Το δολάριο καταρρέει, επιστροφή στον χρυσό

Το δολάριο δείχνει να αποτελεί ένα ξεπερασμένο πλέον νόμισμα. Η κακή πλέον κατάσταση της αμερικάνικης οικονομίας με το τεράστιο χρέος που κινδυνεύει να την οδηγήσει στην χρεοκοπία το έχουν καταστήσει αναξιόπιστο. Οι ΗΠΑ κόβουν διαρκώς δολάρια εκτοξεύοντας έτσι τις τιμές του πετρελαίου και των commodities σε βάρος του υπόλοιπου κόσμου. Καθιστούν την δικιά τους κρίση παγκόσμια.

Σε ένα προηγούμενο post είχα παρουσιάσει ένα άρθρο του Russel στο οποίο παρουσίαζε την λύση στην οικονομική κρίση μέσα από την καθιέρωση ενός παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος. Έκανε αναφορά στα SDR του ΔΝΤ.

Ο ίδιος ο Στρος Καν είχε κάνει κάποια βήματα στην κατεύθυνση αυτή απειλώντας έτσι την κυριαρχία του δολαρίου. Η κατάληξη είναι γνωστή. Κάποιοι άλλοι που το επιχείρησαν ήταν ο Σανταμ του Ιράκ και ο Καντάφι της Λιβύης. Το αποτέλεσμα είναι επίσης γνωστό.

Στο παρακάτω άρθρο εξετάζονται οι τρεις πιθανοί διάδοχοι του δολαρίου. Το ευρώ, το κινέζικο γουάν και το ιαπωνικό γιεν. Κανένα από αυτά δεν έχει τα απαραίτητα χαρακτηριστικά για να διαδραματίσει τον ρόλο που διαδραματίζει σήμερα το δολάριο. Που καταλήγουμε λοιπόν; Μα εκεί απ' όπου ξεκινήσαμε. Στην αντικατάσταση του χάρτινου νομίσματος χωρίς αξία με τον χρυσό.

Ας δούμε λοιπόν τι μας λέει ο Peter Schiff.

Οι αναγνώστες μου γνωρίζουν για την πρόβλεψή μου που βλέπει το δολάριο σε τελική κατάρρευση. Η Αμερική είναι πλέον σε τραγική πορεία χρεοκοπίας, ανίκανη να πληρώσει τους δανειστές της χωρίς την εκτύπωση νέων δολαρίων και είναι εγκλωβισμένη σε μία δυσχερή οικονομική ύφεση. Ο χρόνος μετράει αντίστροφα και η ώρα που το δολάριο θα αντιμετωπίσει μία κρίση εμπιστοσύνης, όπως κάθε άλλη φούσκα πριν από αυτό, πλησιάζει. Η ουσιώδης διαφορά ανάμεσα σε αυτή την κατάρρευση και το σκάσιμο, ας πούμε, μιας φούσκας ακινήτων είναι ότι το αμερικάνικο δολάριο αποτελεί την σπονδυλική στήλη της παγκόσμιας οικονομίας. Η πτώση του θα αφήσει ένα κενό που πρέπει να καλυφθεί.

Οι mainstream σχολιαστές αναφέρονται συχνά σε τρεις πιθανούς αντικαταστάτες: το ευρώ, το γιεν ή το κινέζικο RMB (γνωστό και ως "γουάν"). Αυτά τα νομίσματα όμως, έχουν κρίσιμα ψεγάδια που τα καθιστούν ανέτοιμα να επωμιστούν το ρόλο ενός αποθεματικού νομίσματος όταν το δολάριο καταρρεύσει. Όταν γίνεται λόγος για χάρτινα νομίσματα φαίνεται ότι ο κόσμος θα αναγκαστεί να περάσει από το τηγάνι στην φωτιά, δηλ. να τσουρουφλιστεί για τα καλά.

Το ευρώ: σε πτώση συναίνεσης

Εδώ και μια δεκαετία, το ευρώ αποτελεί την προσπάθεια συνένωσης αποκλινόντων πολιτικών, οικονομικών και πολιτισμικών συμφερόντων κάτω από την ομπρέλα ενός ενιαίου νομίσματος, η οποία βρίσκεται στην κατοχή μίας ισχυρής κεντρικής τράπεζας.

