ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ.Ξυπνάει το ηφαίστειο;

Δεκάδες μικροσεισμοί, παραμορφώσεις στον φλοιό της Γης και μια πλειάδα σεισμολόγων, γεωλόγων και ηφαιστειολόγων να παρακολουθούν το φαινόμενο επί 24ωρου βάσεως. Η «Espresso της Κυριακής» αποκαλύπτει σήμερα όλη την αλήθεια για το ηφαίστειο της Σαντορίνης, που έχει μπει πλέον στο μικροσκόπιο κορυφαίων επιστημόνων από όλον τον κόσμο.Το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο της Θήρας έδωσε την τελευταία έκρηξή του το 1950. Από τότε και για περισσότερα από εξήντα χρόνια βρισκόταν σε ύπνωση. Ομως εδώ και περίπου έναν χρόνο στα έγκατά του φαίνεται να υπάρχει κινητικότητα, προκαλώντας προβληματισμό στους επιστήμονες, οι οποίοι παρακολουθούν στενά τη δραστηριότητά του. 













Οι αλλεπάλληλες «επισκέψεις» του Εγκέλαδου κατά τις προηγούμενες ημέρες, με δονήσεις που δεν ξεπερνούσαν τα 3 Ρίχτερ, ανησύχησαν κάποιους και έδωσαν τροφή για να αναπτυχθούν πολλές θεωρίες. Η «Espresso της Κυριακής» παρουσιάζει άγνωστες πτυχές από τις έρευνες και τα στοιχεία που έχουν συγκεντρώσει όλοι οι αρμόδιοι φορείς και οι επιστήμονες που έχουν αφιερώσει πολύ χρόνο για να «αποκωδικοποιήσουν» τα μυστικά του ελληνικού ηφαιστείου.
ΣΕ ΕΝΕΡΓΗ ΦΑΣΗ
 
Κάτι ανάλογο με τη σεισμική δραστηριότητα των προηγούμενων ημερών σημειώθηκε και πριν από έξι μήνες, όταν πλήθος σεισμών μεγέθους έως 3 Ρίχτερ ταρακούνησαν τη Σαντορίνη για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Ετσι, από τον περασμένο Αύγουστο οι σεισμολόγοι έχουν σκύψει πάνω από τις οθόνες των οργάνων τους και με ιδιαίτερο ενδιαφέρον καταγράφουν τα στοιχεία. 

Στο νησί το τελευταίο χρονικό διάστημα βρίσκονται ομάδες επιστημόνων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, οι οποίες διεξάγουν έρευνες και συλλέγουν στοιχεία για να βγάλουν όσο το δυνατόν περισσότερο ασφαλή συμπεράσματα. 

Κάποιοι από τους αυτούς διαβάζοντας ππροσεκτικά όλες τις σημειώσεις τους εκτιμούν ότι η περίοδος της απόλυτης ηρεμίας του ηφαιστείου έφτασε στο τέλος της και ότι από τις αρχές του 2011 ξεκίνησε η ενεργή φάση του. Ωστόσο, σχεδόν όλοι αναφέρουν ότι το φαινόμενο δεν εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους. 

Ο δήμος Σαντορίνης πριν από λίγες ημέρες φιλοξένησε στο νησί εκδήλωση με καλεσμένους τον ομότιμο καθηγητή Γεωλογίας Μιχάλη Φυτίκα του Ινστιτούτου Μελέτης και Παρακολούθησης του ηφαιστείου και τον καθηγητή σεισμολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κώστα Παπαζάχο, οι οποίοι μίλησαν για το υποθαλάσσιο ηφαίστειο και παρουσίασαν σημαντικά στοιχεία. Εξάλλου, στην Αθήνα πραγματοποιήθηκε ημερίδα από τον Οργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ), στην οποία εκτός των Ελλήνων επιστημόνων παρευρέθηκαν και κορυφαίοι συνάδελφοί τους από το εξωτερικό. Μεταξύ των θεμάτων που συζητήθηκαν ήταν και οι γεωλογικές εξελίξεις του ηφαιστείου Κολούμπο.


ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΙ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΙ

Οπως δείχνουν τα προκαταρκτικά αποτελέσματα μελετών που εκπονούνται από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, του Ινστιτούτου Γεωφυσικής στη Νάπολη και του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, το τελευταίο διάστημα στη Σαντορίνη παρατηρείται σεισμική έξαρση, η οποία συνοδεύεται και από παραμορφώσεις στον φλοιό της Γης. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, αρκετές φορές στο παρελθόν έχουν παρατηρηθεί τέτοιες μεταβολές πριν από την ενεργοποίηση ηφαιστείων.

