Ενέργεια: Τρεις λαλούν και δυο χορεύουν! Του Μιχάλη Καϊταντζίδη

Με κινούμενη άμμο μοιάζει πλέον το τοπίο στα ενεργειακά. Υπουργοί με αρμοδιότητα εκφράζουν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις για την πολιτική που πρέπει να ακολουθηθεί σε καίρια ζητήματα, όπως η περαιτέρω μετοχοποίηση της ΔΕΗ. Βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος επιτίθενται σε υπουργούς για επιμέρους παραμέτρους μέτρων που ανακοινώνονται, όπως ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ και λιγνιτική παραγωγή. Από την άλλη, οι συνδικαλιστές της ΠΑΣΚΕ ασκούν το δικό τους αντάρτικο, επικουρούμενοι από τους συνδικαλιστές όλου του υπόλοιπου πολιτικού φάσματος.

Η εικόνα αυτή δεν αντικατοπτρίζει τίποτε άλλο από την έλλειψη στοιχειώδους συντονισμού στη λειτουργία της κυβέρνησης και συνεκτικού ιστού μεταξύ των υπουργών, διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες των μελών της κυβέρνησης. Κυρίως, όμως, την έλλειψη πολιτικής σε καίρια ζητήματα, καθώς οι σημερινές αποφάσεις θα έχουν επιπτώσεις στην οικονομία και στην κοινωνία για τις επόμενες πολλές δεκαετίες. Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα: Περαιτέρω μετοχοποίηση της ΔΕΗ.

Μέχρι πριν από ελάχιστο χρόνικό διάστημα, η διατήρηση του 51% των μετοχών της ΔΕΗ από το Δημόσιο θεωρούνταν δεδομένη για τους αρμόδιους υπουργούς και κόκκινη γραμμή για τους συνδικαλιστές.

Εν μια νυκτί το 51% έπαψε να είναι δεδομένο για το κεντρικό οικονομικό επιτελείο. Οπότε άρχισαν τα παρατράγουδα. Η αρμόδια υπουργός εκφράζει αντιρρήσεις με το επιχείρημα ότι η μετοχοποίηση δεν θα έχει τα αναμενόμενα οικονομικά οφέλη, αφού θα συμπέσει με την παραχώρηση σε τρίτους παραγωγής ηλεκτρισμού από λιγνίτη, άρα θα μειωθεί η τιμή της μετοχής της ΔΕΗ.

Μα καλά, το υπουργείο Οικονομικών δεν γνωρίζει την προοπτική αυτή; Τη γνωρίζει και την παραγνωρίζει, αφού αυτή περιλαμβάνεται στο μνημόνιο, στη διαπραγμάτευση του οποίου πρωταγωνίστησε. Τότε μάλλον δεν αποδέχεται το επιχείρημα της υπουργού ΠΕΚΑ. Και είναι φυσικό κάτι τέτοιο, καθώς, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής σενάρια που διαπραγματεύεται το υπουργείο ΠΕΚΑ με την Κομισιόν, η παραχώρηση θα γίνει με ισόποση ανταλλαγή ενέργειας σε άλλες αγορές. Έτσι, λοιπόν, μετά την ανακοίνωση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος που προβλέπει και περαιτέρω μετοχοποίηση της ΔΕΗ, ο βουλευτής Κοζάνης του ΠΑΣΟΚ κ. Αλέκος Αθανασιάδης, με δημόσια παρέμβασή του, τάχθηκε κατά, αξιολογώντας την απόφαση αυτή ως ένα επιπλέον βήμα που θα οδηγήσει στην ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ. Ο δεύτερος βουλευτής Κοζάνης και πρώην δήμαρχος κ. Πάρις Κουκουλόπουλος βάλλει κατά της υπουργού ΠΕΚΑ επειδή τον Οκτώβριο του 2010 γνωστοποίησε στην Ε.Ε. ότι η χώρα μας δεν ενδιαφέρεται για περαιτέρω αξιοποίηση των λιγνιτών. Από την άλλη, οι συνδικαλιστές της ΓΕΝΟΠ σύσσωμοι προειδοποιούν πως δεν πρόκειται να συναινέσουν σε καμία είδους παραχώρηση λιγνίτη ή λιγνιτικής παραγωγής σε τρίτους.

