Σημαντικό άρθρο:Η αντιπρόεδρος της FED λέει την αλήθεια για την παγκόσμια οικονομία

"Άρχισαν τα όργανα" - από "επίσημα χείλη" πλέον, και σαφώς από εδώ και πέρα θα έχουμε μεγάλες μάχες για ένα νέο "Μπρέτον Γουντς", καθώς η ηγεμονία των ΗΠΑ, που αντικατοπτριζόταν νομισματικά στη συνθήκη του Μτρέτον Γουντς, τελειώνει, και οι υπόλοιποι ιμπεριαλιστές πιέζουν ο καθένας για λογαριασμό του, ώστε οι νέοι συσχετισμοί να αποτυπωθούν [και] στο νομισματικό επίπεδο:

Εικόνα ανάλογη του 1971 βλέπει στο διεθνές νομισματικό σύστημα η αντιπρόεδρος της Fed
Πριν καταργηθεί το Breton Woods

Η αντιπρόεδρος της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας, Τζάνερ Γιέλεν, υποστήριξε πως το διεθνές συναλλαγματικό σύστημα αντιμετωπίζει σήμερα ακριβώς τα ίδια προβλήματα με εκείνα προ 40ετίας, όταν είχε εγκαταλειφθεί η μετατρεψιμότητα δολαρίου-χρυσού. Κατά τη διάρκεια συνεδρίου, που είχε διοργανώσει η Τράπεζα της Γαλλίας στο Παρίσι, η Γέλεν υπενθύμισε πως δεν έχουν εφαρμοστεί γενναίες μεταρρυθμίσεις στο συναλλαγματικό σύστημα, την ώρα που η δυσλειτουργία του θεωρείται ως μία από τις αιτίες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. «Το διεθνές συναλλαγματικό σύστημα, στην ουσία, υποφέρει πάντοτε από την ίδια ασυμμετρία που προκλήθηκε από την απώλεια του συστήματος του Breton Woods, δηλαδή από μία εμφανή διαφορά στις πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι υπερχρεωμένες και πλεονασματικές χώρες για να επιτρέψουν αυτόματες μετατροπές, ή για να αναλάβουν πολιτικές που θα μειώνουν τις επίμονες παγκόσμιες ανισορροπίες», εξήγησε. Το σύστημα του Breton Woods, το οποίο εφαρμόστηκε το 1945 εξαρτιόταν από την μετατρεψιμότητα του δολαρίου σε χρυσό, με το οποίο συνδέονταν με μία σταθερή ισοτιμία τα υπόλοιπα ισχυρά νομίσματα στον κόσμο. Το σύστημα εγκαταλείφθηκε σταδιακά μέσα στη δεκαετία του 60 με την εξαπλούμενη διόγκωση του αμερικανικού εξωτερικού ελλείμματος, που είχε ενθαρρυνθεί από την αύξουσα παγκόσμια ζήτηση για δολάρια. Το 1971, η Ουάσιγκτον έθεσε τέλος στη μετατρεψιμότητα του δολαρίου, εγκαινιάζοντας το κυμαινόμενο συναλλαγματικό σύστημα, το οποίο επισήμως θεσπίσθηκε το 1976.

Ο Νίξον

Στο θέμα έχουμε αναφερθεί πολλές φορές - θυμίζουμε ενδεικτικά ένα απόσπασμα από αυτό εδώ το άρθρο μας:
---

Nixon Ends Bretton Woods International Monetary System - το βίντεο από το τηλεοπτικό διάγγελμα του προέδρου της Αμερικής Ρ. Νίξον, όπου ανακοίνωσε την κατάργηση του "κανόνα του χρυσού", καθώς και προσωρινούς δασμούς στις εισαγωγές των ΗΠΑ

Αν δείτε το βίντεο (είναι σύντομο - διαρκεί 4 λεπτά), θα δείτε ότι ο Νίξον καταρχήν προσπαθεί να βγάλει τον εαυτό του, την κυβέρνηση και το κράτος των ΗΠΑ "λάδι". Αυτοπαρουσιάζεται ως το "θύμα" μιας "άνανδρης επίθεσης" των "κακών κερδοσκόπων" εναντίον του δολαρίου.

