O Ιωάννης Φωκάς (Juan de Fuca): Ο μεγάλος Έλληνας θαλασσοπόρος (1536-1602)

Ο Ιωάννης Φωκάς ή Απόστολος Βαλεριάνος,γνωστότερος  με το ισπανικό του όνομα Χουάν ντε Φούκα (Juan de Fuca) γεννήθηκε στο Βαλεριάνο της Κεφαλονιάς  γύρω στο 1536 και πέθανε γύρω στο 1602 στην Κεφαλονιά. Ήταν θαλασσοπόρος ο οποίος εξερεύνησε τις δυτικές ακτές της Βορείου Αμερικής για λογαριασμό του ισπανικού θρόνου. Το όνομά του δόθηκε σε στενό ανάμεσα στην νήσο Βανκούβερ και τις ΗΠΑ, το οποίο οδηγεί στο λιμάνι του Βανκούβερ. Επίσης το όνομα του έχει δώθει και σε μια τεκτονικη πλάκα στην ίδια περιοχή η οποία εκτείνεται από το Όρεγκον μέχρι το Βανκούβερ του Καναδά....

Ο Φωκάς ή Βαλεριάνος γεννήθηκε στο χωριό Βαλεριάνο της Κεφαλονιάς,η οικογένεια του είχε καταγωγή από Κωνσταντινούπολη, πιθανόν το όνομά του ήταν Ιωάννης-Απόστολος.Πριν από το 1555 όπου ξεκίνησε να εργάζεται ως πλοηγός στον ισπανικό στόλο λίγα πράγματα γνωρίσουμε για την ζωή του.Για τα επόμενα σαράντα χρόνια της ζωής του θα προσφέρει τις υπηρεσίες του στο ισπανικό στέμμα.Σε ένα του ταξίδι στις Φιλιππίνες, τον Νοέμβριο του1587 το πλοίο στο οποίο επέβαινε το κατέλαβαν Άγγλοι και ο ίδιος πιάστηκε αιχμάλωτος χάνοντας όλες του τις οικονομίες και το φορτίο του πλοίου αξίας 60.000 δουκάτων.Λίγο καιρό αργότερα αφέθηκε ελεύθερος και το 1588 πήγε στο Μεξικό, που τότε ονομάζονταν Νέα Ισπανία. Ο Ισπανός αντιβασιλέας του Μεξικού Λουίς ντε Βελασέο (Luis de Velaseo) ο οποίος τού έδωσε ένα πλοίο

 με την εντολή να εξερευνήσει τις δυτικές ακτές της Βορείου Αμερικής και να βρει τα μυθικά Στενά του Ανιάν (Estrecho de Anián) που υποτίθεται πως ένωναν τον Ειρηνικό με τον Ατλαντικό Ωκεανό.Σκοπός ήταν οι Ισπανοί να θέσουν τα στενά υπό την εποπτεία τους εμποδίζοντας τους Άγγλους να τα περάσουν.

Το πρώτο του ταξίδι το 1592 έληξε άδοξα καθώς το πλήρωμά του στασίασε και έτσι αναγκάστηκε να επιστρέψει στο Ακαπούλκο.Κατά το δεύτερο ταξίδι του ανέβηκε βόρεια και νόμισε πως πραγματικά είχε βρει το πέρασμα προς τον Ατλαντικό μεταξύ του 47ου και 48ου γεωγραφικού παραλλήλου. Επέστρεψε στο Ακαπούλκο περιμένοντας για δύο χρόνια να λάβει την ανταμοιβή του για τις ανακαλύψεις του,αλλά δίχως αποτέλεσμα.Το 1593 έφυγε για την Ισπανία ελπίζοντας πως θα τον ανταμείψει ο βασιλιάς της Ισπανίας και εκεί όμως δεν βρήκε καμία ανταπόκριση,απογοητευμένος αποφάσισε να αποσυρθεί στην πατρίδα του.Στην πορεία του προς την Κεφαλονιά, πέρασε και από την Φλωρεντία,εκεί έτυχε να συναντήσει έναν Άγγλο ονόματι Τζον Ντούγκλας (John Douglass), στον οποίο αφηγήθηκε τις περιπέτειές του.Ο Ντάγκλας τού έδωσε μία συστατική επιστολή και τον έστειλε στον Μάικλ Λοκ (Michael Lok ή Locke),πλούσιο έμπορο και πρόξενο τηςΑγγλίας,ο οποίος έτυχε να βρίσκεται τότε στην Βενετία.Ο Φωκάς εξιστόρησε τις εξερευνήσεις του και στον Λοκ, ζητώντας από τον τελευταίο να μεσολαβήσει ώστε η Αγγλία να του χορηγήσει δύο πλοία για να συνεχίσει τις εξερευνήσεις του για το πέρασμα ανάμεσα στον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό.Ο Φωκάς ήλπιζε ακόμα πως οι Άγγλοι θα τον αποζημίωναν για το όσα έχασε όταν τον αιχμαλώτισαν στις Φιλιππίνες.Ο Λοκ προσπάθησε να έρθει σε επαφή με τηνβρετανική κυβέρνηση, ζητώντας 100 λίρες για να πάει τον Φωκά στην Αγγλία, αλλά η απάντηση καθυστερούσε και ο Φωκάς έφυγε τελικά για την Κεφαλονιά.Το 1602 ο Λοκ έγραψε μία επιστολή στον Φωκά, αλλά δεν έλαβε ποτέ απάντηση,υπέθεσε πως ο ηλικιωμένος Φωκάς είχε ήδη πεθάνει.

Η ιστορία του Φωκά,έτσι όπως την μετέφερε στον Λοκ, πρωτοδημοσιεύθηκε το1625 στο βιβλίο του Άγγλου ταξιδιωτικού συγγραφέα Σάμιουελ Πούρτσας (Samuel Purchas 1575–1626). Σχεδόν δύο αιώνες μετά το 1787, ο Βρετανός πλοίαρχος Τσαρλς Μπάρκλεϋ (Charles Barkley), αναγνωρίζοντας τον πορθμό ανάμεσα στην νήσο Βανκούβερ και την Πολιτεία Ουάσιγκτον των ΗΠΑ ως τα μέρη που εξερεύνησε ο Φωκάς,έδωσε στην περιοχή το όνομα Στενά του Χουάν ντε Φούκα (Strait of Juan de Fuca).πηγη:wikipedia