Η… «επιλεκτική χρεοκοπία» της ελληνικής παιδείας.Γράφει η Μαρία Μαλακασιώτου

Πρώτα και πάνω από όλα η παιδεία  είναι δημόσιο αγαθό. Αγαθό δηλαδή που πρέπει να ανήκει το ίδιο σε όλους και πρέπει  να είναι εγγυημένη και εφικτή η ισότητα πρόσβασης, δυνατοτήτων και ευκαιριών, που τα παιδιά μας δικαιούνται να απολαμβάνουν. Είναι άλλωστε αποδεδειγμένο ότι η αναπαραγωγή της φτώχειας οφείλεται, κυρίως,  στη φτώχεια δυνατοτήτων και ευκαιριών». Με αυτές τις προγραμματικές δηλώσεις στη Βουλή, η υπουργός Παιδείας, Δια βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων άρχισε τον Οκτώβριο του 2011 την «θητεία»  της στο υπουργείο αυτό. Επειδή η παιδεία έχει ταλανιστεί τα τελευταία χρόνια από αλλαγές συστημάτων, ανεδαφικές μεταρρυθμίσεις και υπουργούς που αδυνατούσαν να βάλουν το μαχαίρι στο κόκαλο,  ήταν φυσικό οι εξαγγελίες αυτές να προκαλέσουν αίσθηση και να ακουστούν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον από την εκπαιδευτική κοινότητα. Άλλωστε η ανάγκη να αποτελεί  η παιδεία δημόσιο αγαθό και όχι «προϊόν » πολυτελείας,  επιβάλλει τη λήψη όλων αυτών των πρωτοβουλιών που θα οδηγήσουν στην παροχή μίας παιδείας που θα συμβάλλει στη διαμόρφωση υγιών προσωπικοτήτων.

Και ερχόμαστε δύο χρόνια μετά να μιλάμε και πάλι για μεταρρυθμίσεις που βάλτωσαν, για σχέδια που έμειναν απλά σχέδια, για έλλειψη ουσιαστικού διαλόγου και για μεγαλεπήβολες εξαγγελίες που προβληματίζουν γονείς, εκπαιδευτικούς και μαθητές, γιατί, όπως όλα δείχνουν, είναι καταδικασμένες να αποτύχουν.

Καλλικράτης και στα σχολεία
Μετά την εφαρμογή του Καλλικράτη στους  δήμους ήρθε η ώρα να επιβληθεί και στα σχολεία. Η καλλικρατική συγχώνευση συγκεκριμένων   σχολείων και η στέρηση του δικαιώματος των  μαθητών απομακρυσμένων περιοχών να απολαύσουν  το αγαθό της παιδείας μόνο να προβληματίζει και να μας θλίβει μπορεί. Η ανάγκη να «γλιτώσουμε» από τους «περιττούς» εκπαιδευτικούς, και τα λειτουργικά έξοδα μόνο «εγγυημένη και εφικτή», δεν αποδεικνύει την «ισότητα πρόσβασης, δυνατοτήτων και ευκαιριών, που τα παιδιά μας δικαιούνται να απολαμβάνουν». 

Μας γυρίζει ταυτόχρονα δεκαετίες πίσω, όταν κάποιοι έκαναν ολόκληρα χιλιόμετρα  καθημερινά, για να πάνε στο σχολείο τους. Και το τραγικό είναι ότι σε συγκεκριμένες περιοχές κάποιοι από αυτούς σπούδασαν, πλούτισαν και θέλησαν να δωρίσουν στους συντοπίτες τους ένα σχολείο  για να γλιτώσουν τουλάχιστον αυτοί τα χιλιόμετρα και να μπορούν ανεμπόδιστα να μορφωθούν.

Και τώρα αποφάσισαν οι ιθύνοντες του υπουργείου να κρίνουν τα σχολεία αυτά μη λειτουργικά και ζημιογόνα, σε μία  προσπάθεια να οικειοποιηθούν τη δωρεά κάποιων «δύστυχων»  και ρομαντικών  συμπατριωτών μας.

Βέβαια ούτε κουβέντα από τους αρμοδίους για την ταμπακιέρα, για τα έξοδα δηλαδή που δημιουργεί η απόφαση συγχώνευσης σχολικών μονάδων και η μετάθεση των αρμοδιοτήτων στους καλλικρατικούς πλέον δήμους.

