.000 ευρώ, τα οποία εντοπίστηκαν σε λογαριασμούς της «λίστας Λαγκάρντ», στην οποία φέρεται εμπλεκόμενος μαζί με τον περίφημο πρώην σύμβουλο του πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, Σταύρο Παπασταύρου, και η δεύτερη κεφάλαια ύψους περίπου 4.000.000 ευρώ.

Τα προβλήματα δεν ήρθαν από το πουθενά αλλά μοιάζουν απότοκα της πώλησης του ομίλου πριν από περίπου 25 χρόνια. Από τη δεκαετία του 1970, και κυρίως σε αυτήν του 1980, η κατάσταση στις αγορές αλλάζει άρδην. Στον κλάδο των ποτών εμφανίζονται μεγάλοι πολυεθνικοί όμιλοι, οι οποίοι ταχύτατα συγκεντρώνουν τα μερίδια αγοράς διεθνώς.

Δεν αντέχει την πίεση

Ο Οίκος Μεταξά δεν αντέχει την ισχυρότατη πίεση. Παρόλο που το 1988 ήταν η μοναδική ελληνική εταιρία που περιλαμβανόταν στον κατάλογο των 100 μεγαλύτερων διεθνών επιχειρήσεων ποτών, έναν χρόνο μετά, το 1989, η επιχείρηση πωλείται στην πολυεθνική Grand Metropolitan, μέλος της International Distillers & Vitners - IDV). Το 1999 την απέκτησε η ολλανδική εταιρία Bols Royal Distilleries και σήμερα, ύστερα από συνεχείς ανακατατάξεις στη διεθνή αγορά ποτών, ανήκει στον γαλλικό πολυεθνικό όμιλο Remy Cointreau.

Οι σημερινές περιπέτειες κάποιων εκ των επιγόνων αποτελούν πραγματικά δυσάρεστη εξέλιξη για μια οικογένεια που ξεκίνησε την επαγγελματική πορεία της από τον 19ο αιώνα. Ηταν τότε που ο Σπύρος Μεταξάς, ένα από τα 12 παιδιά του Αγγελή, έχοντας πάρει το μερίδιό του από την πατρική περιουσία μετά τον θάνατο του πατέρα, αποφασίζει να αποσυρθεί από τις εμπορικές ασχολίες της πατρικής οικογένειας με έδρα τη Χαλκίδα και να ανοίξει τα δικά του φτερά. Ετσι, με κεφάλαιο 100.000 τότε δραχμών, ακολουθώντας το εκσυγχρονιστικό πρόγραμμα εκβιομηχάνισης του Χαρίλαου Τρικούπη ιδρύει το 1885 στον Πειραιά το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής κονιάκ από καθαρό απόσταγμα σταφυλιών. Τρία χρόνια αργότερα, το 1888, συνεταιρίζεται και με τον αδελφό του Ηλία και ξεκινά η παραγωγή.

Ο τρίτος εταίρος της πρωτότυπης αυτής κονιακοποιίας είναι ο Αλέξανδρος, το 1893. Η φίρμα «Σ. και Η. και Α. Μεταξάς» είναι πλέον γεγονός.

Εμβλημα της εταιρίας είναι ο Σαλαμινομάχος, από αρχαίο νόμισμα που βρέθηκε κατά τη θεμελίωση του εργοστασίου, επί της οδού Αριστείδου 7.

Τα πρώτα χρόνια η παραγωγή γινόταν με μεταχειρισμένα μηχανήματα, αγορασμένα από ένα παλαιό αποστακτήριο του Πειραιά, το οποίο πλέον δεν λειτουργούσε. Για δε την εμφιάλωση των προϊόντων τους τα αδέλφια Μεταξά χρησιμοποιούσαν φιάλες, φελλούς, ετικέτες κ.λπ., τα οποία προμηθεύονταν από τη Μασσαλία. Η φήμη της εταιρίας περνά πολύ γρήγορα τα σύνορα της ελληνικής αγοράς και φθάνει στο εξωτερικό, κυρίως στις χώρες όπου ζούσε ελληνικός πληθυσμός -Ρουμανία, Αίγυπτος, Τουρκία, Παλαιστίνη, Συρία και μετά το 1900 και Ρωσία.

Δημιουργούνται δύο νέα αποστακτήρια εκτός Ελλάδας - το πρώτο στην Οδησσό και το δεύτερο στην Κωνσταντινούπολη το 1895. Από τις χώρες στις οποίες έκανε εξαγωγές η ελληνική εταιρία δεν θα μπορούσαν να λείπουν βέβαια οι Ηνωμένες Πολιτείες, που κατέληξαν ο μεγαλύτερος καταναλωτής κονιάκ, με εξαγωγές που το 1916 έφταναν τα 36.000 κιβώτια.