Δε θα υπερασπιστούμε βέβαια τους κερδοσκόπους - απλά ο ατομικός πλουτισμός είναι η βάση ολόκληρου του καπιταλιστικού συστήματος, και είναι μάλλον γελοίο να βλέπει κανείς τους υπερασπιστές του συστήματος αυτού να βοηθούν και να ευχαριστούν τους τραπεζίτες και τους χρηματιστές που δίνουν δάνεια και βοηθούν έτσι "να κινηθεί η αγορά", αλλά όταν ξεσπά κρίση τότε να τα ρίχνουν όλα σε αυτούς, παρουσιάζοντας την κυβέρνηση, τους βιομήχανους και -κυρίως- τον ολιγαρχικό έλεγχο της παραγωγής από τους κεφαλαιοκράτες ως κάτι το "καλό", αν όχι ως κάτι που είναι..."υπεράνω κριτικής"!

Ας γυρίσουμε όμως σε αυτή την ιστορική απόφαση του Νίξον, που την ανακοίνωσε μέσω τηλεόρασης και με το γνωστό λαϊκίστικο στιλ που έχουν όλες οι κυβερνήσεις σε τέτοιες περιπτώσεις (παρεμπιπτόντως, μην εκπλαγείτε αν κάποια στιγμή, αργά ή γρήγορα, ανοίξετε και εσείς μια μέρα την τηλεόραση, το ραδιόφωνο ή το ίντερνετ, κτλ, και δείτε τον αντίστοιχο "Νίξον" ή μια ομάδα από "Νίξον" να σας ανακοινώνουν μερικά νέα διατάγματα σχετικά με το χρυσό).

Στην ομιλία του, ο Νίξον αναφέρει τις έντονες επιθέσεις των κερδοσκόπων εναντίον του δολαρίου που παρατηρούνταν τότε (και παρατηρούνται και σήμερα).
Ο λόγος για τον οποίο οι κερδοσκόποι όντως επιτίθονταν εναντίον του δολαρίου είναι πως, σε αντίθεση με αυτό που ισχυρίζεται ο Νίξον, ότι "η οικονομια των ΗΠΑ ήταν καταπληκτική", η οικονομία των ΗΠΑ ΔΕΝ ήταν "καταπληκτική".

Ήταν βέβαια μια μεγάλη οικονομία, ωστόσο ΔΕΝ ήταν και τόοοσο "καταπληκτική", σε σχέση με αυτό που ήταν όταν υπογράφτηκε η συνθήκη του Μπρέτον Γουντς.

Όταν υπογράφτηκε αυτή η συνθήκη, μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οι ΗΠΑ ήταν με διαφορά σε καλύτερη θέση απ' όλον τον δυτικό κόσμο, του οποίου και έγιναν ηγεμόνες.
Από οικονομικής άποψης, είχαν μεγάλη βιομηχανία, που είχε μάλιστα μείνει και σχετικά ανέπαφη από τους φασίστες (σε αντίθεση πχ με την Αγγλία, που ως τότε κυριαρχούσε, αλλά τώρα είχε βομβαρδιστεί άγρια από τις δυνάμεις του Χίτλερ, και ζήτησε μάλιστα δάνειο από τις ΗΠΑ για να βγάλει πέρα, δάνειο το οποίο και έλαβε, με αντάλλαγμα να συμφωνήσει στους όρους των ΗΠΑ για το Μπρέτον Γούντς).

Αυτό που καθόρισε το Μπρέτον Γούντς για το δυτικό κόσμο (η πρώην ΕΣΣΔ ανέλαβε το "ανατολικό μπλοκ") ήταν πως το δολάριο, ως νέο παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, θα είχε μια σταθερή ισοτιμία με το χρυσό, και τα άλλα νομίσματα θα συνδέονταν ΟΧΙ με το χρυσό, αλλά με το δολάριο. Δηλαδή το δολάριο ήταν ουσιαστικά ισοδύναμο του χρυσού!

Το πρόβλημα είναι πως, με την πάροδο του χρόνου, οι άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις άρχισαν να 'ανακτούν έδαφος", ανασυγκροτώντας την κατεστραμμένη παραγωγική τους βάση και μπορούσαν πλέον να κοιτάζουν σχεδόν "στα ίσια" τις ΗΠΑ. Άρα, ναι μεν οι ΗΠΑ στα χρόνια του Νίξον ήταν ακόμα η κραταιά δύναμη, αλλά ΔΕΝ ήταν και τόοοσο κραταιά όσο επί Μπρέτον Γουντς.

