Κραυγές και... ψίθυροι! Toυ Νίκου Χατζηνικολάου

Η απουσία μέτρου, υπευθυνότητας και ψυχραιμίας αποτελεί μόνιμο και σταθερό χαρακτηριστικό της ελληνικής πολιτικής ζωής εδώ και δεκαετίες. Δεν πρόκειται για νέο φαινόμενο. Και ενώ θα ανέμενε κανείς η βαθειά κρίση που μαστίζει τη χώρα μας τα τελευταία χρόνια να λειτουργήσει «παιδαγωγικά» και να συμβάλει θετικά στην αντιμετώπιση αυτής της παθογένειας, δυστυχώς η κατάσταση, αντί να βελτιώνεται, ολοένα και χειροτερεύει. Οι ακραίες αντιδράσεις που συνόδευσαν την «έξοδό» μας στις αγορές, πριν από λίγες μέρες, αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Από τη μια πλευρά, κυβερνητικά στελέχη να πανηγυρίζουν διότι «επιστρέψαμε στην... κανονικότητα», «σκίσαμε τα μνημόνια» και «βγαίνουμε από την κρίση». Και, από την άλλη, εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης να κραυγάζουν ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα... «πολιτικό έγκλημα» και ότι «Σαμαράς και Βενιζέλος χορεύουν επί των ερειπίων της κοινωνίας αγκαλιά με τη Μέρκελ».

ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ, όπως είναι φυσικό, αναρωτιούνται για άλλη μια φορά πού βρίσκεται η αλήθεια και πού το ψέμα. Ποιον να πιστέψουν και ποιον όχι; Την κυβερνητική έκρηξη χαράς και αισιοδοξίας ή την... τραγική διαπίστωση του ΣΥΡΙΖΑ ότι «η χώρα πυροβόλησε τα πόδια της»; Το «άσπρο» ή το «μαύρο»; Γιατί βέβαια οι κορυφαίοι της πολιτικής μας σκηνής, με ελάχιστες εξαιρέσεις, μόνον αυτά τα δυο χρώματα χρησιμοποιούν... Αλλες αποχρώσεις δεν υπάρχουν στον λόγο τους. Και στην περίπτωση της πρόσφατης εξόδου της χώρας στις αγορές, απόλυτες και δογματικές προσεγγίσεις δεν χωρούν. Υπάρχουν θετικές και αρνητικές πλευρές.

ΣΤΑ ΑΡΝΗΤΙΚΑ της κίνησης που έγινε από την ελληνική κυβέρνηση σημειώστε:

• Δανειστήκαμε με υψηλό κόστος. Το επιτόκιο ήταν σχεδόν τριπλάσιο από το αντίστοιχο του μηχανισμού στήριξης και δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με τον ρυθμό ανάπτυξης της χώρας μας.
• Τα κεφάλαια που αντλήθηκαν θα χρησιμοποιηθούν για να πληρωθούν τοκοχρεωλύσια. Δεν κατευθύνονται σε επενδύσεις που θα μπορούσαν να έχουν αναπτυξιακό όφελος. Η πραγματική οικονομία και η κοινωνία θα αργήσουν πολύ να «αισθανθούν» τη σημασία της επιστροφής στις αγορές.
• Ενισχύθηκε η πεποίθηση των δανειστών ότι το μνημόνιο, με τις γνωστές καταστροφικές συνέπειες για τους πολίτες και τα νοικοκυριά, είναι η σωστή συνταγή για την αντιμετώπιση της ελληνικής κρίσης.
• Το πενταετές ομόλογο και, όπως όλα δείχνουν, οι νέες εκδόσεις που θα ακολουθήσουν υπάγονται στο βρετανικό δίκαιο. Συνεπώς, οι όροι είναι πιο ευνοϊκοί για τους επενδυτές και τα ελληνικά δικαστήρια δεν θα έχουν τη δικαιοδοσία να χειριστούν υποθέσεις αντιδικίας του Δημοσίου με τους κατόχους των τίτλων.