Οπως προκύπτει από τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην ημερίδα που διοργάνωσε ο ΟΑΣΠ για τη συμβολή της τεκτονικής γεωδαισίας στον αντισεισμικό σχεδιασμό, εκτός από την κίνηση του γήινου φλοιού στην περιοχή της Σαντορίνης φαίνεται να υπάρχει και παρείσφρηση περίπου 107 κυβικών μέτρων υλικού -πιθανώς μάγματος- σε απόσταση ενός χιλιομέτρου βόρεια από τη Νέα Καμένη και σε βάθος περίπου τεσσάρων χιλιομέτρων.
Michelle Parks: «Κάτι σημαντικό συμβαίνει»
«Ισως η περίοδος της ηρεμίας να έφτασε στο τέλος της» σημείωσε στην ημερίδα η κυρία Michelle Parks, γεωλόγος από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, που παρακολούθησε στενά το φαινόμενο από τον Ιούλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2011.

Σύμφωνα με την επιστήμονα ανιχνεύτηκε σημαντική αύξηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα CO2, με 39 τόνους αέρια να εκλύονται κατά μέσο όρο την ημέρα από το έδαφος.

Παράλληλα, όπως είπε η κυρία Parks, «προκαταρκτικά ευρήματά μας δείχνουν απότομη μετάβαση από μια παρατεταμένη περίοδο αργής καθίζησης (1cm / έτος) στη Νέα Καμένη την περίοδο 1993-2010, σε ένα επεισόδιο πληθωρισμού, που ξεκίνησε στις αρχές του 2011».

Οπως τόνισε η ίδια, οι μεταβολές στη θερμοκρασία του νερού και η αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα δείχνουν ότι «κάτι σημαντικό συμβαίνει. Τα ευρήματα μαρτυρούν ότι υπάρχει ηφαιστειακή δραστηριότητα» επισήμανε και πρόσθεσε: «Ενδεχομένως υπάρχει ενεργοποίηση του ηφαιστείου σε βάθος. Ωστόσο, ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους είναι οι τοπικοί σεισμοί. Το ηφαίστειο δεν έχει τη δύναμη να δώσει μεγάλη έκρηξη. Οι σεισμοί όμως, ιδιαιτέρως από την πλευρά της καλντέρας, που έχουμε απότομες πλαγιές, είναι ικανοί να προκαλέσουν ζημιές».
Γερ. Παπαδόπουλος: Εναρξη ενός «σμήνους σεισμών»
Ο δρ Γεράσιμος Παπαδόπουλος μιλώντας στην ημερίδα επισήμανε ότι επί της ουσίας έχει ανιχνευτεί μια αλλαγή από αργή σε ταχεία άνοδο, ένα είδος καθίζησης που συμπίπτει με την έναρξη ενός «σμήνους σεισμών» σε μια ακτίνα 15 χιλιομέτρων από το βόρειο τμήμα της καλντέρας.

Οπως εξήγησε ο Ελληνας σεισμολόγος, η ομάδα του χρησιμοποιεί εδώ και αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα αλγόριθμους της στατιστικής επιστήμης έχοντας φτιάξει μια βάση δεδομένων για όλους τους σεισμούς στην περιοχή λεπτό προς λεπτό: «Το σύστημα αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να ανανεώνεται αυτόματα η βάση δεδομένων και έχουμε βαθμονομήσει τη συχνότητα των σεισμών σε τέσσερα στάδια σημαντικότητας. Ετσι λοιπόν διαπιστώσαμε ότι τον Αύγουστο υπήρξε μια σοβαρή ένδειξη ανωμαλίας, αφού εντελώς ξαφνικά η συχνότητα των σεισμικών διεγέρσεων ανέβηκε στο επίπεδο alert 4 και έπειτα από λίγες ημέρες το φαινόμενο σταθεροποιήθηκε».

Η υπόθεση, όπως αποκάλυψε ο κ. Παπαδόπουλος, άρχισε να δημιουργεί ανησυχίες, αφού από τον Νοέμβριο του 2011 μέχρι και σήμερα το επίπεδο alert βρίσκεται σταθερά στο 4 (red alert), χωρίς αυτό όπως τόνισε «να σημαίνει κατ' ανάγκη επικινδυνότητα. Αλλο επικινδυνότητα και άλλο σημαντικότητα. Σε αυτήν την περίπτωση μιλάμε για σεισμική ανωμαλία μεγάλης σημαντικότητας που αγγίζει το 99%!».