Επιεπλέον, όπως είχε παρατηρήσει από το 1960 περίπου ο Τρίφιν, στο γνωστό "δίλημμα του Τρίφιν" όπως ονομάζεται το φαινόμενο, το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα είναι κάτι που το θέλουν όλοι. Γι' αυτό και πρότεινε αντί για το δολάριο να υιοθετηθεί ένα παγκόσμιο νόμισμα, κάτι που είχε προτείνει και ο Κέινς παλιότερα. Ο λόγος είναι το ότι αν όλοι θέλουν το δολάριο, τότε οι ΗΠΑ είχαν το εξής δίλημμα:

Α) θα πρέπει να τυπώνουν διαρκώς νέα δολάρια για να καλύψουν τη ζήτηση και να συνεχίσει έτσι να υπάρχει καπιταλιστική ανάπτυξη (πχ όλοι χρειάζονται δολάρια για να αγοράσουν πετρέλαιο, και αν δεν έχουν πετρέλαιο, δε μπορούν να έχουν ανάπτυξη), κάτι που όμως είναι προφανώς πληθωριστικό, υποτιμά το δολάριο δηλαδή

Β) θα πρέπει να μην τυπώνουν διαρκώς φρέσκο χρήμα, προκειμένου να μην [υπερ]πληθωριστεί "μέχρι τέλους" το δολάριο, κάτι που όμως θα σταματήσει σε τεράστιο βαθμό την παγκόσμια καπιταλιστική ανάπτυξη.

Οι ΗΠΑ συνέχισαν να τυπώνουν χρήμα, φαινόμενο μάλιστα που γιγαντώθηκε και λόγω του πολέμου στο Βιετνάμ στα χρόνια του Νίξον, ο οποίο κόστισε πολύ ακριβά [και] από οικονομικής άποψης.

Όμως, θυμηθείτε αυτό που είπαμε και πιο πριν, ότι δηλαδή το δολάριο ήταν ισοδύναμο του χρυσού, με τον οποίο ήταν συνδεδεμένος με μια σταθερή ισοτιμία.

Όμως, ο χρυσός δεν "εκτυπώνεται", άλλωστε, ένα από τα βασικά του πλεονεκτήματα ως αποθήκη πλούτου εδώ και χιλιάδες χρόνια, ανεξαρτήτως σε πιο "χρηματοποιημένο" σύστημα βρισκόμαστε, είναι ακριβώς το ότι είναι σπάνιος, και εξορύσσεται με "αργό ρυθμό".

Αν όμως οι ΗΠΑ τυπώνουν πολλά δολάρια, και ο χρυσός που έχουν μένει σχετικά σταθερός, πώς γίνεται να διατηρηθεί η μεταξύ τους σταθερή ισοτιμία;

Είναι σα να λέμε ότι βάζω δύο αυτοκίνητα δίπλα-δίπλα στο δρόμο, και ενώ το ένα "ίσα που τσουλάει", το άλλο τρέχει με 100χμλ/ώρα, αλλά παρόλα αυτά εγώ περιμένω να παραμείνουν δίπλα-δίπλα.

Ε αυτό δε γινόταν. Άρα, θα έπρεπε να αλλάξει η μεταξύ τους ισοτιμία, δηλαδή το δολάριο να υποτιμηθεί έναντι του χρυσού (που παραμένει γενικά σταθερός όπως είπαμε). Αφού οι ΗΠΑ ήθελαν να το πληθωρίσουν, θα έπρεπε να δεχτούν και την υποτίμηση του. Αυτό το είχαν προφανώς καταλάβει και οι κερδοσκόποι, εξ ου και οι "επιθέσεις" τους εναντίον του δολαρίου που αναφέρει και ο Νίξον (όλοι αγόραζαν χρυσό και πούλαγαν τα δολάρια, αναμένοντας μια υποτίμηση του δολαρίου έναντι του χρυσού).

Αυτό που έκανε ο Νίξον ήταν να καταργήσει εντελώς τη μεταξύ τους σχέση, τον "κανόνα του χρυσού". Αυτό "του έλυσε τα χέρια", προκειμένου να μπορεί να τυπώσει όσα δολάρια ήθελε.

Επίσης, όπως έχουμε δει και σε παλιότερα άρθρα, οι ΗΠΑ έκαναν μια συμφωνία με τους πετρελαιάδες, ώστε οι χώρες αυτές να δέχονται ως πληρωμή για το πετρέλαιο τους δολάρια και μόνο δολάρια, και οι ΗΠΑ ως αντάλλαγμα τους έχουν αφήσει ανενόχλητους να σχηματίσουν το καρτέλ του (ΟΠΕΚ), καθορίζοντας μονοπωλιακά τις τιμές. Έτσι, οι ΗΠΑ "προστάτευσαν" το δολάριο, καθώς έστω και άτυπα το έχουν συνδέσει με έναν "κανόνα του πετρελαίου", υποχρεώνοντας όλες τις χώρες να εξακολουθούν να χρειάζονται δολάρια, και άρα να το στηρίζουν.

Όμως, καθώς πλέον το δολάριο πληθωρίζεται με ρυθμούς-ρεκόρ, τα "ξεχασμένα" αυτά διλήμματα ξαναέρχονται στη επιφάνεια, και μάλιστα πιο έντονα από ποτέ:

Το δολάριο πληθωρίζεται σε ρυθμούς ρεκόρ, η οικονομία των ΗΠΑ είναι μη ανταγωνιστική σε σχέση πχ με αυτή της Γερμανίας ή της Κίνας (πότε είδατε για τελευταία φορά σε κάτι να αναγράφεται "made in USA";), και σιγα-σιγα δημιουργείται "αντίπαλο δέος" για τις ΗΠΑ με τη συμμαχία Κίνας Ρωσίας, και την Ευρώπη (Γερμανία-Γαλλία) να έλκεται από αυτούς.

Το δολάριο ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα δεν έχει πολύ χρόνο ζωής, διότι οι ΗΠΑ θα το πληθωρίσουν (ήδη έχει αρχίσει) "μέχρι τέλους".

Όσο περισσότερο το αντιλαμβάνονται αυτό οι ανταγωνιστές τους, τα υπόλοιπα κράτη, διάφοροι "κερδοσκόποι" (ιδιώτες κεφαλαιοκράτες), κτλ, τόσο θα απομακρύνονται από αυτό, προκειμένου να μη χάσουν άλλα λεφτά, και θα πιέζουν για ένα νέο παγκόσμιο νομισματικό σύστημα, που θα αντανακλά τους νέους συσχετισμούς δυνάμεων. Η πίεση αυτή θα είναι "διακριτική", όσο το δυνατόν, ώστε "να μη ξυπνήσουν τα κοιμισμένα πλήθη", και έχουμε μια ανεξέλεγκτη κατάρρευση του δολαρίου, αντί για μια όσο το δυνατόν ελεγχόμενη (απ' αυτούς) και μακρόχρονη κατάρρευση του, ώστε να ελαχιστοποιήσουν τις απώλειες τους (μιας και οι περισσότεροι "μεγάλοι παίχτες", κεντρικές τράπεζες, κτλ) κατέχουν πολύ μεγάλες ποσότητες δολαρίων).

Όσο για το χρυσό, τα έχουμε πει χίλιες φορές. Είναι, μαζί βέβαια με το ασήμι (σε δεύτερο έστω ρόλο), τα μόνα νομίσματα που θα μείνουν σταθερά, όταν όλα τα άλλα θα πληθωρίζονται (υποτιμούνται).

Άλλωστε, αυτή είναι η "λειτουργία" του χρυσού, είναι αποθήκη του πλούτου.

Η μεταπολεμική περίοδος ήταν μια σχετικά μεγάλη, από ιστορικής άποψης, περίοδος αδιάκοπης καπιταλιστικής ανάπτυξης. Υπήρξαν βέβαια και εξεγέρσεις, και πόλεμοι, και χούντες, και χίλια δυο άλλα. Γενικά μιλώντας όμως, είχαμε καπιταλιστική ανάπτυξη. Άρα, γιατί να αποθηκεύσει κάποιος το κεφάλαιο του στο χρυσό, όταν μπορεί να το επενδύσει σε βιομηχανίες, στο χρηματιστήριο ή ξέρω και εγώ που αλλού, και να αυγατίσει έτσι τον πλούτο (το κεφάλαιο) του;

Η μεταπολεμική περίοδος τελειώνει όμως - και έως ότου "κινεζοποιηθούν" οι εργάτες στη δύση, ώστε να είναι ανταγωνιστικοί με αυτούς της Κίνας ή έστω της Βουλγαρίας, μην περιμένετε επενδύσεις. Έτσι, όλοι "αποθηκεύουν" το κεφάλαιο τους στο χρυσό, περιμένοντας "καλύτερες μέρες" για επενδύσεις (δηλαδή την "κινεζοποίηση" των εργατών).

Είδαμε ότι ο πρόεδρος της Παγκόσμιας τράπεζες πρότεινε να επανασχεδιαστεί το SDR, το παγκόσμιο νόμισμα του ΔΝΤ, και να συμπεριλάβει μέσα του όχι μόνο το δολάριο, το ευρώ, το γιεν και τη λίρα όπως τώρα, αλλά και το γουάν και το χρυσό...


Επίσης, θυμίζουμε και αυτά που έχουμε δει για την λεγόμενη "πετρελαϊκή κρίση" του 1973:

Η φωτογραφία είναι από την πετρελαική κρίση του 1973, με τα βενζινάδικα να μην έχουν βενζίνη, διότι ο ΟΠΕΚ είχε σταματήσει τις εξαγωγές πετρελαίου. Το γιατί το έκανε αυτό μας το λέει και η wikipedia, αν και οι αναγνώστες μας θα το ξέρουν ήδη (το έκαναν διότι δεν ήθελαν να πληρώνονται σε δολάρια, όταν οι ΗΠΑ διαρκώς τα πληθώριζαν, και ζητούσαν να πληρωθούν σε χρυσό. Σας θυμίζει κάτι η όλη φάση; Ετοιμαστείτε για μια επανάληψη, αλλά αυτή τη φορά θα είναι 'μέχρι τέλους' η κρίση

Από ένα σχετικά καλό (όχι τέλειο, αλλά καλό) άρθρο της wikipedia:

US off the Gold Exchange Standard (whereby only the value of the US dollar had been pegged to the price of gold and all other currencies were pegged to the US dollar), allowing the dollar to "float". Shortly thereafter, Britain followed, floating the pound sterling. The industrialized nations followed suit with their respective currencies. In anticipation of the fluctuation of currencies as they stabilized against each other, the industrialized nations also increased their reserves (printing money) in amounts far greater than ever before. The result was a depreciation of the value of the US dollar, as well as the other currencies of the world. Because oil was priced in dollars, this meant that oil producers were receiving less real income for the same price. The OPEC cartel issued a joint communique stating that forthwith they would price a barrel of oil against gold. This led to the "Oil Shock" of the mid-seventies. In the years after 1971, OPEC was slow to readjust prices to reflect this depreciation. From 1947-1967 the price of oil in U.S. dollars had risen by less than two percent per year. Until the Oil Shock, the price remained fairly stable versus other currencies and commodities, but suddenly became extremely volatile thereafter. OPEC ministers had not developed the institutional mechanisms to update prices rapidly enough to keep up with changing market conditions, so their real incomes lagged for several years. The substantial price increases of 1973-74 largely caught up their incomes to Bretton Woods levels in terms of other commodities such as gold.

Για όσους δεν το είχαν διαβάσει, εδώ είναι ένα πολύ χρήσιμο άρθρο-παρουσίαση μας της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου, που βέβαια είναι -ως συνήθως- κάπως μεγαλούτσικο, αλλά κατά απλογραμμένο και κατανοητό, ώστε να σας βάλει "στο κλίμα". Περιγράφει κάπως καλύτερα αυτό που λέει η wikipedia, και βέβαια περιλαμβάνει και τις νεότερες εξελίξεις, καθώς σήμερα έχουμε μια επανάληψη αυτής της κατάστασης σε μεγαλύτερη όμως κλίμακα: Η αξία του δολαρίου πέφτει δραματικά, και οι πετρελαιάδες δεν το θέλουν - ως εκ τούτου, θα απαιτήσουν να πληρωθούν σε οτιδήποτε άλλο εκτός από αυτό, με πρώτο και καλύτερο υποψήφιο το χρυσό. Και η δύση ΔΕ ΘΑ ΕΧΕΙ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ, τουλάχιστον όχι σε τιμές όπως αυτές που το είχε μέχρι τώρα->κατάρρευση παραγωγής->τρομερή έξαρση της κρίσης.

Για την μεταφορα

Δ.Θ.