Εάν γίνει σωστή διαχείριση, αυτό το νόμισμα θα μπορέσει να καταστήσει ειλικρινή τα μέλη - κυβερνήσεις - του. Όμως δεν είναι αυτός ο κόσμος στον οποίο ζούμε. Αντίθετα, τα δημοσιονομικά ανεύθυνα μέλη με την πρώτη δυσκολία συζητούν πως να χαντακώσουν το νόμισμα. Με δυο λόγια, θα προτιμούσαν να είχαν τα δικά τους εθνικά νομίσματα ώστε να τα πληθωρίσουν και να καλύψουν τα δυσβάστακτα δημόσια χρέη. Έτσι, προκειμένου να μην διαλυθεί το ευρώ, τα κράτη πιστωτές προχώρησαν σε bailouts των χρεωμένων κρατών - παρόλο που αυτή η κίνηση παραβιάζει την συνθήκη δημιουργίας του κοινού νομίσματος.

Το ερώτημα που τίθεται είναι: για πόσο καιρό ακόμη οι Γερμανοί - με ζωντανές ακόμη τις μνήμες από τον υπερπληθωρισμό και την άνοδο στην εξουσία του Τρίτου Ράιχ - θα θελήσουν να συνεχίσουν να εκτυπώνουν ευρώ για να πληρώνουν τα χρέη της σπάταλης Ελλάδας; Πόσοι γερμανοί πολιτικοί θα καταφέρουν να κερδίσουν τις εκλογές υποσχόμενοι διασώσεις χωρίς τέλος και ολοένα και υψηλότερες τιμές σε ολόκληρη την Ευρώπη; Αυτό είναι το βασικό πρόβλημα του ευρώ.

Και φυσικά η Ελλάδα δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα. Η Ιρλανδία και η Πορτογαλία συναγωνίζονται για την δεύτερη πιο άσχημη κρίση χρέους στην Ευρώπη. Η Ισπανία που συμμετέχει με περισσότερο από το 12% στο ΑΕΠ της ευρωζώνης, είδε τα επιτόκια των ομολόγων της να ανεβαίνουν από το 4,1% στις αρχές του 2010 στο 6,6%  στο τέλος του. Τα επιτόκια των κρατικών ομολόγων της πλειοψηφίας των υπολοίπων χώρων της ευρωζώνης ανέβηκαν και αυτά, γεγονός που αποτελεί καθαρή ένδειξη ότι η Ευρωζώνη είναι πλέον πεδίο στοιχηματισμού (δηλ. κερδοσκοπίας).

Παρόλο που η εγκατάλειψη του ευρώ από ένα μέλος των PIIGS θα μπορούσε να ενισχύσει το νόμισμα, εντούτοις θα αποτελούσε ένα τραυματικό γεγονός. Αυτή η προοπτική ναρκοθετεί την εμπιστοσύνη στο ευρώ ακριβώς τη στιγμή στην οποία ο κόσμος προσπαθεί να βρει μία διέξοδο στο τούνελ.

Ίσως ένα ώριμο νόμισμα που δεν θα τρέκλιζε τόσο εύκολο εν μέσω μίας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης θα μπορούσε να ήταν καλός υποψήφιος για να καταστεί παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Το ευρώ αντίθετα, είναι νεαρό ακόμα και με σοβαρά προβλήματα. Εάν τόσο λίγα κράτη συνιστούν τόσο μεγάλο βάρος για το νόμισμα αυτό, πως μπορούμε να περιμένουμε καλύτερα αποτελέσματα με 200;

Γουάν: Καπιταλιστική χώρα, κομμουνιστικό νόμισμα

Η κοινότητα των επενδυτών αρχίζει σιγά σιγά να συμμερίζεται τον ενθουσιασμό μου για την φανταστική ανάπτυξη της Κίνας. Δεν πρόκειται για ντελίριο. Στην πραγματικότητα, πιστεύω ότι πολλοί είναι ακόμα αρκετά σκεπτικοί όταν μιλούν για αυτή την αγορά. Και υπάρχουν και αυτοί που βιάζονται να ανακηρύξουν το γουάν ως τον λογικό διάδοχο του δολαρίου που ξεψυχά. Όμως παρόλο που η Κίνα μεταμορφώνεται σε μία τεράστια οικονομική δύναμη, το γουάν εντούτοις κουτσαίνει ακόμη εξαιτίας του κομμουνιστικού παρελθόντος της χώρας.

