Μανιφέστο γιά τήν πολιτική Εὐρώπη.Του Αθ. Παπανδροπουλου

Ἡ κρίση προσαρμογῆς πού ἀντιμετωπίζει ἡ Εὐρώπη στίς νέες συνθῆκες τῆς παγκοσμιο-ποιήσεως καί τοῦ νέου διεθνοῦς καταμερισμοῦ τῆς ἐργασίας, ἀπελευθερώνουν στό ἐσωτερικό της τίς δυνάμεις τοῦ λαϊκισμοῦ καί τῆς ἀντιδράσεως στό καινούργιο καί ἀπειλοῦν ἕνα οἰκοδόμημα πού πά σχει ἀπό τήν στερεότητα τῶν θεμελίων του. Διότι, ὅπως κατ’ ἐπανάληψη ἔχουμε ἀναφέρει ἀπό τίς στῆλες αὐτές, ἡ μεταπολεμική οἰκοδόμηση μίας ἑνωμένης Εὐρώπης ξεκίνησε ἀπό τήν οἰκονομία γιά νά πάει πρός τήν πολιτική, ἐνῶ θά ἔπρεπε νά εἶχε συμβεῖ τό ἀντίθετο. Ἐπίσης, σήμερα, ἐνῶ ἡ Εὐρώπη ἔχει προχωρήσει –ἔστω καί ἀτελῶς– στήν  νομισματική της ἕνωση, ἡ ἐξέλιξη αὐτή ὑποφέρει ἀπό τήν ἔλλειψη ἐπαρκοῦς οἰκονομικῆς ἑνώσεως, φαινόμενο πού ἀφ’ ἑαυτό δημιουργεῖ προβλήματα....

Ταυτοχρόνως, ὅμως, ἡ ἐλλιπής οἰκονομική ἕνωση τῆς εὐρωζώνης ἐπιτρέπει στούς ἐσωτερικούς καί ἐξωτερικούς ἀντιπάλους καί ἀνταγωνιστές τῆς Ἑνώσεως νά τήν ὑπονομεύουν καί νά κερδοσκοποῦν εἰς βάρος της, τόσον πολιτικά ὅσον καί οἰκονομικά.

Μέσα σέ αὐτό τό περιβάλλον, οἱ δυνάμεις τοῦ εὐρωσκεπτικισμοῦ κατέγραψαν ἄνοδο στίς τελευταῖες εὐρωεκλογές καί σήμερα ἀπειλοῦν τό ὅλο εὐρωπαϊκό οἰκοδόμημα σέ μία δύσκολη περίοδο γιά τήν περαιτέρω πορεία του. Παρ’ ὅλα αὐτά, ὑπάρχουν στήν Εὐρώπη φωνές πού στηρίζουν τήν πορεία τῆς ὁλοκληρώσεως καί πιέζουν γιά τήν ἐπίσπευση τῆς πολιτικῆς ὁλοκληρώσεως –ἐγχείρημα ὄχι ἀπό τά εὐκολότερα, ἀσφαλῶς.

Στό πλαίσιο αὐτό, ἀκολουθώντας τό παράδειγμα Γάλλων καί Γερμανῶν καθηγητῶν, διανοούμενων, ἐπιχειρηματιῶν καί πολιτῶν, δημιουργήθηκε καί ἡ Ἑλληνική Πρωτοβουλία γιά τήν Πολιτική Ἕνωση τῆς Εὐρώπης, οἱ θέσεις τῆς ὁποίας εἶδαν γιά πρώτη φορά τήν δημοσιότητα στό τελευταῖο τεῦχος τοῦ μηνιαίου περιοδικοῦ Athens Review of Books (ARB). «Γιά νά ἐπανέλθει ἡ Εὐρωπαϊκή Ἕνωση στήν τροχιά τῆς πολιτικῆς καί οἰκονομικῆς

ὁλοκλήρωσης, πρέπει νά ἐνισχυθοῦν τά θεσμικά ὄργανα πού θά τήν ὠθήσουν πρός αὐτή τήν κατεύθυνση. Ἡ Ἐπιτροπή πρέπει νά ἐνισχυθεῖ μέ στελέχη ἱκανά νά ἀντιστέκονται στίς ἀντιδράσεις τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Συμβουλίου», ὑποστηρίζουν, με ταξύ ἄλλων, οἱ ὑπογράφοντες τό σχετικό κείμενο –μεταξύ τῶν ὁποίων καί ὁ πρώην ὑπηρεσιακός πρωθυπουργός κ. Παν. Πικραμμένος.

«Ἡ δημοσιονομική ἑνοποίηση, ἡ οἰκονομική σύγκλιση καί μία ἀπαρέγκλιτη πορεία πρός τήν πολιτική ἕνωση εἶναι βασικές προϋποθέσεις τῆς δημοκρα τικῆς  νομιμοποίησης τῆς Εὐρώπης. Ἡ κρίση θά ἀντιμετωπιστεῖ ριζικά μόνον ἄν ἡ Εὐρώπη ὁλοκλη-

ρώσει τό ἡμιτελές οἰκοδόμημα τῆς Οἰκονομικῆς καί Νομισματικῆς Ἕνωσης καί ἄρει τά δομικά του ἐλαττώματα. Ἡ παράλληλη πορεία πρός τήν πολι τική ἕνωση τῆς Εὐρωζώνης θά βοηθήσει τήν Εὐρώπη νά ὑπερκεράσει ὄχι μόνον τούς φραγμούς κατά τῆς ὑπερεθνικότητας, ἀλλά καί τήν κρίση. Θά ἦταν, οὐσιαστικά, μία πειραματική φάση οἰκονομικῆς σύγκλισης καί ὁλοκλήρωσης στήν πορεία πρός τήν πλήρη πολιτική καί οἰκονομική ἕνωση ὅλων τῶν χωρῶν τῆς Εὐρώπης».

Ἐπίσης, ἀναφερόμενο στήν εὐρωζώνη καί τά σοβαρά θεσμικά της προβλήματα-προκλήσεις, τό μανιφέστο ἐπισημαίνει τά ἀκόλουθα:

«Ἡ ἀρχή τῆς οἰκονομικῆς σύγκλισης μεταξύ τῶν χωρῶν-μελῶν ἔχει παραμεριστεῖ, μέ ἀποτέλεσμα τήν διευρυνόμενη ἀπόκλιση, ἰδίως μεταξύ Βορρᾶ καί Νότου. Ξεκινώντας ἀπό τήν Εὐρωζώνη, ἡ οἰκονομική διακυβέρνηση στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση μπορεῖ νά ἀποκαταστήσει μία ἀξιόπιστη καί σταθερή διαδικασία σύγκλισης μεταξύ τῶν χωρῶν-μελῶν, μέ τήν ὁποία θά ἐπιτύχουμε παραλλήλως τρεῖς σημαντικούς παράπλευρους στόχους: α) θά στηρίξουμε

τήν εὐρωπαϊκή ἰδέα καί τήν νομιμοποίηση τῆς Ἑνωμένης Εὐρώπης πού ἔχει κλονιστεῖ ἐπικίνδυνα ἀπό τήν κρίση, β) θά αὐξήσουμε τήν χειμαζόμενη πολιτική συνοχή τῆς Εὐρώπης καί γ) θά στηρίξουμε τό Εὐρώ ὥστε νά παραδοθεῖ στίς ἑπόμενες γενιές ἰσχυρό καί βιώσιμο νόμισμα.

»Ἡ σύγκλιση προϋποθέτει μία πολιτική πού θά ἐνισχύσει τίς ἐπενδύσεις στίς ἀποκλίνουσες χῶρες καί θά ἐπιταχύνει τήν ἀπορρόφηση τῆς ἀνεργίας. Οἱ στόχοι αὐτοί πρέπει νά  ἐπιδιώκονται ταυτοχρόνως, χωρίς νά θεωρεῖται ὅτι ὁ ἕνας ἀρκεῖ γιά νά ἐπιτευχθεῖ ὁ ἄλλος. Ἐπιπλέον, ἡ Εὐρώπη πρέπει νά θέσει ἕναν νέο στόχο, τήν καταπολέμηση τῆς φτώχειας,