ΣΤΑ ΘΕΤΙΚΑ του εγχειρήματος, πέραν του αυτονόητου, δηλαδή της επιστροφής μας στον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη μετά από τέσσερα χρόνια «καραντίνας», συγκαταλέγονται:

• Η βελτίωση της ψυχολογίας στην ελληνική αγορά, αλλά και η βελτίωση της διάθεσης των ξένων επενδυτών απέναντι στις ελληνικές αξίες.
• Η μείωση του κόστους δανεισμού για τη χώρα. Ηδη το επιτόκιο των δεκαετών ομολόγων υποχώρησε στο 5,9%, ενώ μειώνεται και το επιτόκιο στα έντοκα! Αν η τάση αυτή διατηρηθεί, το υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι θα εξοικονομούνται περίπου 200 εκατ. ευρώ ετησίως.
• Η διαμόρφωση ευνοϊκότερων όρων για τον δανεισμό του ιδιωτικού τομέα από τις αγορές και επομένως για την αντιμετώπιση του προβλήματος της ρευστότητας στην ελληνική αγορά, σε βάθος χρόνου. Ηδη τράπεζες και μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις σχεδιάζουν ομολογιακές εκδόσεις με χαμηλότερα επιτόκια.

ΠΑΝΤΩΣ, η σημασία του εγχειρήματος, που σε πρώτη ανάγνωση είναι αναμφίβολα θετική, δεν μπορεί ακόμη να κριθεί τελεσίδικα. Το πολυσύνθετο παζλ των αποφάσεων και των εξελίξεων που θα διαμορφώσουν οριστικά το μέλλον της ελληνικής οικονομίας δεν έχει συμπληρωθεί ακόμη. Η σημασία της εξόδου στις αγορές θα φανεί μετά τις ευρωεκλογές. Αν η Ελλάδα προχωρήσει και σε νέες εκδόσεις ομολόγων, επιτύχει μια καλή συμφωνία περαιτέρω ελάφρυνσης του χρέους της και αποφύγει την υπογραφή ενός νέου μνημονίου με σκληρούς όρους, τότε η πρόσφατη επιτυχημένη έκδοση του πενταετούς ομολόγου έθεσε πράγματι τις βάσεις για να ξανασταθεί η χώρα μας στα πόδια της. Και πιθανόν μελλοντικά να θεωρηθεί ότι ήταν όντως το πρώτο βήμα για την έξοδό της από την κρίση. Αν, όμως, όπως φαίνεται ότι θέλει ο Σόιμπλε, χρειαστούμε και νέα δανειακή σύμβαση με την Ε.Ε. και το ΔΝΤ μέχρι το 2017, τότε απλώς δανειστήκαμε με τσουχτερό επιτόκιο! Και το μόνο που επιτύχαμε ήταν να περιορίσουμε το ύψος της νέας βοήθειας που θα λάβουμε από την τρόικα, διευκολύνοντας τους δανειστές μας να περάσουν ένα νέο ελληνικό μνημόνιο από τα Κοινοβούλια των χωρών τους... Χαρακτηριστικό είναι ότι ήδη ο επικεφαλής του ΔΝΤ στην Ευρώπη Ρέζα Μογκαντάμ δήλωσε πως η χώρα μας είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί περαιτέρω οικονομική βοήθεια από την ευρωζώνη στα προσεχή δύο χρόνια, παρά την επιτυχή επιστροφή της στις αγορές... Και ο νοών νοείτω...

Η ΠΛΕΟΝ σημαντική, όμως, πολιτική παρατήρηση σε σχέση με την επιστροφή μας στις αγορές είναι αυτή που συνοψίζεται στο εύστοχο ερώτημα των πολιτών και ιδίως εκείνων που ανήκουν στο ένα τρίτο του πληθυσμού, που ζει πλέον σε συνθήκες φτώχειας, ανεργίας και αναξιοπρέπειας: «Εμείς πότε θα ξαναβγούμε στην -λαϊκή- αγορά;». Αν το πολιτικό μας σύστημα δεν απαντήσει σύντομα στο καίριο αυτό ερώτημα της ελληνικής κοινωνίας, όσες «επιτυχίες» και αν «πανηγυρίσει», η «ημερομηνία λήξης» του είναι κοντά... Πολύ κοντά!