Καταρχάς η Κίνα εφαρμόζει πολύ αυστηρούς νομισματικούς ελέγχους στο γουάν. Ένα αποθεματικό νόμισμα οφείλει να είναι εύκολα και ελεύθερα ανταλλάξιμο με άλλα. Ακόμη και στο εσωτερικό της κινέζικης επικράτειας δεν μπορούν να ανταλλαχθούν μεγάλα ποσά γουάν με δολάρια ή με άλλα νομίσματα.

Η Κίνα σιγά σιγά προχωρά σε μεταρρυθμίσεις προκειμένου να χαλαρώσει αυτούς τους ελέγχους, όμως θυμηθείτε ότι οι έλεγχοι αυτοί δεν θεσπίστηκαν τυχαία. Επιτρέπουν στην Κίνα να υποτιμήσει την αξία του γουάν, και επομένως εκτός των άλλων να διατηρήσει ψηλά τις εξαγωγές. Εάν η Κίνα επέτρεπε στο γουάν να ανταλλαχθεί ελεύθερα, θα έχανε την έλεγχο που διατηρεί στο νόμισμά της και επομένως κατ' επέκταση και τον έλεγχο στο λαό της.

Ας θυμηθούμε ότι όλα τα χάρτινα νομίσματα χειραγωγούνται και πληθωρίζονταιΜ2 μεγαλύτερη του 140% τα τελευταία 5 χρόνια - και σχεδόν όλη μόνο και μόνο για να διατηρήσει σταθερή την ανταλλακτική ισοτιμία με το διαρκώς υποτιμούμενο δολάριο. Δεδομένου του μαίνοντος πληθωρισμού, συνδυασμένου με τους περιορισμούς ανταλλαγής και της σοβαρή έλλειψη διαφάνειας, και το γουάν, όπως και το ευρώ, δεν είναι έτοιμο να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο.

Το γιεν: η μαύρη τρύπα του χρέους

Το ιαπωνικό γιεν είναι το τρίτο εμπορικό νόμισμα στην διεθνή φιέστα των χάρτινων νομισμάτων. Αν και δεν υφίσταται τα δομικά προβλήματα του ευρώ, το γιεν είναι επιβεβαρρυμένο με ένα τεράστιο δημόσιο χρέος. Το ιαπωνικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ της χώρας είναι το μεγαλύτερο μεταξύ των αναπτυγμένων χωρών. Ανέρχεται στο 225% και αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ένα διαρκές ερέθισμα για την εκτύπωση γιεν ώστε να πληρώνονται τα χρέη. Το γιεν πρέπει να αντιμετωπίσει αυτό το χρέος που το καθιστά μία αναξιόπιστη εναλλακτική επιλογή του δολαρίου, το οποίο και πάσχει από το ίδιο ακριβώς πρόβλημα.

Παρόλο που πιστεύω ότι η Ιαπωνία βρίσκεται σε καλύτερη θέση καθώς έχει διαρκώς ένα πλεόνασμα στο ισοζύγιο πληρωμών και το μεγαλύτερο μέρος του χρέους βρίσκεται στα χέρια Ιαπώνων, εντούτοις δεν έχει ακόμα τα χαρακτηριστικά της σταθερότητας που απαιτούνται ώστε να μπορεί να οδηγήσει το παγκόσμιο εμπόριο.

Κάτι ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι, αν ο κόσμος αγόραζε γιεν ώστε να δημιουργήσει αποθέματα, η τιμή του θα ανέβαινε δραστικά. Κάτι τέτοιο στην Ιαπωνία το βλέπουν με μισό μάτι ακριβώς επειδή το λόμπι των εξαγωγέων προσπαθεί σε μόνιμη βάση να κρατήσει χαμηλά την ισοτιμία του γιεν ώστε να σπρώξει τις πωλήσεις στην άλλη άκρη του Ειρηνικού.

Αυτοί οι δύο παράγοντες είναι διαρθρωτικοί σε τέτοιο βαθμό που καθιστούν το γιεν ένα μη ρεαλιστικό αποθεματικό νόμισμα. Μία αύξηση της αξίας του γιεν θα επιδείνωνε στιγμιαία τα χρεωστικά προβλήματα της Ιαπωνίας και θα έπληττε την εξαγωγική βιομηχανία. Αυτό σημαίνει ότι η Ιαπωνία πιθανότατα δεν επιθυμεί αυτόν τον ρόλο περισσότερο απ' ότι τον επιθυμούμε εμείς.