Την ίδια στιγμή, ο νεότερος και πλέον σύγχρονος σταθμός ηλεκτροπαραγωγής με καύση λιγνίτη στη Μελίτη Φλώρινας υπολειτουργεί αφού τα τοπικά ορυχεία είτε αντιμετωπίζουν προβλήματα (Αχλάδα) είτε παραμένουν κλειστά (Βεύη), παρότι για το δεύτερο εκκρεμεί εδώ και 5 χρόνια διαδικασία παραχώρησής του από το ΥΠΕΚΑ σε ανεξάρτητους παραγωγούς. Έτσι, αφενός η ΔΕΗ υποχρεώνεται να κάνει εισαγωγές λιγνίτη από τρίτες χώρες, αφετέρου η τοπική κοινωνία συνεχίζει να μαστίζεται από την ανεργία. Το θέμα του λιγνίτη είναι ευρύτερο. Είναι σωστό πως συνέβαλε στη διατήρηση χαμηλών τιμών ηλεκτρικού για περίπου 60 χρόνια. Ωστόσο, το πλεονέκτημα αυτό χάνεται σταδιακά. Από το 2013, το κόστος του λιγνίτη θα είναι ίσο, μπορεί και ακριβότερο και από το φυσικό αέριο. Επιπλέον, ως χώρα, έχουμε δεσμευτεί προς την Ε.Ε. ότι σταδιακά θα θέτουμε εκτός λειτουργίας τις παλαιές λιγνιτικές μονάδες. Ήδη έπαυσε η πρώτη και παλαιότερη στον ΑΗΣ Πτολεμαΐδας. Φέτος ή του χρόνου το αργότερο θα σταματήσει και η δεύτερη. Το 2013-14 θα πάψουν να λειτουργούν οι 4 μονάδες του ΑΗΣ Καρδιάς (έχουν περιθώριο 16.000 ώρες) και το 2015-16 οι 4 μονάδες του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου (έχουν περιθώριο 32.000 ώρες).

Έτσι, το αργότερο γύρω στο 2020, από τα 4.400 μεγαβάτ στο λεκανοπέδιο Πτολεμαΐδας - Φλώρινας θα λειτουργούν μόνο τα 1.800 (εφόσον προχωρήσουν οι αναθέσεις για τις νέες αντιρρυπαντικές μονάδες), με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην απασχόληση και στην τοπική οικονομία.Και μην πει κανείς ότι θα είναι σωτηρία το φωτοβολταϊκό των 200 μεγαβάτ που σχεδιάζει η ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα. Πριν από μία 20ετία ξεκίνησε η συζήτηση για τη μεταλιγνιτική εποχή στην Πτολεμαΐδα. Αυτή η συζήτηση ποτέ δεν ολοκληρώθηκε επί της ουσίας. Το μόνο μέτρο που ελήφθη ήταν η επιβολή στη ΔΕΗ τέλους επί του παραγόμενου λιγνίτη το οποίο αποδίδεται στους ΟΤΑ και για μεγάλες χρονικές περιόδους διοχετεύθηκε σε δικαιούχους με εντελώς αδιαφανείς και αντιαναπτυξιακούς όρους.

Με όλα αυτά θέλουμε να πούμε πως η ενεργειακή πολιτική μιας χώρας, ιδίως σε περιόδους κρίσης, με δεδομένες δεσμεύσεις προς τα υπερεθνικά όργανα, είναι ιδιαίτερα σοβαρή υπόθεση, που πρέπει να αξιολογεί παραμέτρους οικονομικές, αναπτυξιακές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές και εθνικές. Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να χαραχτεί ενεργειακή πολιτική, όταν η κυβέρνηση δεν έχει αποφασίσει τι θέλει να κάνει με τη μεγαλύτερη εταιρία της χώρας, συνεχίζει να ανέχεται στρεβλώσεις στην ενεργειακή αγορά, αδυνατεί να πει με σαφήνεια τι θα πράξει με την αξιοποίηση των εγχώριων ενεργειακών πόρων και δεν εφαρμόζει κοινοτικές νομοθεσίες και οι υπουργοί της κινούνται ο καθένας στο δικό του μήκος κύματος και αδυνατούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους.