Με αφορμή τη ΔΕΗ: κράτος – συμφέροντα και διαφθορά. Του Νίκου Κοτζιά

Από αυτή τη στήλη προανήγγειλα πριν ένα χρόνο ότι το Μνημόνιο δεν θα βγάλει τη χώρα από τη κρίση, ότι αντίθετα θα τη βυθίσει στην ύφεση. Ότι αυτή η αποτυχία θα συνδεθεί με μια «νέα» προσπάθεια μείωσης μισθών και συντάξεων επιτείνοντας τον φαύλο κύκλο: μνημόνιο – ύφεση – νέα αντιλαϊκά μέτρα – βάθεμα της ύφεσης. Ότι στο τέλος του δεύτερου κύκλου, το Κόμμα του Μνημονίου και της Πλεονεξίας (ΚοΜνηΠ),... που τα θέλει όλα για τον εαυτό του, θα απαιτήσει να λάβει σε εξευτελιστικές τιμές την δημόσια περιουσία. Ότι η κυβέρνηση που αδυνατεί να καταλάβει την αποτυχία της πολιτικής που επέλεξε προκειμένου να εξυπηρετήσει τραπεζίτες, τοκογλύφους και διαπλοκή, θα ενδώσει και σε αυτή την απαίτηση του ΚοΜνηΠ.Μεγάλο μέρος της αποκρατικοποίησης, υποστήριζα και υποστηρίζω, σε πολλές περιπτώσεις, όπως αυτή του ΟΤΕ και της Γερμανικής Τελεκόμ, θα πρόκειται για μεταφορά ελληνικής δημόσιας περιουσίας στα χέρια δημόσιων επιχειρήσεων τρίτης χώρας. Επιπλέον θέλω να σημειώσω ότι οι «εταίροι» μας απαιτούν ιδιωτικοποίησης σε κρίσιμους τομείς και στρατηγικούς για την Ελλάδα κλάδους, ενώ οι ίδιοι εφαρμόζουν το ακριβώς αντίθετο! Πρόσφατο είναι το παράδειγμα της εταιρείας ηλεκτρισμού στη Βάδη Βυδεμβέργη την οποία η προηγούμενη κυβέρνηση των χριστιανοδημοκρατών, πριν χάσουν τις εκλογές του προηγούμενου μήνα, την αγόρασαν από τους Γάλλους και την κρατικοποίησαν, πλέον, εξολοκλήρου!

Πώς λειτουργεί το κράτος:
Ορθά θα μπορούσε να παρατηρήσει κάποιος, ότι είτε μια εταιρεία είναι κρατική, είτε είναι ιδιωτική στο σημερινό σύστημα οφείλει σε κάθε περίπτωση να λειτουργεί με καπιταλιστικά κριτήρια, με άλλα λόγια, με κριτήρια αγοράς προκειμένου να είναι αποτελεσματική. Από την άλλη είναι γεγονός ότι διαφορετικά λειτουργεί ένα κράτος, ή θα έπρεπε να λειτουργεί, και διαφορετικά μια ιδιωτική επιχείρηση. Με άλλη μέθοδο και με διαφορετικά κριτήρια. Ο ιδιώτης επιδιώκει το άμεσο κέρδος του. Δεν τον ενδιαφέρει αν εξαιτίας αυτού του κέρδους καταστρέφονται όλοι οι άλλοι. Μπορεί να θεωρηθεί επιτυχημένος ακόμα και με την πιο ακραία εγωιστική επιλογή διαχείρισης της εταιρείας του. Το κύριο είναι να αποκομίζει ο ίδιος και οι άλλοι μέτοχοι κέρδη. Αν μάλιστα μπορεί, να αυξάνει όσο το δυνατό το μερίδιο του στην αγορά.Το δημόσιο δεν έχει ως πρώτιστη επιλογή του το άμεσο βραχύχρονο κέρδος. Οφείλει να λειτουργεί με τρόπο που να διασφαλίζει την λειτουργία του όλου συστήματος, όπως με το να παρέχει δημόσια αγαθά σε πολίτες και επιχειρήσεις, καθώς και να εξασφαλίζει τη συναίνεση του πληθυσμού στην διατήρηση και αναπαραγωγή του συστήματος. Με άλλα λόγια, δεν έχει ως θεμελιακή του υποχρέωση να είναι άμεσα κερδοφόρο, όπως θέλουν κάποιοι να μας πείσουν, ως να είναι τα κράτη ίδιας ποιότητας, λειτουργίας και προσανατολισμού με τις ακραίως επιθετικές ιδιωτικές επιχειρήσεις. Εξάλλου αν ήταν το κράτος μια ακόμα επιχείρηση που λειτουργούσε με ιδιωτικά κριτήρια, τότε δεν θα χρειαζόντουσαν οι φόροι. Το κράτος, λοιπόν, επιτελεί διαφορετικές λειτουργίες από ότι ο ιδιώτης. Πρέπει να εξασφαλίζει την λειτουργία και αποδοχή όλου του συστήματος. Να λειτουργεί, δηλαδή, θετικά μακρόχρονα, να παράγει δημόσια αγαθά και να διασφαλίζει το δημόσιο καλό. Αυτό σημαίνει ότι το κράτος λειτουργεί στο σημερινό σύστημα με τρόπο που να εξασφαλίζει τη λειτουργία του τελευταίου, ακόμα και σε αντίθεση με τον ένα ή άλλο επιχειρηματία. Το λέω αυτό, διότι πολλοί από εκείνους που συμμετέχουν στο Κόμμα του Μνημονίου και της Πλεονεξίας απέκτησαν περιουσία αγοράζοντας φτηνά σημαντικές επιχειρήσεις, χάρη στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, νομιμοποιώντας, κατά πολλούς, παρανομίες χάρη στις επιλογές της κυβέρνησης Σημίτη, ενώ απέκτησαν ακόμα μεγαλύτερη ισχύ χάρη σε ειδικούς νόμους της κυβέρνησης Καραμανλή. Έχοντας αποκτήσει διακομματικά προνόμια σήμερα κάνουν τους εισαγγελείς των απλών ανθρώπων, των δημοσίων υπαλλήλων, ενώ καμώνονται τους σταυροφόρους της αντι-διαπλοκής, της κάθαρσης και της «Νέας Ελλάδας».

Διαφθορείς και διαφθειρόμενοι
Όταν το δημόσιο, ακόμα και στις σημερινές συνθήκες, αντί να εξυπηρετεί την αναπαραγωγή του σημερινού όλου, τίθεται στην υπηρεσία ειδικών συμφερόντων, όπως ορισμένων και μόνο επιχειρηματιών, τότε έχουμε να κάνουμε με ιδιοποίηση του κράτους από τους τελευταίους. Πρόκειται για σχέση που είναι κατά πολύ χειρότερη και από την άμεση ιδιωτικοποίηση. Το κράτος διαφθείρεται από τις δυνάμεις της ιδιοποίησής του. Το ίδιο συμβαίνει προκειμένου να εξυπηρετηθούν μερικοί επιχειρηματίες, όπως επιδιώκεται να συμβεί στην υπόθεση Κερατέας – Σκουπίδια (που πρόκειται για την πιο φτηνή ύλη). Οι επιχειρηματίες αυτοί μιλούν πολύ για το περιβάλλον αποσιωπούν, όμως, τα άμεσα συμφέροντά που εμπλέκονται σε αυτά.Η διαφθορά στο κράτος αφορά άμεσα δημόσιους υπάλληλους. Πολιτικούς σε όλα τα επίπεδα. Ακόμα και συνδικαλιστές ή κινήματα πολιτών. Ασφαλώς στις υπάρχουσες συνθήκες και διαθέτοντας κάποιοι υπερκέρδη μπορούν να τους διαφθείρουν. Σε κάθε περίπτωση, φταίνε τόσο οι διαφθορείς όσο και διαφθειρόμενοι. Μόνο που κατά τη γνώμη μου οι τελευταίοι είναι από άποψη ηθικής χειρότεροι από τους πρώτους. Το πλέον ανήθικο, βέβαια, είναι να παριστάνουν οι διαφθορείς τον αρχάγγελο της κάθαρσης ή τις άσπιλες παρθένες. Να αποκρύβουν την άμεση συμμετοχή τους και τους καρπούς που απέκτησαν με ειδικές προνομιακές πράξεις. Να καταγγέλλουν οι λεηλατήσαντες φτηνά το δημόσιο πολλαπλά, εκείνους που οι ίδιοι διαφθείρουν και τους μικροαπατεώνες, με μοναδικό στόχο να υπονομεύσουν το ηθικό της αντίπαλης πλευράς προκειμένου να αποκτήσουν και άλλα προνόμια. Χαρακτηριστική είναι η επίθεση που εξελίσσεται ενάντια στην από αρκετές πλευρές αμαρτωλή ΓΕΝΟΠ – ΔΕΗ. Η επίθεση αυτή, που σε πολλά θυμίζει τις μεθοδεύσεις της Θάτσερ πριν μερικές δεκαετίες ενάντια στους ανθρακωρύχους. Δεν γίνεται, δηλαδή, προκειμένου να σπάσει επιτέλους ένα κοινωνικό απόστημα, αλλά προκειμένου να επιβληθεί η αποκρατικοποίηση της ΔΕΗ.