Και ένα στοιχείο ακόμη: εάν βάλετε στο Google "γιεν ως αποθεματικό νόμισμα", το Google θα ρωτήσει: "Πιθανον ψάχνετε: γουάν ως αποθεματικό νόμισμα;" Πιστεύω ότι ακόμα και η πιο ισχυρή μηχανή αναζήτησης αμφιβάλει ότι το γιεν μπορεί να αναλάβει αυτόν τον ρόλο.

Η απλούστερη απάντηση είναι συχνά η καλύτερη

Ο J. P. Morgan είπε το 1913 στο Κονγκρέσο, "ο χρυσός είναι λεφτά και τίποτε άλλο." Ο Morgan εννοούσε ότι τίποτε δεν μπορεί να συγκριθεί με τον χρυσό στην επάρκειά του ως αποθεματική αξία και μέσο ανταλλαγής.

Δεδομένου του ότι η τράπεζα που φέρει το όνομά του έχει ξεκινήσει να αποδέχεται από τον περασμένο Φλεβάρη φυσικές ράβδους ως εγγυήσεις, γιατί η τάση για μία μαζική επιστροφή στον χρυσό θα πρέπει να θεωρείται απόμακρη; Αντίθετα, πρέπει να εκλαμβάνεται ως η πιο αναμενόμενη κατάληξη ακόμα και μόνο λόγω του γεγονότος ότι όλοι οι δυνητικοί αντικαταστάτες - νομίσματα του δολαρίου είναι σε άσχημη κατάσταση.

Οι αγορές είναι πολύ ισχυρά θηρία και έχουν ανάγκη από ένα μέσο ανταλλαγής που να μπορούν να το εμπιστεύονται. Η αναζήτηση ενός υγιούς νομίσματος δεν είναι μόνο φιλοσοφική, προκύπτει από την ίδια την αγορά. Στην διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, οι αγορές εναπόθεταν πάντα την εμπιστοσύνη τους στον χρυσό και στο ασήμι για να πολεμήσουν τους παραχαράκτες. Αυτό δεν είναι ο πρώτος πειραματισμός σε ένα νομισματικό σύστημα φτιαγμένο από χάρτινα νομίσματα, ούτε και η πρώτη γενικευμένη υποτίμηση του χρήματος. Στην πραγματικότητα τα μαθήματα της ιστορίας έχουν αποτυπωθεί στους πολυδιαβασμένους Founding Fathers σε σημείο που να έχουν συμπεριληφθεί σε καθάρια γλώσσα στο Σύνταγμα: "Καμία πολιτεία δεν θα πρέπει[...] να χρησιμοποιεί άλλα Μέσα εκτός από τα Νομίσματα χρυσού και ασημιού για την Πληρωμή των Χρεών."

Αν και είναι πάντα πιθανό να αναδυθεί κάποιο άλλο χάρτινο νόμισμα για να αναλάβει τον ρόλο του δολαρίου, και επομένως να διατηρήσει σε λειτουργία το μη ρεαλιστικό πείραμα του χρήματος χωρίς αξία για κάποιο χρόνο ακόμη, εντούτοις οι ιδιαίτερες συνθήκες που βρίθουν σε αυτή την περίοδο με οδηγούν να θεωρήσω αυτή την εξέλιξη απίθανη. Αντίθετα, διακρίνω σημάδια ταχύτατης επιστροφής του κόσμου στον χρυσό.

Αυτή είναι μια επιστροφή στο φυσιολογικό και έχει πολλές θετικές επιπτώσεις για την παγκόσμια οικονομία. Αποτελεί σίγουρα μία τάση που μπορούμε όλοι να καλωσορίσουμε και να αποκομίσουμε κέρδος από αυτή.

Διαβάστε όλα τα ενδιαφέροντα άρθρα της Ανάλυσης, της Ανάλυσης ΙΙ και της Ανάλυσης ΙΙΙ 

 http://center24.blogspot.com/2011/06/blog-post_06.html#ixzz1OWSzc5eA