Τα πλήγματα, φυσικά, δεν έλειψαν: η αμερικανική ποτοαπαγόρευση, η Μικρασιατική Καταστροφή, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, η Ρωσική Επανάσταση του 1917... Ωστόσο, ο Οίκος Μεταξά τα ξεπερνούσε στρέφοντας τις εξαγωγές του προς νέες αγορές: Αφρική, Ινδία, Περσία, Αυστραλία. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 το «Γνήσιον Μεταξά» έφτασε να εξάγεται σε 110 χώρες.

Η αδιαμφισβήτητη ποιότητα του παραγόμενου κονιάκ, που επιτυγχανόταν με την πρόσμειξη διάφορων ποικιλιών σταφυλιού και την προσθήκη μικρής ποσότητας παλαιού αποστάγματος σε κάθε βαρέλι, έδωσε στην εταιρία πολλές διακρίσεις από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της.

Τα τρία αδέλφια συνεργάζονταν πολύ αρμονικά μεταξύ τους και είχαν κατοχυρώσει το όνομα «Μεταξά» ως brand name. Αυτό δημιούργησε διενέξεις με τα υπόλοιπα μέλη της πατρικής οικογένειας, πολλές έφτασαν στα δικαστήρια και τελείωσαν οριστικά το 1962, με την εξαγορά συγγενικής ομώνυμης ποτοποιίας.

Απαραίτητη εμπειρία

Το 1909 ο Σπύρος Μεταξάς πεθαίνει και στη θέση του αναλαμβάνει η σύζυγός του Δέσποινα. Το ίδιο συνέβη και με την Αγγελική, σύζυγο του Αλέξανδρου, μετά τον θάνατό του λίγα χρόνια αργότερα. Ο μόνος επιζών από τα τρία αδέλφια είναι ο Ηλίας.

Ο «διάδοχος», ωστόσο, δεν είναι άλλος από τον γιο του Σπύρου, τον Αγγελο Μεταξά, ο οποίος το 1913 γίνεται επισήμως συνέταιρος. Τα δύο χρόνια που μεσολαβούν ως το 1915, έτος θανάτου και του τρίτου αδελφού Ηλία, ο Αγγελος Σ. Μεταξάς έχει πλέον αποκτήσει όλη την απαραίτητη εμπειρία για να είναι ο διευθυντής της εταιρίας.

Επίσημος προμηθευτής της βασιλικής αυλής

Ο Αγγελος Μεταξάς δεν ήταν τυχαίο πρόσωπο. Διδάκτωρ Νομικής από το 1913, μέλος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων και Βιοτεχνών (ο ΣΕΒ της εποχής!), μέλος της διοικούσας επιτροπής του Εμπορικού Επιμελητηρίου Πειραιώς, κρατά στιβαρά το τιμόνι της ομόρρυθμης βιομηχανικής εταιρίας, μαζί με τα τέσσερα αδέλφια του, Ανδρέα, Γιώργο, Θηρεσία και Αγγελική. Λόγω των στενών εμπορικών δεσμών που είχε αναπτύξει με την Ισπανία τιμήθηκε με αρκετά μετάλλια και διετέλεσε επίτιμος πρόξενός της στη χώρα μας.

Ο Οίκος Μεταξά ήταν επίσης προμηθευτής της Βασιλικής Αυλής (τίτλος που διατήρησε ως τη δεκαετία του 1950), για πολλές δε δεκαετίες η επιγραφή στην ετικέτα κάθε φιάλης πιστοποιούσε ότι «υπάρχει εν Ελλάδι μόνον εν εργοστάσιο ΜΕΤΑΞΑ ιδρυμένον εν Πειραιεί».

Ο Αγγελος Μεταξάς πέθανε το 1954 έχοντας κατορθώσει να κρατήσει όρθια την εταιρία του στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής. Το 1963 κατασκευάζεται το νέο εργοστάσιο, η έδρα μεταφέρεται στην Κηφισιά (η μετεγκατάσταση ολοκληρώθηκε το 1968) και η εταιρία γίνεται ανώνυμη.

Τα ηνία της κρατούν πλέον οι γιοι του Αγγελου, Σπύρος και Ηλίας Μεταξάς, οι οποίοι αποδεικνύονται άξιοι συνεχιστές. Μεγαλώνουν την επιχείρηση, διευρύνουν τις εξαγωγές και αξιοποιούν στο έπακρον τις παραγωγικές δυνατότητες του νέου εργοστασίου.