Γιατί θα λιποθυμούσε η Παπαρήγα στη Χο Τσι Μινχ

Πριν την τωρινή μου εργασία δούλευα σε έναν Ιαπωνικό όμιλο εταιρειών (keiretsu) στο Τόκυο. Σαν ο μόνος λευκός (δηλαδή με καταγωγή δυτικά της Ινδίας) σε μια εταιρεία με 10.000+ Ιάπωνες ξεχώριζα εύκολα. Ένα από τα καθήκοντα μου ήταν να είμαι το «διεθνές» πρόσωπο της εταιρείας μαζί με τον Ινδό συνάδελφο (ναι εμείς οι 2 ήμασταν το diversity group) στις διεθνείς δραστηριότητες του ομίλου...Η δουλειά με ταξίδεψε σε πολλές χώρες της Ανατολικής και Νοτιο-ανατολικής Ασίας (Βιετνάμ, Ταϊλάνδη, Φιλιππίνες, Σιγκαπούρη, Κορέα, Κίνα κ.ά.). Ένα από τα πρότζεκτ που ήμουν υπεύθυνος ήταν η διοργάνωση διαγωνισμών σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια ώστε να δώσουμε την ευκαιρία σε παιδιά με επιχειρηματικό δαιμόνιο να το αξιοποιήσουν (με την καθοδήγησή της εταιρείας μας). Σκοπός μας ήταν να δημιουργήσουμε το brand equity της εταιρείας μας ανάμεσα στους φοιτητές, να χρηματοδοτήσουμε καλές ιδέες και φυσικά να προσλάβουμε άτομα με ικανότητες και να τα εξελίξουμε.

Είναι προσωπική μου άποψη ότι το μέλλον μιας χώρας είναι συνυφασμένο σε μεγάλο βαθμό με την ποιότητα των πανεπιστημίων και των ατόμων που φοιτούν σε αυτά. Χώρες που δεν προσφέρουν καλό επίπεδο εκπαίδευσης «τιμωρούνται» με εξαγωγή μυαλών και χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Το αντίθετο ισχύει για χώρες με δυνατά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Στην Ασία λόγω κουλτούρας η εκπαίδευση δεν θεωρείται μόνο αγαθό, αλλά και υποχρέωση (το γιατί δεν απασχολεί το παρόν κείμενο).

Ο αναγνώστης που μάλλον θα περιμένει σύγκριση των ελληνικών πανεπιστημίων και των ασιατικών, δυστυχώς θα απογοητευτεί. Η σύγκριση θα ήταν άνιση. Η κατάσταση των ελληνικών πανεπιστημίων είναι γνωστή. Το κείμενο θα σταθεί στο πώς μας αντιμετώπιζαν (σαν εκπροσώπους μιας ξένης εταιρείας, οι πανεπιστημιακοί και οι φοιτητές). Σε γενικές γραμμές όλα τα πανεπιστήμια είχαν εμπειρία με τις παραπάνω διεργασίες και ήταν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς αρκετά οργανωμένοι.

Η αρχική επικοινωνία γινόταν μέσω τηλεφώνου/email. Η ελληνική απάντηση «ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΩ- ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ», δεν υπήρχε. Οι γραμματείς ήξεραν σε ποιο τμήμα/καθηγητή να μας προτρέψουν. Πάντα γινόταν μια συνάντηση όπου παρουσιάζαμε το project. Όλοι οι εμπλεκόμενοι σε αυτές τις συναντήσεις ήταν άκρως επαγγελματικοί στην συμπεριφορά τους, οι ερωτήσεις που έκαναν ήταν καίριες. Οι φοιτητές που συναντούσαμε ήταν αρκετά ενεργοί και είχαν τις υποδομές να υποστηρίξουν το project. Σε γενικές γραμμές η μεγάλη πλειοψηφία των εμπλεκόμενων ήταν θετικά προδιατεθειμένοι και αναγνώριζαν ότι το project ήταν win for all (για το πανεπιστήμιο, τους φοιτητές και την εταιρεία).

Ο αναγνώστης πρέπει να ενημερωθεί ότι τα πανεπιστήμια στην Ασία έχουν συνέχεια events είτε από κρατικούς φορείς είτε από εταιρίες του ιδιωτικού τομέα. Σε αντίθεση με την τρέχουσα(;) νοοτροπία στην Ελλάδα οι επιχειρήσεις θέλουν να είναι κοντά στα πανεπιστήμια και τα πανεπιστήμια θέλουν τους φοιτητές να έχουν ιδέα για την αγορά εργασίας και κατά την διάρκεια της φοίτησης. Οι πανεπιστημιακές αρχές είχαν κυρίως μια μεγάλη απορία: «Γιατί οι φοιτητές να λάβουν μέρος στον ΄δικό΄ μας διαγωνισμό». Μια αρκετά σοβαρή ερώτηση.

