Σκληρότερη Διαχείριση των Οικονομικών Υποθέσεων. Γράφει ο Δρ. *Νικόλαος Αντωνακάκης

Η Ελλάδα παρόλο που βρίσκεται σε δυσμενή κατάσταση διαχείρισης, ως προς την επίτευξη βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, θα πρέπει να κατανοήσει ότι έχει ένα επιπλέον "άσο στο μανίκι της". Η στήλη αυτη υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση δεν διαπραγματεύτηκε σωστά τους όρους επαναχρηματοδότησης του χρέους...

Παρακολουθούμε καθημερινά τις εξελίξεις των διαπραγματεύσεων της Ελλάδας με τους χρηματοδότες εταίρους της, συγκεκριμένα την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Ευρωπαϊκή Κομισιόν και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αναφορικά με την αντιμετώπιση της δυσμενούς κατάστασης και των τρόπων αποφυγής της. Διαπραγματεύσεις που τους όρους των οποίων η Ελληνική κυβέρνηση φαίνεται να μην μπορεί να διαχειριστεί στο βέλτιστο των περιπτώσεων ως προς το συμφέρον της Ελλάδας. Εδώ είναι το γιατί.

• Πρώτον, επειδή μεγάλο ποσοστό ελληνικών ομολόγων διακρατείται και απο ευρωπαϊκές τράπεζες, και ως εκ τούτου οι κάτοχοι των ομολόγων αυτών να διαφωνούν καθέτως σε οποιαδήποτε μορφή χρεοκοπίας της Ελλάδας είτε αυτή εκλαμβάνεται ως πλήρης χρεοκοπία είτε ως ήπια αναδιάρθρωση, καθώς με αυτή την έκβαση θα χάσουν όλο ή ποσοστό, αντίστοιχα, της χρηματοδότησής τους. Για παράδειγμα, η Γερμανία και η Γαλλία που έχουν στην κατοχή τους ελληνικά ομόλογα ύψους περίπου €40 δισ και €20 δις, αντίστοιχα, σε περίπτωση μιας αναδιάρθρωσης 50% θα καταγράψουν ζημιές ύψους €30 δις ευρώ συλλογικά. Μια έκβαση την οποία και ασφαλώς δεν επιθυμούν σε σύγκριση με την περαιτέρω χρηματοδότηση (εκταμίευση της 5ης δόσης) ύψους €12 δις ευρω που αποφασίστηκε πρόσφατα.
• Δεύτερον, ένα μεγάλο ποσοστό των ασφαλίστρων έναντι κινδύνου αποπληρωμής ελληνικών κρατικών ομολόγων, τα λεγόμενα CDS(CreditDefaultSwaps), τα οποία επιφέρουν κέρδοι στους κατόχους τους σε περίπτωση χρεοκοπίας/αναδιάρθρωσης της Ελλάδας έχουν πουληθεί από ευρωπαϊκές τράπεζες και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Έτσι σε περίπτωση χρεοκοπίας/αναδιάρθρωσης της Ελλάδας οι τράπεζες/ιδρύματα αυτ-ές/ά θα σημειώσουν σημαντικές ζημιές καθώς θα πρέπει να πληρώσουν με υψηλό κόμιστρο τους κατόχους τέτοιων τίτλων.

Ως εκ τούτου, η Ελλάδα θα πρέπει να κατανοήσει ότι εκτός της δύσκολης θέσης της οποίας βρίσκεται έχει και ένα παραπάνω ατού: την διαπραγμάτευση των περαιτέρω χρηματοδοτήσεων με ευνοϊκότερους όρους και όχι με τους δυσμενής όρους όπως μας τους προσφέρουν. Όρους που ξεκάθαρα οδηγούν στην περαιτέρω υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων, σε κοινωνικές αναταραχές, στην δημιουργία αντικινήτρων στους Ελλήνες και ξένους επενδυτές και συνεπώς σε μια μακροχρόνια κατάσταση υπανάπτυξης ή αλλιώς αρνητικής ανάπτυξης και εξαθλίωσης της ελληνικής οικονομίας.

Θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως ειρωνικά εκτός του ότι φαίνεται να είναι και αναποτελεσματικά τέτοια βαρύτατα δημοσιονομικά μέτρα λιτότητας που στοχεύουν στη μείωση του χρέους, καθώς με αυτό τον τρόπο επιβάλουν φρένο την ανάπτυξη η οποία είναι ένας συμαντικός παράγοντας και απαραίτητη προϋπόθεση αποπληρωμής του προαναφερθέντος χρέους. Είναι ακριβώς το ίδιο σαν να επιβάλεις σε κάποιον ποινή ισόβιας κάθηρξης, οπότε του στερείς το εισόδημα, και να του επιβάλεις ταυτόχρονα να σε πληρώνει με ποσά ανάλογα με αυτά που του στερείς και ίσως ακόμη περισσότερα!

Μια κατάσταση σαφώς μη βιώσιμη καθώς αναγκάζει την Ελλάδα σε μια συνεχή ανάγκη επαναχρημοτοδότησης για αποπληρωμή του ήδη υπάρχοντος και συνεχώς αυξανόμενου χρέους. Ναι μεν τέτοια μέτρα μειώνουν τα πρωτογενές ελλείμματα ή και επιφέρουν πρωτογενές πλεονάσματα μεσοπρόθεσμα αλλά ταυτόχρονα επιφέρουν αρνητική ανάπτυξη, όπως και συμβαίνει αυτή την στιγμή στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα το χρέος να μην μειώνεται αλλά να παραμένει σταθερό ή και να αυξάνεται. Σύμφωνα με εκτιμήσεις τουEconomistIntelligenceUnit το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα διαμορφωθεί περίπου στο 160% το 2012, ποσοστό ασφαλώς μεγαλύτερο από το ήδη υπάρχον 150% και ο ρυθμός ανάπτυξης του πραγματικού ΑΕΠ θα κυμανθεί το 2011 στο -3.8% και το 2012 στο -0.15.  Ως εκ τούτου και σύμφωνα με την ίδια πηγή, εκτιμάτε ότι το 2013 θα επέλθει μια αναδιάρθρωση ποσοστού ύψους περίπου του 40% ώστε να καταστεί το ελληνικό χρεος βιώσιμο.

Το γεγονός ότι μεταξύ άλλων προτάθηκε στην Ελλάδα να εισέλθουν εθελοντικά και (Έλληνες) ιδιωτικοί επενδυτές (μεταξύ άλλων) στην διακράτηση ελληνικών ομολόγων, το οποίο σύμφωνα με πιο πρόσφατο άρθρο στην εφημερίδα DERSPIEGELη Γερμανία το θεωρεί ως δεσμευτική προϋπόθεση για την εκταμίευση της επόμενης δόσης, φαίνεται να μην προβληματίζει την Ελλάδα. Όμως κατα την δική μου ταπινή άποψη μια τέτοια κίνηση μπορεί να σημαίνει μια όλο και πιο πιθανή μελλοντική ελληνική χρεοκοπία απ´ ότι την αποφυγή της. Εδώ το γιατί. Οι ευρωπαίοι κάτοχοι διαπραγματεύονται  αυτή τη περίοδο τρόπους να "ξεφορτωθούν" τα ελληνικά ομόλογα τα οποία χαρακτηρίζονται ως "σκουπίδια" (junkbonds) στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές. Από τι στιγμή που θα συμβεί κάτι τέτοιο, σημαίνει πως το ενδιαφέρον τους ως προς τη συνεχή χρηματοδότηση τους στην Ελλάδα θα μειωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό καθώς το κόστος μιας αναδιάρθρωσης ή χρεοκοπίας θα είναι μικρότερο των εσόδων από την περαιτέρω χρηματοδότησης της Ελλάδας. Με αλλα λόγια, από τι στιγμή που δεν διακρατούν ελληνικά ομόλογα δεν έχουν κανένα λόγο να παρέχουν περαιτέρω δάνεια στη Ελλάδα καθώς κανένας Ευρωπαίος πολίτης δεν επιθυμεί αυξημένη φορολογία ώστε να συγκρεντρωθεί το ποσό αυτό της επαναχρηματοδότησης της Ελλάδας (καθώς επίσης και ένα μεγάλο ποσοστό δεν πιστεύει ότι η Ελλάδα θα αποφύγει την αναδιάρθρωση/χρεοκοπία), αφήνοντας την έτσι στον βωμό της χρεοκοπίας.

Όλα αυτά τα γεγονότα αποδεικνύουν ότι η Ελλάδα θα πρέπει να κρατάει πιο σκληρή διαπραγματευτική στάση απέναντι στους εταίρους της σε τέτοια υψίστης σημασίας οικονομικά ζητήματα τώρα που έχει ακόμα περιθώριο να το πράξει.

Δρ. Νικόλαος Αντωνακάκης

Λέκτορας Διεθνών Μακροοικονομικών

Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών

Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Βιέννης

Aristotelis's blog