Δήμοι δηλαδή που αδυνατούν να καλύψουν λειτουργικά τους έξοδα  και τώρα καλούνται να επιβαρυνθούν και με τα έξοδα των γκραβοποιημένων σχολείων και της μεταφοράς των μαθητών, χωρίς βέβαια ακόμη να έχουν διευκρινισθεί οι τρόποι μεταφοράς τους.

Μα, κύριοι και κυρίες, δεν βλέπετε ότι τα προβλήματα είναι αλυσιδωτά; Η κατάργηση των σχολικών μονάδων ισοδυναμεί με καταδίκη των φτωχών μαθητών στην αμάθεια και με στέρηση των απομακρυσμένων περιοχών από το παραγωγικό τους δυναμικό. Αλήθεια τόσο δύσκολο είναι να ακούσετε τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών και τις φωνές των,  καθόλα αρμοδίων, εκπαιδευτικών  και να λειτουργήσετε με βάση το συμφέρον των μαθητών και όχι των τροϊκανών;

Η απαξίωση του έργου των εκπαιδευτικών   
Μπορεί σήμερα να μιλάμε για τεράστια οικονομικά προβλήματα, στην περίπτωση των αναπληρωτών και ωρομισθίων εκπαιδευτικών, όμως,  μιλάμε για πραγματικά προβλήματα επιβίωσης, που δύσκολα μπορούν να τα φανταστούν όσοι κινούνται εκτός του χώρου της εκπαίδευσης.

Και βέβαια η μπόρα πιάνει κυρίως τους αναπληρωτές και ωρομισθίους που δεν ζητούν ούτε επιδοτήσεις, ούτε επιπλέον χρήματα αλλά απλά ζητούν να υπερασπιστούν το αναφαίρετο δικαίωμά τους να ασκήσουν το λειτούργημα του εκπαιδευτικού στην ελληνική δημόσια εκπαίδευση.

Είναι σίγουρα μεγάλο σήμερα το πρόβλημα διορισμού των εκπαιδευτικών. Κι όμως  κάποιοι αναρωτιούνται  πώς, αφού ξέρουν την ανεργία που επικρατεί, αρκετοί είναι αυτοί που επιδιώκουν να πάρουν πτυχίο από καθηγητικές ή διδασκαλικές σχολές  και να γίνουν «επαγγελματίες άνεργοι»;

Ας ζητήσουν, όμως, καλύτερα την απάντηση όχι από τα νέα παιδιά που παίρνουν τώρα το πτυχίο τους αλλά και από τους «αιωνίους» αδιόριστους εκπαιδευτικούς, από αυτούς που είχαν την «τύχη», δηλαδή,  να έρθουν αντιμέτωποι με την επετηρίδα, με το σύστημα του ΑΣΕΠ και της προϋπηρεσίας και τώρα καλούνται να αντιμετωπίσουν  και  το νέο σύστημα  που έχει προωθήσει το Υπουργείο Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης αλλά, κυρίως,  το μνημόνιο, καταλήγοντας μάλλον να αποτελούν «δια βίου» αδιόριστους εκπαιδευτικούς.

Και μιλάμε, φυσικά,  για εκπαιδευτικούς που έχουν περάσει ώρες και ώρες στα θρανία, κυνηγώντας σε αρκετές περιπτώσεις απλά λίγες ώρες προϋπηρεσίας. Τις περισσότερες φορές, μάλιστα,  κάνοντας μεγάλο χρονικό διάστημα  να πληρωθούν, όπως ισχύει με την περίπτωση της πρόσθετης διδακτικής στήριξης (γιατί ακόμη και σήμερα υπάρχουνε εκπαιδευτικοί που δεν έχουν πληρωθεί για την πρόσθετη διδακτική στήριξη του σχολικού έτους 2009 - 2010).

Εκπαιδευτικοί που από το χώρο των φροντιστηρίων και της παραπαιδείας έχουν βοηθήσει φουρνιές και φουρνιές μαθητών να εισαχθούν στα πανεπιστήμια.
Κι όμως οι ίδιοι κρίνονται «ανεπαρκείς» και καλούνται να ξαναδιαβάσουν και σε αρκετές περιπτώσεις να συναγωνιστούν ακόμη και τους παλιούς μαθητές τους που πλέον έχουν γίνει συνάδελφοι τους.

Κυρίως, όμως, καλούνται να αντιμετωπίσουν τις επιταγές της μνημονιακής πολιτικής και του ΔΝΤ που βάλλει  ακόμη και εναντίον του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ για την πρόσληψή τους.