ἰδίως στίς χῶρες ὅπου ἡ κρίση καί ἡ δημοσιονομική περιστολή ἐπέφεραν μεγάλη μείωση εἰσοδημάτων καί ἀποταμιεύσεων, αὔξησαν τήν ἀνεργία καί ἀποδυνάμωσαν τά δίκτυα κοινωνικῆς ὑποστήριξης τῶν εὐπαθέστερων ὁμάδων τοῦ πληθυσμοῦ. Γιά νά ἀντιμετωπιστοῦν τέτοια προβλήματα δέν ἀρκοῦν οἱ μεταρρυθμίσεις πού ἐπιδιώκουν τήν εὐελιξία στίς

προσλήψεις, στίς ἀπολύσεις καί στό ἐπίπεδο τῶν μισθῶν. Πρέπει νά συμπληρωθοῦν μέ μία κοινή εὐρωπαϊκή πολιτική σύγκλισης γιά τήν ἀντιμετώπση τῆς φτώχειας καί τήν διατήρηση τῶν “δημοσίων ἀγαθῶν”, τά ὁποῖα ἡ κάθε χώρα ἀπό μόνη της δέν

μπορεῖ νά ἐξασφαλίσει».

Κάνοντας ἐπίσης λόγο γιά μία νέα εὐρωπαϊκή φορολογική πολιτική, τό μανιφέστο ὑπογραμμίζει τήν ἀνάγκη θέσπισης κανόνων πού θά ἐξασφαλίζουν φορολογική ἰσονομία μέ παράλληλη καταπολέμηση τῆς φοροδιαφυγῆς μέ ἑνιαῖα πρότυπα.

«Ὡστόσο», ὑποστηρίζουν οἱ συντάκτες τοῦ μανiφέστου, «ἡ κρίση πού μαστίζει τήν Εὐρώπη δέν εἶναι μόνον οἰκονομική –εἶναι καί κοινωνική καί βαθύτατα πολιτική. Μία ὑγιής οἰκονομία προϋποθέτει ἕνα ἐξίσου ὑγιές ἦθος, καθοριστικό γιά τήν λειτουργία τῆς δημόσιας διοίκησης καί γενικότερα τῆς κοινωνίας, ἀλλά καί γιά τόν σεβασμό τῶν πολιτῶν πρός τούς νόμους, ἐθνικούς καί εὐρωπαϊκούς. Ἡ πολιτική ἕνωση προϋποθέτει τήν ἑνοποίηση τῶν γενικῶν ἀρχῶν και τῶν νομικῶν κανόνων πού θά διέπουν τήν δημόσια διοίκηση ὅλων των κρατῶν τῆς Εὐρωζώνης καί μελλοντικῶς τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης. Ἐπιπλέον, ὅμως, προϋποθέτει μία κοινή εὐρωπαϊκή συνείδηση πού θα προσδώσει κύρος καί νομιμότητα στούς κανόνες

αὐτούς –καί ἡ εὐρωπαϊκή συνείδηση, ὅπως καί το ἦθος, εἶναι θέματα παιδείας.»

Ὁ θεμελιώδης κοινός λόγος τῆς εὐρωπαϊκῆς ἰδέας εἶναι ἡ συμπληρωματικότητα τῆς διαχρονικῆς συμβολῆς ὅλων τῶν εὐρωπαϊκῶν χωρῶν στόν εὐρωπαϊκό πολιτισμό. Αὐτό εἶναι τό βαθύτερο νόημα τῆς εὐρωπαϊκῆς ἑνότητας καί ἡ νομιμοποίησή της. Γιά να γίνει κοινό κτῆμα ὅλων τῶν Εὐρωπαίων, οἱ χῶρες τῆς Εὐρωζώνης πρέπει νά προχωρήσουν τό ταχύτερο σε μία πειραματική σύγκλιση τῆς ἐκπαιδευτικῆς καί πολιτισμικῆς πολιτικῆς τους, μέ στόχο τήν ἐξοικείωση τῶν νέων γενεῶν μέ τό κοινό ὑπόβαθρο τῆς εὐρωπαϊκῆς ἰδέας πού εἶναι ὁ εὐρωπαϊκός ἀνθρωπισμός».

Σέ μία ἐποχή ὅπου οἱ ἀντιευρωπαϊκές δυνάμεις θέλουν νά πᾶνε τήν Ἱστορία πρός τά πίσω, θέσεις και ἀπόψεις ὅπως οἱ παραπάνω ἀναμφιβόλως δίνουν βάρος στήν δύναμη τῆς ἐλπίδας.

Αθ .Παπανδροπουλος