Spiegel: Πώς μπορεί να αλλάξει η Ευρώπη και ο Σόιμπλε από σεφ να γίνει... σερβιτόρος

Η ελληνική κρίση δεν ανέδειξε μόνο την προβληματική σχέση του Νότου με τον Βορρά της Ευρώπης, αλλά και την εγγενή αδυναμία της ΕΕ και του ευρώ να μεταλλαχθούν σε βασικά όργανα ενός πραγματικού ομοσπονδιακού συστήματος. Μέχρι τώρα, αναφέρει ο Βόλφγκανγκ Μουντσάου στο Spiegel, αυτό που έχει επικρατήσει είναι η άποψη του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για το πού πρέπει να κατευθυνθεί η ένωση. Ωστόσο, η δημιουργία ενός ομοσπονδιακού συστήματος...

(στην ουσία και όχι κατ' όνομα) θα μπορούσε να στρέψει αλλού το καράβι. Το ζητούμενο είναι πως μπορεί να μπορεί να μετεξελιχθεί η Ευρώπη στο μέλλον; Πώς θα καταφέρει να ξεφύγει από τον γερμανικό φεντεραλισμό του Σόιμπλε που βασίζεται στην τήρηση των κανόνων και περιορίζει το δημοκρατικό έλεγχο. «Σε αυτό το ομοσπονδιακό σύστημα που πρέπει να οικοδομήσει η Ευρώπη, ο Σόιμπλε δεν θα είναι πλέον ο σεφ, αλλά ο σερβιτόρος. Το πιο σημαντικό συστατικό σε ένα πραγματικό ομοσπονδιακό σύστημα είναι δεν είναι η δέσμευση σε μια συγκεκριμένη πολιτική, αλλά η δέσμευση σε μια δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων».

Για να προχωρήσει η Ευρώπη σε μια τέτοια δημοκρατική εμβάθυνση πρέπει προηγουμένως να δώσει σημασία και δύναμη στο Ευρωκοινοβούλιο και να διαχωρίσει τις εξουσίες, να είναι ένα «σώμα» ανεξάρτητο από τα κράτη-μέλη και να μην περιορίζεται (φερ' ειπείν) από το γερμανικό δικαστικό σώμα.

Σε αυτή την ιδανική συνθήκη, η Κομισιόν θα είναι η κυβέρνηση, το Κοινοβούλιο είναι το κέντρο της εξουσίας και το Συμβούλιο θα έχει τη μορφή μιας άνω βουλής (Bundesrat).

Η εναλλακτική λύση θα ήταν μια ευρωομοσπονδία εκτός της ΕΕ με συγκεκριμένα και διακριτά όργανα (Κοινοβούλιο, σύστημα φορολογικών εσόδων, χάραξη οικονομικής πολιτικής, δυνατότητα δημιουργίας δαπανών και φυσικά δυνατότητα να μπορεί να αποφασίσει για το χρέος μιας χώρας). Και στις δύο περιπτώσεις η έκδοση ευρωομολόγων θα ήταν ένας από τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ομοσπονδίας.

Ο Μουντσάου σημειώνει πως σε αντίθεση με το όραμα του Σόιμπλε, το συγκεκριμένο σύστημα θα ήταν συμμετρικό, θα διόρθωνε την επικρατούσα τάση των ανισορροπιών εντός της Ευρωζώνης, έστω και εν μέρει.

Από οικονομική σκοπιά, ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούσε, χωρίς αμφιβολία, να λειτουργήσει απρόσκοπτα. Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο ερμήνευσε τις συνέπειες μιας ομοσπονδιακής Ευρώπης με θετικό τρόπο. Επιπλέον, μια αληθινή ομοσπονδία θα σήμαινε το τέλος της Γερμανίας ως ανεξάρτητο κράτος και τη μεταφορά του κυριαρχικού δικαιώματος του κράτους-μέλους σε ομοσπονδιακό επίπεδο.

Φυσικά, εδώ, έχουμε να κάνουμε με δομική μετάλλαξη του υπάρχοντος συστήματος. Στην πραγματικότητα θα έχουμε να κάνουμε με μια νέα ευρωπαϊκή συνθήκη. Ο Μουντσάου παραδέχεται πως αυτό το άκρως φιλόδοξο σχέδιο δεν είναι εύκολο να γίνει δεκτό από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις, καθώς αυτή τη στιγμή οι μοναδικοί πραγματικοί φεντεραλιστές στο Ευρωκοινοβούλιο είναι οι Πράσινοι και οι Φιλελεύθεροι.

Ωστόσο, αυτό που χρειάζεται η Ευρώπη στην παρούσα φάση είναι μια εποικοδομητική κρίση και μια ευκαιρία να αρθούν πάνω από τις δεσμεύσεις της παρούσας κρίσης. Βέβαια, η κρίση είναι διαφορετικά αντιληπτή από τα δύο μέρη της Ευρώπης: αλλιώς την αντιλαμβάνεται ο Βορράς και αλλιώς ο Νότος. Άρα, αυτό που χρειάζεται η ήπειρος είναι μια ενοποιητική, εποικοδομητική κρίση. Κατά τον Γερμανό δημοσιογράφο, αυτή η κρίση θα έρθει κάποια στιγμή. Τα ευρωπαϊκά έθνη-κράτη θα είναι ολοένα και λιγότερο σε θέση να λύσουν τα προβλήματα των πολιτών τους, ιδίως σε οικονομικό επίπεδο.