Γιατί, ας μην γελιόμαστε, χιλιάδες είναι αυτοί που περιμένουν τον επόμενο διαγωνισμό κι ας ξέρουν ότι πιο εύκολο είναι  να κερδίσουν το τζόκερ.
Το αποδεικνύουν άλλωστε αυτό οι ουρές που σχηματίσθηκαν στα γραφεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του κάθε Νομού για να συμπληρώσουν την «μαγική» αίτηση για την πρόσληψη αναπληρωτών και ωρομισθίων.

Κι όπως οι κυβερνητικοί παράγοντες ψαλίδισαν  τις ελπίδες όλων αυτών των εκπαιδευτικών έτσι και αυτή τη χρονιά «ψαλίδισαν»  και το χρονικό περιθώριο για να γίνουν αυτές οι αιτήσεις, αποδεικνύοντας την αδιαφορία με την οποία αντιμετωπίζουν όλους αυτούς τους ανθρώπους.

Τι μέλλει γενέσθαι;

Μπορεί  να φαίνεται παράλογο να συζητούμε για την παιδεία και τα τρωτά της, ενώ την ίδια ώρα όλοι κάνουν λόγο για τον κίνδυνο της επιλεκτικής χρεοκοπίας.  Μα πώς να μην προβληματιζόμαστε, όταν το ελληνικό δημόσιο σχολείο αποτελεί το πρώτο μεγάλο «θύμα» της υποβάθμισης της χώρας μας από τους διαφόρους οίκους, της ασυνεννοησίας των μελών του Eurogroup, των cds και της διγλωσσίας της ελληνικής κυβέρνησης; 

Και όλες οι παρενέργειες θα γίνουν ορατές με την έναρξη της νέας χρονιάς. Όταν οι πρωταγωνιστές της εκπαιδευτικής διαδικασίας, καθηγητές, δάσκαλοι και μαθητές θα έρθουν αντιμέτωποι με την έλλειψη της απαραίτητης υλικοτεχνικής υποδομής, με τα εκπαιδευτικά κενά, με ένα νέο σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ και ΤΕΙ για το οποίο όλοι γνωρίζουν ελάχιστα.    

Για να δούμε πώς στα σχολεία – μαμούθ, σε αρκετές περιπτώσεις, θα διευκολυνθεί η ομαλή εκπαιδευτική διαδικασία, χωρίς να έχουν εξασφαλισθεί οι απαιτούμενες προϋποθέσεις;    

Δεν ξεχνούμε βέβαια και ότι η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου δεν διστάζει να εφευρίσκει μέτρα που εκφράζουν τη δυσπιστία της αλλά και την απαξίωση του έργου που επιτελείται στα Πανεπιστήμια.

Σίγουρα τα ΑΕΙ και ΤΕΙ έχουν ανάγκη από εάν εκσυγχρονισμό, που θα συμβάλει  στη βελτίωση της λειτουργίας τους και στην αξιοποίηση τους από την ελληνική κοινωνία, για να βγει αλώβητη από τη σημερινή κρίση. 

Προκαλεί, όμως, ερωτηματικά η προσπάθεια κατάθεσης ενός τόσο σοβαρού νομοσχεδίου με αιφνιδιαστικό και χωρίς τον απαιτούμενο διάλογο,   και μάλιστα κατά τη διάρκεια των θερινών διακοπών.

Η πιθανή μετατροπή των ΑΕΙ και ΤΕΙ σε επιχειρήσεις επαγγελματικής κατάρτισης, οι συγχωνεύσεις φοιτητών και τμημάτων  είναι κάποια από τα σημερινά προβλήματα που δικαιολογούν αναμφισβήτητα τις διαμαρτυρίες της πανεπιστημιακής κοινότητας και καθιστούν αναγκαίο έναν ουσιαστικό διάλογο.

Όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η παιδεία είναι η βάση κάθε κοινωνίας.  Και η υποβάθμιση και η απαξίωση της ελληνικής παιδείας θα σημάνει αναπόφευκτα και την υποβάθμιση της ελληνικής κοινωνίας!      

Καιρός είναι να τα καταλάβουν κάποιοι….  
       
Γιατί, αν η ελληνική παιδεία «τραυματισθεί», τότε δεν θα μπορούμε να εξοπλισθούμε με τα απαραίτητα εφόδια  για να αντιμετωπίσουμε  επιτυχώς και χωρίς να σκύβουμε το κεφάλι  όλα αυτά που βλέπουμε και ακούμε αλλά και όλα αυτά που ακόμη δεν φανταζόμαστε.