Υπήρχε μεγάλη ζήτηση για συνεργασίες και το πανεπιστήμιο ήταν πολύ προσεκτικό με ποιες εταιρίες συνεργαζόταν και για ποιον λόγο. Υπήρχαν περισσότερα events απο ό,τι resources διαθέσιμα. Οι φοιτητές από την άλλη ενδιαφερόντουσαν να ασχοληθούν με το οτιδήποτε (ειδικά αν θα μπορούσαν να κάνουν πρακτική ή να θεωρηθεί σαν πρακτική).

Θέλω να αναφερθώ σε ένα συγκεκριμένο συμβάν που έγινε στις αρχές του 2008. Βρισκόμουν στο Βιετνάμ για μια ομιλία. Το Βιετνάμ είναι μια χώρα όπου κουμάντο κάνουν οι Κομμουνιστές (στο όνομα μόνο). Επίσης πάνω από το 66% του πληθυσμού είναι κάτω των 30 (απώλειες του πολέμου). Κάποιος βλέπει τόση φτώχεια εκεί που η Κίνα μοιάζει πλούσια. Φτώχεια που ο Έλληνας (ακόμη) δεν μπορεί να καταλάβει.

Βρήκα τον εαυτό μου να παρουσιάζει στο κεντρικό αμφιθέατρο του πανεπιστημίου της τεχνολογίας στην Χο Τσι Μινχ (πρώην Σαϊγκόν, άλλαξε όνομα με το τέλος της διαμάχης). Ήμουν καλεσμένος και η ομιλία μου θα ήταν στα Αγγλικά και λίγο στα Ιαπωνικά. Γνωρίζω ότι οι παρουσιάσεις γίνονται βαρετές για τον καθένα μετά από ένα 15΄ για αυτό πάντα προσπαθώ να συναναστρέφομαι με το ακροατήριο. Κατά την διάρκεια της συνάντησης ρωτάω τους φοιτητές (18-21 ηλικία) «Ποίο είναι το ίνδαλμά τους».

Σε μια πραγματικά κομμουνιστική χώρα η απάντηση που θα περίμενα θα ήταν Ο «θείος Χο», ο Καρλ Μαρξ, ο Λένιν και άλλοι διαφόροι «ήρωες της επανάστασης». Η πρώτη απάντηση που έλαβα με σόκαρε. Η Παπαρήγα σίγουρα θα λιποθυμούσε: Τα ινδάλματα τους ήταν ο Steve Jobs, ο Bill Gates και ο Sergey Brin. Ακόμα θυμάμαι την σκηνή. Για μια στιγμή πάγωσα, κοίταξα από πάνω μου που υπήρχε το σήμα του Κομμουνιστικού κόμματος του Βιετνάμ και δίπλα πορτραίτο του «θείου Χο». Πίστευα ότι είχα περάσει τα όρια της λογοκρισίας και θα ξεφύτρωναν 2 κοκκινοφρουροί και θα με «εξαφάνιζαν». Τίποτε δεν έγινε.

Κοίταξα στα μάτια των νεαρών φοιτητών και είδα μέσα τους την φλόγα, την φλόγα που έχει αυτός που ξέρει ότι μπορεί να πετύχει, αλλά για να πετύχει πρέπει να προσπαθήσει. Αυτού που θέλει ένα καλύτερο αύριο και ξέρει ότι πρέπει να παλέψει με την αξία του για το αύριο. Αυτή ήταν η φλόγα του καπιταλισμού, όχι η μιζέρια του κομμουνισμού.
Δυστυχώς εκείνα τα Χριστούγεννα του 2008 (που κάηκε η Αθήνα από νέους) βρέθηκα να μιλώ σε ένα τμήμα του πανεπιστήμιου Μακεδονίας. Το τμήμα ήταν Οργάνωση και διοίκηση επιχειρήσεων. Στην διάρκεια της ομιλίας μου αναφέρομαι στον Jack Welch (πιο διάσημος μάνατζερ του 20ου αιώνα) και διακρίνω μια άγνοια στο βλέμμα των τεταρτοετών φοιτητών. Αποφασίζω να ρωτήσω εάν τον γνωρίζουν (που θα έπρεπε πρωτίστως λόγω αντικειμένου). Άκρα του τάφου σιωπή. Δεν το πίστευα. Ρωτάω ξανά ποίος είναι ο «μάνατζερ ίνδαλμα τους». Πάλι καμία απάντηση. Πλήρης απογοήτευση, όταν κοίταξα στα μάτια τους.

Στην Ασία είχα δει τους πεινασμένους τίγρεις και στους Έλληνες είδα την αγελάδα που έβοσκε αμέριμνα. Η παρουσίαση τελείωσε με μια κοπέλα από την ΚΝΕ να φωνάζει ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια θα είναι πάντα ανεξάρτητα και ότι οι επιχειρήσεις θα μείνουν έξω από αυτά. Η επιθυμία της εισακούστηκε.

* Ο κ. Στέφανος Κώνστας είναι manager

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ CAPITAL.GR