Ορθά πράττων ο Πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ – ΔΕΗ ζήτησε από τον εισαγγελέα να ερευνήσει τους λογαριασμούς και τις περιουσίες όλων των συνδικαλιστών της ΔΕΗ. Ο εισαγγελέας, όμως, οφείλει να προχωρήσει και σε δύο άλλες πράξεις. Πρώτον να ελέγξει λογαριασμούς και περιουσία όλων των στελεχών της ΔΕΗ, όχι μόνο των συνδικαλιστών, πριν απ’ όλα των κατά καιρούς μελών του ΔΣ της εταιρείας. Και δεύτερον, και σημαντικότερο, να ελέγξει τις κινήσεις χρημάτων ως προς τις πράξεις που έγιναν σε αναφορά με την ΔΕΗ, δηλαδή, τους προμηθευτές και «συνέταιρους της ΔΕΗ». Με βάση την διεθνή πείρα, επιπλέον, θα μπορούσε εύκολα να εικάσει κάποιος ότι τυχόν ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ θα συμβαδίζει με νέα σκάνδαλα χρηματισμού. Διεθνώς έχει αποδειχτεί ότι τα μεγαλύτερα σκάνδαλα γίνονται κατά την ιδιωτικοποίηση δημόσιας περιουσίας και την αποκρατικοποίηση επιχειρήσεων.

Κριτήρια ως προς τη ΔΕΗ – αποκρατικοποιήσεις
Το κράτος δεν έχει κανένα λόγο να έχει στα χέριά του επιχειρήσεις που δεν χρησιμεύουν στην δημόσια πολιτική ανάπτυξης, στα απαραίτητα έσοδά του, στον κοινωνικό του ρόλο. Δεν υπάρχει κανένας λόγος, επί παραδείγματι, το κράτος να έχει στα χέριά τον Ιππόδρομο. Ας το έχουν ιδιώτες και ας τον φορολογεί τα μέγιστα. Το ίδιο ισχύει για τα Καζίνο. Αρκεί να ελέγχει και να επιβλέπει τα πραγματικά έσοδα τέτοιων επιχειρήσεων. Το κράτος, όμως, πρέπει να έχει στα χέριά του επιχειρήσεις όπως είναι η ΔΕΗ, οι οποίες ικανοποιούν όλες τις λειτουργικές του υποχρεώσεις που μόλις ανέφερα. Η ΔΕΗ, επί παραδείγματι είναι κερδοφόρα, άρα εξασφαλίζει δημόσια έσοδα. Μάλιστα, η ΔΕΗ κάθε πενταετία παράγει περισσότερα κέρδη από ότι θα είναι η τιμή πώλησής της. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι οι ιδιώτες προμηθευτές της την λεηλατούν. Επιχείρηση, δεύτερον, με την οποία προάγεται κοινωνικό έργο, εξασφαλίζοντας υποστήριξη σε δύο κατηγορίες πολιτών. Τόσο σε εκείνους που είναι σχετικά ή και απόλυτα φτωχοί, όσο και σε μικρομεσαίους επιχειρηματίες ως στήριξη για την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων τους (όπου οι τελευταίοι οφείλουν να υπόκεινται σε δεσμεύσεις για ανταπόδοση προς το δημόσιο και την κοινωνία με την πάροδο του χρόνου). Αυτό το κοινωνικό έργο πρέπει να εφαρμόζεται με τρόπο που να συμβάλλει, ιδιαίτερα μέσω της δεύτερης ομάδας, στην επιτάχυνση της ανάπτυξης της χώρας. Τέλος, η ΔΕΗ είναι ιδιοκτήτρια πολλαπλών περιουσιακών στοιχείων του ελληνικού λαού που δεν μπορούν να ξεπουληθούν στην φτήνια.Κατά συνέπεια, η διαφθορά δεν βρίσκεται κύρια σε συνδικαλιστές της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ, αλλά στην πλευρά των ιδιωτών, ιδιαίτερα εκείνων που παριστάνουν τις όσιες παρθένες. Το δε μεγάλο παιχνίδι διαφθοράς θα εξελιχθεί εάν ιδιωτικοποιηθεί η ΔΕΗ προς όφελος του ΚοΜνηΠ. Μια ιδιωτικοποίηση που αντίκειται στα συμφέροντα ανάπτυξης της χώρας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και του οικονομικού ορθολογισμού.