Σε άλλο σημείο της τοποθέτησής του ο κ. Παπαδόπουλος ξεκαθάρισε πως δεν έχει πειστεί ότι όλη αυτή η έντονη σεισμική δραστηριότητα οφείλεται στο ηφαίστειο, καθώς όπως είπε, «δεν υπάρχει εμφανές επιφανειακό τρέμουλο. Είμαι επιφυλακτικός και πιστεύω ότι θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, διότι η σεισμική έξαρση της περιοχής συνδέεται με σμήνος σεισμών που ενδεχομένως να προηγείται των προσεισμών ενός μεγάλου σεισμικού γεγονότος, το οποίο όμως δεν φαίνεται να είναι άμεσο χρονικά. Ας μην ξεχνάμε ότι κάτι αντίστοιχο συνέβη το 1919, οπότε το νησί είχε καταστραφεί από δόνηση εντάσεως 6 Ρίχτερ χωρίς να σημειωθεί ηφαιστειακή έκρηξη».

Τέλος, ο κ. Παπαδόπουλος υπογράμμισε ότι έχει ενημερώσει αρμοδίως όλες τις αρχές της ελληνικής πολιτείας: «Ο επιχειρησιακός χρήστης, που είναι η Πολιτεία, αξιολογεί όχι μόνο τις δικές μου αλλά όλες τις παρατηρήσεις των επιστημόνων».


ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΗΦΑΙΣΤΕΙΟΥ

Τα αποτελέσματα της παρακολούθησης του ηφαιστείου της Σαντορίνης παρουσίασαν κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης που πραγματοποίησε ο δήμος Σαντορίνης στο νησί οι καθηγητές Μιχάλης Φυτίκας και Κώστας Παπαζάχος.

Σύμφωνα με τον κ. Φυτίκα, η σεισμικότητα στην περιοχή της καλντέρας είχε παρουσιάσει έντονη δραστηριότητα στο διάστημα του Μαΐου του 2011, όμως, όπως τόνισε στη συνέχεια, επανήλθε στα φυσιολογικά όρια και δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας. Ο κ. Φυτίκας αναφέρθηκε και στο φαινόμενο του υποθαλάσσιου πίδακα αερίων, που παρουσιάστηκε στη Ρίβα της Θηρασίας, σημειώνοντας ότι πρόκειται για φυσιολογικό φαινόμενο που συμβαίνει σε πολλές περιοχές της χώρας.

Τόσο ο κ. Φυτίκας όσο και ο σεισμολόγος κ. Παπαζάχος στις τοποθετήσεις τους εμφανίστηκαν καθησυχαστικοί σε ό,τι αφορά την κατάσταση του ηφαιστείου, σημείωσαν ωστόσο ότι πρέπει να συνεχιστεί η παρακολούθησή του με περισσότερους σεισμογράφους και επιστημονικά όργανα για να υπάρξει έγκαιρη προειδοποίηση σε περίπτωση που κάτι αλλάξει στο μέλλον. Σύμφωνα με τον κ. Φυτίκα, στα επιστημονικά όργανα που παρακολουθούν το ηφαίστειο έχει προστεθεί και ένα δίκτυο GPS, το οποίο παρακολουθεί τις αλλαγές στην επιφάνεια του νησιού και του ηφαιστείου.
«Εχει υπάρξει έξαρση χωρίς να γίνει κάτι»
Σε δηλώσεις του στην «Espresso της Κυριακής», ο αντιπρόεδρος του ΟΑΣΠ και καθηγητής του τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Ευθύμιος Λέκκας σημείωσε ότι ο οργανισμός είναι ενήμερος για τις επιστημονικές έρευνες που διεξάγονται στο νησί. Ωστόσο, όπως είπε, «δεν υπάρχει ιδιαίτερος φόβος για το άμεσο μέλλον για μεγάλη σεισμική δόνηση στη Σαντορίνη. Υπάρχει κάποια δραστηριότητα, την οποία τα ελληνικά σεισμολογικάινστιτούτα παρακολουθούν. Και το '92 στη Μήλο και το '96 στη Νίσυρο, αλλά και στη Σαντορίνη αρκετές φορές στο παρελθόν έχει υπάρξει σεισμική έξαρση, χωρίς να γίνει κάτι» τόνισε ο κ. Λέκκας.

Οπως εξήγησε, πρόκειται για μικρούς και επιφανειακούς σεισμούς στην καλντέρα και σε περιοχές κοντά σε αυτήν, αλλά δεν οδηγούν αυτόματα σε κάτι μεγάλο από πλευράς σεισμικής δραστηριότητας.


ΓΙΟΥΛΗ ΣΤΑΡΙΔΑ - ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΙΤΟΥΝΑΣ